Η σπατάλη τροφίμων (food waste) αναφέρεται στην ανεξήγητη και αδικαιολόγητη χρήση τροφίμων που οδηγεί στην απώλειά τους. Η απώλεια συνδέεται με διάφορους λόγους, μεταξύ άλλων, τις ανεπαρκείς συνθήκες αποθήκευσης, την αγορά περιττών ποσοτήτων, την ελλιπή κατανόηση της ένδειξης «ημερομηνία λήξης», την υπερβολική παραγωγή, την απόρριψη μέρους των τροφίμων (π.χ. φλούδες), τη σπατάλη κατά την επεξεργασία.
Σε μια περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας και περιβαλλοντικών προκλήσεων, η μείωση της σπατάλης τροφίμων καθίσταται ένα σημαντικό ζήτημα.
Το τριετές έργο ROSETTA (Ιαν. 2024 – Δεκ. 2026) χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Horizon EUROPE» για την Έρευνα και την Καινοτομία. Στόχος του έργου είναι η κατανόηση του ρόλου των «προτύπων εμπορίας» (marketing standards) στη σπατάλη των «μη βέλτιστων τροφίμων» (suboptimal food) και η μείωση αυτής μέσα από τη διαμόρφωση βιώσιμων λύσεων
με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα των αγροτικών προϊόντων διατροφής, από τον αγρότη μέχρι τον καταναλωτή.
- Τα «μη βέλτιστα» τρόφιμα είναι τρόφιμα που ενώ είναι ασφαλή για κατανάλωση, δεν είναι σε ιδανική κατάσταση ή ποιότητα και δεν έχουν
φτάσει ακόμη στο στάδιο της απόρριψης. - Τα «πρότυπα εμπορίας» τροφίμων είναι ένα σύνολο κανόνων, πρακτικών και προδιαγραφών, τα οποία ρυθμίζουν την παραγωγή, την επεξεργασία, τη διάθεση και την πώληση τροφίμων. Τα πρότυπα εμπορίας επιβάλλονται από το κράτος ή υιοθετούνται εθελούσια από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που επηρεάζει τη βιωσιμότητα παγκοσμίως, ενώ έως και το 10% των 88 εκατομμυρίων τόνων ετήσιων
απορριμμάτων τροφίμων στην ΕΕ συνδέεται με τα πρότυπα εμπορίας και την επισήμανση της ημερομηνίας. Αυτή η πρόκληση δεν επηρεάζει μόνο το περιβάλλον,
αλλά και την οικονομική αποδοτικότητα και την επισιτιστική ασφάλεια.
Το έργο ROSETTA στοχεύει να μειώσει σημαντικά τη σπατάλη τροφίμων μέσα από:
- Την αξιολόγηση του αντίκτυπου των υφιστάμενων προτύπων εμπορίας τροφίμων στη σπατάλη τροφίμων μέσω ολοκληρωμένης έρευνας, ανάλυσης
δεδομένων και διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη. - Την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων και δοκιμή νέων προτύπων και πρακτικών εμπορίας μέσω πέντε πιλοτικών περιπτώσεων σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης, με έμφαση σε βασικούς ερευνητικούς τομείς τροφίμων: φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά, δημητριακά και κρέας.
- Την αλληλεπίδραση των ενδιαφερόμενων μερών με τη δημιουργία μιας Κοινότητας Πρακτικής (CoP) για τη διευκόλυνση της συνεργασίας και της
ανταλλαγής γνώσεων. - Την παροχή τεκμηριωμένων συστάσεων πολιτικής για την υποστήριξη της υιοθέτησης νέων προτύπων εμπορίας που δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα.
Ιστορικό
Η σημασία της αποστολής του ROSETTA υπογραμμίζεται από τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μειώσει τα απορρίμματα τροφίμων στο πλαίσιο των ευρύτερων στόχων της για τη βιωσιμότητα και το περιβάλλον. Τα πρότυπα εμπορίας διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, διασφαλίζοντας ότι τα προϊόντα ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καταναλωτών, και διευκολύνοντας το εμπόριο.
Ωστόσο, τα πρότυπα αυτά συμβάλλουν επίσης στη σπατάλη τροφίμων, ιδίως μέσω των αισθητικών προδιαγραφών και της επισήμανσης ημερομηνίας. Τα μη βέλτιστα προϊόντα, τα οποία αποκλίνουν από αισθητικές πτυχές, αλλά όχι από την εγγενή ποιότητα ή την ασφάλεια, απορρίπτονται συχνά λόγω της αντίληψης των καταναλωτών για χαμηλότερη ποιότητα. Το ROSETTA έχει ως στόχο να παράσχει νέες γνώσεις σχετικά με τη θέσπιση προτύπων εμπορίας και τη συμβολή τους στη σπατάλη τροφίμων.
Χρησιμοποιώντας μια ερευνητική προσέγγιση μεικτών μεθόδων, το έργο θα διερευνήσει τα κίνητρα και τα κριτήρια πίσω από τα ιδιωτικά πρότυπα εμπορίας, θα εξετάσει τις προσδοκίες των καταναλωτών και θα αξιολογήσει τον πραγματικό αντίκτυπο αυτών των προτύπων στα απόβλητα τροφίμων. Επιπλέον, το ROSETTA θα αναπτύξει καινοτόμα μοντέλα εκτίμησης για την ποσοτικοποίηση των αποβλήτων τροφίμων που παράγονται από τα πρότυπα εμπορίας και τον εντοπισμό συμβιβασμών μεταξύ της μείωσης των αποβλήτων τροφίμων και άλλων στόχων
βιωσιμότητας.
Το ROSETTA ευθυγραμμίζεται με το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ, συμβάλλοντας στην ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στο πρόγραμμα Farm to Fork, τα οποία δίνουν έμφαση στα βιώσιμα συστήματα τροφίμων και στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Εταίροι του έργου
Το έργο συγκεντρώνει μια διαφορετική ομάδα κορυφαίων ιδρυμάτων και οργανισμών, που συνεισφέρουν ο καθένας με μοναδική εμπειρία, γνώση και πόρους για τον κοινό μας στόχο της αλλαγής των προτύπων εμπορίας τροφίμων.
Συγκεκριμένα, η κοινοπραξία περιλαμβάνει δεκαεπτά (17) εταίρους από επτά (7) διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ και χώρες γειτονίας της ΕΕ. Η Q-Plan International ηγείται του έργου ως συντονιστής και συνεργάζεται με την Teagasc- Agricultural and Food Development Authority, το Copenhagen Business School, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την White Research SRL, την Pedal Consulting Sro, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Universitat Wien, την Draxis Environmenal SA, την Fruitevegetables Europe, την FBCD AS, την Fundaja Unimos, τα Super markets Χαλκιαδάκης, την Mochnik Jerzy Michal, την Freshis Agritech SL, την Safe Food Advocacy Europe και την Naturmaelk AMBA.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το site του έργου εδώ :
https://rosetta-project.eu/ ή ακολουθείστε το πρόγραμμα στα κοινωνικά δίκτυα: Linkedin , Facebook , X και Youtube