Αφού ακόμη και οι φαινομενικά υγιείς αθλητές νεαρής ηλικίας κινδυνεύουν από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, τι μπορεί να συμβεί σε εμάς τους υπόλοιπους;
Ποιες καταστάσεις πρέπει να μας ανησυχήσουν εάν είμαστε κάτω από 40 ετών και να μας οδηγήσουν στον γιατρό για εξετάσεις ώστε να προλάβουμε τα χειρότερα;
Για τις νέες αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες μιλά στην “Π” ο Ηρακλής Μαυράκης, επεμβατικός αρρυθμιολόγος – διευθυντής ΕΣΥ της Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου.
Γιατί πεθαίνουν ξαφνικά
Ο γιατρός εξηγεί: “Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι ο απρόσμενος θάνατος που οφείλεται σε καρδιακά αίτια και συμβαίνει εντός μιας ώρας από την εμφάνιση των πρώτων κλινικών συμπτωμάτων σε έναν ασθενή με ιστορικό καρδιακής νόσου ή και χωρίς γνωστή καρδιακή νόσο.
Σε παγκόσμιο επίπεδο συμβαίνουν περίπου 3 εκατομμύρια περιστατικά ετησίως ενώ στην Ευρώπη καταγράφονται περίπου 400.000.
Δυστυχώς από αυτούς τους ασθενείς επιβιώνουν λιγότεροι από 5% παρά τις προσπάθειες ανάνηψης.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι η πλειοψηφία των αιφνίδιων καρδιακών θανάτων συμβαίνουν στον γενικό πληθυσμό μεταξύ ατόμων χωρίς γνωστό ιστορικό καρδιοπάθειας.
Εχεί διαπιστωθεί ότι τo 80% των ασθενών αυτών πάσχουν από στεφανιαία νόσο και σε ένα πόσοστό 25%, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί την πρώτη εκδήλωση της νόσου.
Σε ένα ποσοστό 15% οι ασθενείς έχουν κάποιας μορφής μυοκαρδιοπάθεια (διατατική,υπερτροφική κ.α), ενώ σε ποσοστό περίπου 5% πάσχουν από συγγενείς ή γενετικά κληρονομούμενες καρδιακές νόσους (Σύνδρομο μακρού QT, σύνδρομο Brugada κ.α.)”.
Επαναλαμβανόμενες λιποθυμίες και παραλίγο πνιγμοί
Ο αρρυθμιολόγος αναφέρει ότι έντεκα χρόνια μετά τις προηγούμενες αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες δημοσιεύτηκαν τον Δεκέμβριο οι νέες οδηγίες για τις κοιλιακές αρρυθμίες και τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.
Σύμφωνα με αυτές:
- Οσοι είναι ηλικίας κάτω των 40 ετών χωρίς ισχαιμική ή άλλη δομική καρδιοπάθεια και παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενα λιποθυμικά επεισόδια (3 και άνω σε διάστημα έξι μηνών) ή έχουν κινδυνεύσει να πνιγούν (χωρίς να υπάρχει για παράδειγμα θαλασσοταραχή) πρέπει να αξιολογηθούν από αρρυθμιολόγο για γενετικά σύνδρομα αρρυθμιών.
- Σε ασθενείς με πρώτου βαθμού συγγενείς ηλικίας <40 ετών με αιφνίδιο καρδιακό θάνατο συνιστάται γενετική καθοδήγηση και έλεγχος από αρρυθμιολόγο.
- Σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια (κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας ≤40%) για τη πρόληψη ΑΚΘ και την βελτίωση της επιβίωσης τα φάρμακα που συνιστώνται είναι οι β-αποκλειστές, οι ανταγωνιστές αλδοστερόνης, οι αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου, οι αναστολείς αγγειοτενσίνης, και οι αναστολείς νεπριλυσίνης.
- Οι ασθενείς με μυοκαρδιοπάθεια (κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας ≤35%) και συμπτώματα παρά τη βέλτιστη αγωγή πρέπει να αξιολογούνται από αρρυθμιολόγο για πιθανή εμφύτευση απινιδωτικής συσκευής.
Σε τι βοηθάει ο εμφυτευόμενος απινιδωτής
Οπως σημειώνει ο Ηρακλής Μαυράκης, “ο εμφυτευόμενος απινιδωτής είναι μια συσκευή που εμφυτεύεται σε ασθενείς αυξημένου κινδύνου για αιφνίδιο θάνατο καθώς έχει τη δυνατότητα με βηματοδότηση ή εκφόρτιση (ηλεκτροσόκ) να ανατάξει θανατηφόρες αρρυθμίες. Ο κλινικός καρδιολόγος πρέπει να είναι ενήμερος όσον αφορά τις ενδείξεις τοποθέτησης πριν παραπέμψει τον ασθενή στον ειδικό αρρυθμιολόγο.
Επισημαίνεται ότι ενδελεχής αξιολόγηση πρέπει να γίνεται και σε ασθενείς με επανειλημμένα συγκοπτικά επεισόδια, καθώς όπως είχε σχολιάσει και ο Engel GL «η μοναδική διαφορά ανάμεσα στη συγκοπή και τον αιφνίδιο θάνατο είναι ότι ανακτάς τις αισθήσεις σου”.
Ο καρδιολόγος σημειώνει: “Στη χώρα μας εμφυτεύονται περίπου 1.800 απινιδωτές ετησίως.
Το 2017 στο Ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής Ηρακλείου εμφυτεύθηκαν 146 απινιδωτές και έγιναν 638 ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες για αξιολόγηση αρρυθμιών, επιβεβαιώνοντας τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας που παρέχει η Καρδιολογική Κλινική στον πληθυσμό της Κρήτης υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Καρδιολογίας κ. Φραγκίσκου Παρθενάκη”.
Σημειώνεται επίσης ότι στο Εργαστήριο Αρρυθμιών, Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης της Καρδιολογικής Κλινικής του ΠαΓΝΗ, που ιδρύθηκε από τον καθηγητή κ. Παναγιώτη Βάρδα πραγματοποιούνται σήμερα όλες οι τεχνικές της σύγχρονης επεμβατικής αρρυθμιολογίας από μια εξειδικευμένη ομάδα επεμβατικών αρρυθμιολόγων που απαρτίζεται από τον καθηγητή κ. Εμμανουήλ Σημαντηράκη, τον επιμελητή Α’ κ. Ελευθέριο Καλλέργη και τους διευθυντές Ε.Σ.Υ κ. Εμμανουήλ Κανουπάκη και κ. Ηρακλή Μαυράκη.