ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΠΟ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΤΟΥ ΙΤΕ
Η ασπιρίνη ενεργοποιεί την… αυτοφαγία!
Κατάλληλη για τον πονοκέφαλο και τον πυρετό; Όχι μόνο! Η γνωστή σε όλους μας ασπιρίνη προσφέρει πολλά περισσότερα στον ανθρώπινο οργανισμό από όσα ξέραμε μέχρι σήμερα. Διεθνής συνεργασία ερευνητών του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας με επιστήμονες στο Παρίσι της Γαλλίας αποκαλύπτει ότι η δράση της ασπιρίνης προσομοιώνει τα ευεργετικά αποτελέσματα της περιορισμένης πρόσληψης θερμίδων, χωρίς τον συνεπακόλουθο υποσιτισμό.
Συγκεκριμένα, πρόσφατη έρευνα στο ΙΜΒΒ-ΙΤΕ σε συνεργασία με διακεκριμένους επιστήμονες από ακαδημαϊκά Ιδρύματα του εξωτερικού, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Cell Reports, αποκαλύπτει έναν νέο μηχανισμό δράσης της ασπιρίνης.
Οι ερευνητές του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ , δρ. Μαρία Μαρκάκη και δρ. Νεκτάριος Ταβερναράκης (καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κρήτης και πρόεδρος του ΙΤΕ), σε συνεργασία με την ομάδα του καθ. Guido Kroemer (Université Paris Descartes/Paris V, Σορβόννη) έδειξαν ότι η ασπιρίνη και ο ενεργός μεταβολίτης της σαλικυλικό οξύ καταστέλλουν την ενεργότητα ενός ειδικού ενζύμου, της ακετυλοτρανσφεράσης EP300, επάγοντας έτσι τη κυτταρική διαδικασία της αυτοφαγίας.
“Όχι” στις υπεραπλουστεύσεις
Η δρ. Μαρία Μαρκάκη εξηγεί στην «Π» ότι έχει αποδειχτεί πως ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων λειτουργεί ευεργετικά στον οργανισμό, χωρίς, φυσικά, να πέφτουμε στην περίπτωση του υποσιτισμού αλλά με τη λήψη τροφών καλής διατροφικής αξίας.
Όπως αποκαλύπτει η έρευνά τους, η ασπιρίνη μιμείται τα αποτελέσματα του θερμιδικού περιορισμού.
Για να αποφευχθούν τυχόν παρεξηγήσεις, ιδιαίτερα από νέα άτομα με «επικίνδυνα» στιλιστικά πρότυπα, η ερευνήτρια διευκρινίζει πως δεν παροτρύνεται ο κόσμος να λαμβάνει ασπιρίνη, η υπερδοσολογία είναι τοξική, πάντα πρέπει να συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για τη χρήση φαρμάκων.
Εκείνο που αποκαλύπτουν οι επιστήμονες είναι ότι, πέρα από την αντιπυρετική, αντιφλεγμονώδη και αντιπηκτική δράση της, η ασπιρίνη έχει έναν επιπλέον μηχανισμό δράσης της, ενεργοποιεί την αυτοφαγία, τη διαδικασία που διευκολύνει τα κύτταρα να απαλλαγούν από κατεστραμμένα οργανίδια, τοξικές πρωτεΐνες και βοηθά τον οργανισμό να ανανεωθεί.
Πώς λειτουργεί
Η αυτοφαγία είναι μια αυστηρά ελεγχόμενη διαδικασία μέσω της οποίας το κύτταρο αποικοδομεί συστατικά του, όπως πρωτεϊνες, λιπίδια και άλλα μακρομόρια καθώς και κατεστραμμένα ή περιττά υποκυτταρικά οργανίδια.
Μειωμένη πρόσληψη τροφής ενεργοποιεί την αυτοφαγία. Η γήρανση και οι επακόλουθες δυσλειτουργίες που την συνοδεύουν, συνδέονται με την απορρύθμιση των μηχανισμών επιδιόρθωσης βλαβών στα κύτταρα.
Η αυτοφαγία μπορεί να θεωρηθεί ως ένας από τους σημαντικότερους μηχανισμούς αντιγήρανσης, επειδή εξασφαλίζει την ανακύκλωση και συνεπώς την ανανέωση των κυτταροπλασματικών συστατικών, συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων οργανιδίων, όπως τα μιτοχόνδρια.
Παρεμβάσεις που στοχεύουν στην αποκατάσταση ή στην επαγωγή της αυτοφαγίας μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα εμφάνισης σχετιζόμενων με την ηλικία ασθενειών και να βελτιώσουν την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής.
Η φύση αυτών των παρεμβάσεων μπορεί να είναι διατροφική (νηστεία ή μείωση πρόσληψης θερμίδων), συμπεριφορική (σωματική άσκηση) ή και φαρμακολογική. Χρησιμοποιώντας ως πειραματικά συστήματα το νηματώδη Caenorhabditis elegans και το ποντίκι Mus musculus, οι ερευνητικές ομάδες του καθ. Νεκταριου Ταβερναράκη και του καθ. Guido Kroemer έδειξαν ότι η χορήγηση ασπιρίνης ουσιαστικά μιμείται τα ευεργετικά αποτελέσματα της περιορισμένης πρόσληψης θερμίδων, χωρίς όμως να προκαλεί υποσιτισμό.
Αυτό επιτυγχάνεται επειδή η ασπιρίνη έχει την ικανότητα να μειώνει τα επίπεδα της τροποποίησης (ακετυλίωσης) πρωτεϊνών του κυττάρου που προκαλούνται από συγκεκριμένα ένζυμα (ακετυλοτρανσφεράση EP300), ενεργοποιώντας με τον τρόπο αυτό την αυτοφαγία. Επιπλέον, τα νέα ευρήματα αποκάλυψαν ότι η ασπιρίνη ενεργοποιεί επίσης έναν ειδικό τύπο αυτοφαγίας, την καρδιο-προστατευτική μιτοφαγία, μέσω της οποίας απομακρύνονται επιλεκτικά τα μη λειτουργικά μιτοχόνδρια και αποφεύγεται το οξειδωτικό στρες.
Τα ευρήματα αυτής της έρευνας συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου δράσης της ασπιρίνης και αναδεικνύουν έναν νέο, γενικά προστατευτικό μηχανισμό ενάντια στη γήρανση και τις συνοδές της παθολογικές καταστάσεις.
Σχετικοί σύνδεσμοι: http://www.cell.com/cell-reports/ & http://www.elegans.gr/