Αν ρωτήσεις δέκα γυναίκες πόσο χρόνο χρειάζεται για να ξεπεράσεις πραγματικά έναν πρώην σύντροφο, θα πάρεις δέκα διαφορετικές απαντήσεις. Κάποιες λένε μήνες, άλλες χρόνια, και κάποιες ίσως και λίγες μέρες. Υπάρχει και η διαδεδομένη αντίληψη πως χρειάζεται περίπου ο μισός χρόνος της σχέσης για να προχωρήσεις.
Όμως, η επιστήμη έχει πλέον να προτείνει μια πιο συγκεκριμένη απάντηση. Έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2025 στο επιστημονικό περιοδικό Social Psychological and Personality Science έρχεται να ανατρέψει τα δεδομένα.
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 300 άτομα, είχε στόχο να καθορίσει χρονικά το πόσο πραγματικά χρειάζεται ένας άνθρωπος για να αποδεσμευτεί πλήρως από έναν πρώην σύντροφο. Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά: η συναισθηματική σύνδεση με τον πρώην είχε διαλυθεί μόλις κατά το ήμισυ έπειτα από 4,18 χρόνια. Με άλλα λόγια, μπορεί να χρειαστούν έως και οκτώ ολόκληρα χρόνια για να ξεπεράσεις ουσιαστικά έναν πρώην έρωτα.
Οι ερευνητές εντόπισαν δύο βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν αυτό το χρονοδιάγραμμα: το στυλ προσκόλλησης και η διατήρηση επαφής με τον πρώην.
Αν σε σοκάρει (ή σε δικαιώνει) αυτό το νούμερο, δεν είσαι μόνη σου. Παρ’ όλη την έκπληξη, τα ευρήματα αυτά ευθυγραμμίζονται με την ευρύτερη επιστημονική κατανόηση για την αγάπη, την προσκόλληση και τον χωρισμό. Διάβασε παρακάτω τους τρεις βασικούς λόγους που εξηγούν γιατί αυτή η συναισθηματική αποδέσμευση απαιτεί τόσο χρόνο.
Δύο κρυφοί κίνδυνοι που μπορεί να καταστρέψουν έναν γάμο, σύμφωνα με ψυχολόγο
1. Συναισθηματικό αποτύπωμα: Η χημεία της αγάπης δεν ξεγράφεται εύκολα
Οι ερωτικές εμπειρίες αφήνουν βαθιά νευρολογικά και συναισθηματικά αποτυπώματα. Όπως εξηγεί η ανθρωπολόγος Helen Fisher, η αγάπη δεν είναι τόσο ένα συναίσθημα όσο μια κατάσταση εσωτερικής παρακίνησης, σύμφωνα με τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Όταν ερωτεύεσαι, ο εγκέφαλός σου πλημμυρίζει από νευροδιαβιβαστές όπως η ωκυτοκίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Αυτές οι ουσίες ενισχύουν την προσκόλληση και δημιουργούν ένα αίσθημα ανταμοιβής παρόμοιο με τον εθισμό. Ταυτόχρονα, τα επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνης του στρες) και σεροτονίνης μειώνονται – πράγμα που οδηγεί σε υπερένταση, εμμονή και συναισθηματική αστάθεια.
Για τον εγκέφαλό σου, η αγάπη είναι ένας στόχος που πρέπει να διατηρηθεί πάση θυσία. Όταν τελειώνει μια σχέση, αυτό το πολύπλοκο νευρολογικό «σύστημα ανταμοιβής» καταρρέει. Και τότε αρχίζει η συναισθηματική στέρηση.
Το καθημερινό «χάδι» της ντοπαμίνης που έπαιρνες από ένα μήνυμά του, από το να βλέπεις το όνομά του στην οθόνη σου, ή απλώς από τη ρουτίνα σας, ξαφνικά εξαφανίζεται. Και παρότι ξέρεις λογικά ότι ο χωρισμός ήταν για καλό, το σώμα και ο εγκέφαλός σου διαμαρτύρονται.
Όπως με κάθε μορφή εθισμού, έτσι και η αποτοξίνωση από μια πρώην σχέση χρειάζεται χρόνο -περισσότερο απ’ όσο περιμένεις. Μπορεί να μην τον σκέφτεσαι πια ενεργά, αλλά η συναισθηματική «υπογραφή» του παραμένει μέσα σου. Όπως ένα τραγούδι ή ένα άρωμα μπορούν να σε μεταφέρουν σε μια παλιά ανάμνηση, έτσι και ο πρώην μπορεί να ξυπνήσει νευρωνικά μονοπάτια που χαράχθηκαν με πάθος και συνήθεια.
Αυτά τα μονοπάτια δεν σβήνονται μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ο εγκέφαλος χρειάζεται χρόνια για να ξηλώσει και να επαναδομήσει εκείνο το εσωτερικό αρχιτεκτόνημα.
2. Το πένθος δεν είναι γραμμικό
Ακόμα και οι πολιτισμένοι χωρισμοί αφήνουν πίσω τους μια σειρά από συναισθηματικά απόνερα: αναπάντητα ερωτήματα, θυμό, θλίψη. Αν έχεις νιώσει πως ένας χωρισμός μοιάζει με πένθος, δεν κάνεις λάθος. Έρευνα του 2020 επιβεβαιώνει πως οποιοδήποτε σοβαρό στρεσογόνο γεγονός — συμπεριλαμβανομένων των χωρισμών -μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικό πένθος.
