Η ολυμπιακή μασκότ, είναι τόσο σημαντική, που τα σχέδια συχνά επιλέγονται και οριστικοποιούνται χρόνια πριν από τη διεξαγωγή των Αγώνων.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, ο ρόλος αυτών των ιδιόρρυθμων καρικατούρων είναι να βοηθήσουν στη διάδοση μιας «εορταστικής ατμόσφαιρας» και να ενσαρκώσουν το πληθωρικό πνεύμα της διοργάνωσης.
«Οι ολυμπιακές μασκότ αποτελούν βασικό μέρος των Αγώνων από το 1968. Είναι επιφορτισμένες με το να δίνουν συγκεκριμένη μορφή στο ολυμπιακό πνεύμα, να διαδίδουν τις αξίες που αναδεικνύονται σε κάθε διοργάνωση των Αγώνων, να προβάλλουν την ιστορία και τον πολιτισμό της διοργανώτριας πόλης και να προσδίδουν εορταστική ατμόσφαιρα στη διοργάνωση», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επίσημη ιστοσελίδα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, ο κόσμος έχει καλωσορίσει χιονάνθρωπους, ιππόκαμπους, αρκούδες με καουμπόικο καπέλο και εξωγήινους στην ολυμπιακή σκηνή. Φέτος, η μασκότ έχει τη μορφή καπέλου, σκούφου – συγκεκριμένα το χαρακτηριστικό κόκκινο φρυγικό καπέλο που φορούσαν οι απελευθερωμένοι Ρωμαίοι σκλάβοι και το οποίο έγινε σύμβολο της ελευθερίας κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης.
Η πρώτη μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων
Η πρώτη μασκότ δημιουργήθηκε το 1968 από τη σχεδιάστρια Aline Lafargue για τους Χειμερινούς Αγώνες της Γκρενόμπλ στη Γαλλία. Με το χαϊδευτικό όνομα «Shuss», ο χαρακτήρας αποτελείται από ένα δίχρωμο κεφάλι και ένα πόδι σε σχήμα κεραυνού που συνδέεται με σκι. Παρά το γεγονός ότι κατέχει τον αξιοσέβαστο τίτλο της πρώτης μασκότ, η Lafargue δημιούργησε και υπέβαλε το σχέδιό της για τον Shuss μέσα σε μία μόνο νύχτα.
Πώς δημιουργούνται οι μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων
Κάθε χώρα υποδοχής οργανώνει συνήθως μια πρόσκληση υποβολής προτάσεων ή έναν διαγωνισμό. Το 2014, ένας διαγωνισμός που διοργάνωσε η Ρωσία εν όψει των Χειμερινών Αγώνων του Σότσι έλαβε περισσότερες από 24.000 ζωγραφιές. Οι νικητές, ένα τρίο αρκτικών θηλαστικών που προορίζονταν να εκπροσωπήσουν τις τρεις θέσεις στο Ολυμπιακό βάθρο, επιλέχθηκαν με δημόσια ψηφοφορία και τα αποτελέσματα μεταδόθηκαν από τη ρωσική τηλεόραση. Αλλά αυτό δεν συνέβαινε πάντα: για τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, μία από τις πρώτες Ολυμπιακές διοργανώσεις που επιδοτήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από εταιρική χρηματοδότηση, η Disney κέρδισε την ιδιωτική προσφορά για το σχεδιασμό της μασκότ.
Δεδομένου ότι αυτά τα πλάσματα είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τα επίσημα εμπορεύματα, η χαριτωμενιά είναι εδώ και καιρό βασικός δείκτης μέτρησης για την επιτυχία κάθε μασκότ. Τα εμπορεύματα της στρογγυλής μασκότ του Πεκίνου με το πάντα Bing Dwen Dwen για τους Χειμερινούς Αγώνες του 2022 πουλήθηκαν «σαν ζεστό ψωμί», ενώ ο φαλακρός αετός της Disney, ο Sam, κατασκευάστηκε σχολαστικά ώστε να φαίνεται κοντός, κοντόχοντρος και μαλακός σε αντίθεση με ρεαλιστικό, μυτερό και απειλητικό, προκειμένου να προσελκύσει τα παιδιά. Και όταν οι εικονογράφοι παρέκκλιναν, οι θεατές τους ενημέρωναν. Πριν από δέκα χρόνια, το σχεδιαστικό γραφείο Iris δημιούργησε δύο ασημένιους κύκλωπες εξωγήινους για να εγκαινιάσουν τους Αγώνες του Λονδίνου. «Αν αυτά τα πράγματα ήταν σε μια ταινία τρόμου της δεκαετίας του ’50, τώρα θα θεωρούνταν κλασική», έγραψε ένας αναγνώστης του CNN το 2012.
Μια μασκότ, η αρκούδα Μίσα, έγινε εξωγήινη το 1978, όταν πήγε στο διάστημα με τον πύραυλο «Σογιούζ» δύο χρόνια πριν από τους Αγώνες της Μόσχας το 1980.
Ο σχεδιασμός των χαρακτήρων αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν οι Αγώνες συμπίπτουν με μια μοναδική στιγμή στην ιστορία. Για παράδειγμα, το Σίδνεϊ της Αυστραλίας, η διοργανώτρια χώρα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της χιλιετίας, έφτιαξε τρεις μασκότ για πρώτη φορά στην ιστορία των Αγώνων. Τα τρία καρτούν σε στυλ anime, Syd, Olly και Millie, ονομάστηκαν με αναφορά στο Σίδνεϊ, τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τη Χιλιετία – και τα μπλουζάκια από αυτούς τους Αγώνες-ορόσημο κυκλοφορούν ακόμη και τώρα σε ιστοσελίδες μεταπώλησης μεταχειρισμένων ειδών.
The Phryges, Παρίσι 2024
Το όνομα της μασκότ του Παρισιού 2024 είναι Ολυμπιακές Φρύγες, βασισμένο στα παραδοσιακά μικρά φρυγικά καπέλα από τα οποία έχουν διαμορφωθεί οι μασκότ. Το όνομα και το σχέδιο επιλέχθηκαν ως σύμβολα της ελευθερίας και για να αναπαραστήσουν αλληγορικές μορφές της γαλλικής δημοκρατίας.
Η Ολυμπιακή Φρύγα έχει το σχήμα και τη μορφή ενός φρυγικού καπέλου. Η Olympic Phryge είναι στολισμένη με μπλε, λευκό και κόκκινο χρώμα – τα χρώματα της περίφημης τρίχρωμης σημαίας της Γαλλίας – με το χρυσό λογότυπο του Παρίσι 2024 να φιγουράρει στο στήθος της. Διαθέτουν επίσης βλεφαρίδες -κορδέλες- στα χρώματα της γαλλικής σημαίας, άλλο ένα εθνικό πολιτιστικό στοιχείο