Το πένθος αυτό μοιάζει με το κλασικό μοντέλο των 5 σταδίων της Kübler-Ross:
Άρνηση: «Δεν μπορεί να συνέβη αυτό. Δεν θα μου το έκανε ποτέ.»
Θυμός: «Πώς μπόρεσε; Πώς προχώρησε τόσο γρήγορα;»
Διαπραγμάτευση: Αναλύεις κάθε λεπτομέρεια και σκέφτεσαι τι θα μπορούσες να είχες πει ή κάνει διαφορετικά.
Κατάθλιψη: Η αλήθεια σε βαραίνει. Απομονώνεσαι, παύεις να χαίρεσαι με πράγματα που άλλοτε αγαπούσες.
Αποδοχή: Το τέλος γίνεται πραγματικότητα. Νιώθεις ακόμα πόνο, αλλά αρχίζεις να βλέπεις το μέλλον χωρίς εκείνον -και ίσως το υποδέχεσαι κιόλας.
Το πρόβλημα; Αυτά τα στάδια δεν εμφανίζονται πάντα με αυτή τη σειρά. Μπορεί να νομίζεις πως έχεις προχωρήσει και, ξαφνικά, μια παλιά φωτογραφία να σε κάνει να καταρρεύσεις. Η συναισθηματική «κάθαρση» δεν έρχεται πάντα όταν τη ζητάς -και για πολλές γυναίκες δεν έρχεται ποτέ με τον τρόπο που θα ήθελαν.
Ακόμα και στην αποδοχή, μένουν μέσα σου θραύσματα. Αναρωτιέσαι: «Άραγε με σκέφτεται ακόμα; Του λείπω; Με θυμάται όπως ήμουν τότε;». Αυτές οι σκέψεις δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι τον θέλεις πίσω. Είναι απλώς ο απόηχος μιας μεγάλης συναισθηματικής επένδυσης.
Η αποδέσμευση είναι μια εσωτερική διαδικασία που επανέρχεται με κύματα, για χρόνια. Δεν είναι θέμα μηνών. Είναι ένα μακροχρόνιο ξετύλιγμα του κουβαριού που λέγεται «εμείς».
3. Η διάλυση της ταυτότητας: Ποια είσαι χωρίς εκείνον;
Σε πολλές μακροχρόνιες σχέσεις, η προσωπική ταυτότητα μπλέκεται επικίνδυνα με αυτή του συντρόφου. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται συγχώνευση ταυτότητας (identity fusion), και συχνά οδηγεί σε απώλεια αυτονομίας.
Σταδιακά, το «εγώ» και το «εσύ» γίνονται «εμείς». Οι προσωπικές σου ανάγκες μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα και προσαρμόζεσαι πλήρως σε αυτό το κοινό πλαίσιο. Θυσιάζεις κομμάτια του εαυτού σου για να διατηρήσεις την ισορροπία. Κι όταν όλα τελειώνουν;
Μένεις μετέωρη.
Ξαφνικά πρέπει να απαντήσεις σε ερωτήσεις που είχες καιρό να κάνεις: Ποια είμαι χωρίς αυτή τη σχέση; Τι θέλω εγώ, και μόνο εγώ; Η εσωτερική σου πυξίδα μοιάζει σβηστή.
Ακόμα και οι καθημερινές αποφάσεις γίνονται δυσκολότερες. Χρειάζεται χρόνος για να ξαναχτίσεις την ταυτότητά σου, με βάση τις δικές σου αξίες, όχι τις κοινές. Και για πολλές γυναίκες αυτός ο επαναπροσδιορισμός μπορεί να πάρει χρόνια.
Ακόμα και σε καινούριες σχέσεις, τα παλιά μοτίβα συμπεριφοράς μπορεί να επιμένουν. Ίσως αισθάνεσαι ότι άφησες κομμάτια του εαυτού σου πίσω -και δεν ξέρεις πώς να τα πάρεις πίσω.
Η ανάκτηση της προσωπικότητάς σου δεν είναι στιγμιαία. Συμβαίνει σταδιακά, καθώς ξαναβρίσκεις τον εαυτό σου μέσα από νέες εμπειρίες, αποφάσεις και σχέσεις. Και κάπως έτσι, περνάς από τον ρόλο της ερωτευμένης, στην πρώην, και τελικά στη γυναίκα που δεν έχει ανάγκη να θυμάται.
Αν είσαι ακόμα στην ανάρρωση
Μην απογοητεύεσαι. Δεν είσαι αδύναμη. Είσαι απλώς άνθρωπος. Ο πόνος του χωρισμού δεν είναι ένδειξη αδυναμίας -είναι απόδειξη της δύναμης σου να αγαπάς βαθιά. Και κάθε βήμα που κάνεις μακριά από αυτό που ήσουν, είναι ένα βήμα πιο κοντά σε αυτό που μπορείς να γίνεις.
Αν θέλεις να δεις πού βρίσκεσαι στη διαδικασία ανάρρωσης, μπορείς να δοκιμάσεις το Breakup Distress Scale, ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο εργαλείο που μετρά τη συναισθηματική επιβάρυνση μετά από χωρισμό.