Ο εγκέφαλός μας αλλάζει διαρκώς όσο μαθαίνουμε καινούργια πράγματα. .
Δεν είναι μεταφορά ή επιστημονική φαντασία αλλά πραγματικότητα!
Για τον ανεξερεύνητο και συγκλονιστικό κόσμο του ανθρώπινου εγκεφάλου μιλά σε μαθητές της Κρήτης αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας ο ερευνητής στο Ινστιτούτο Πληροφορικής στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, Βασίλης Κεχαγιάς.
Μεταξύ άλλων, απαντά στην ερώτηση ποιος είναι ο μηχανισμός εκείνος που κάνει τον εγκέφαλό μας να μαθαίνει.
Στο φετινό Chat Lab στo πλαίσιo της Βραδιάς του Ερευνητή μιλάει για τον αντίκτυπο που έχει η μάθηση στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου στο επίπεδο των κυττάρων και των περιοχών του.
Ο ίδιος εξηγεί ότι «πώς μαθαίνουμε; Στόχος μου είναι να μελετήσω τους μηχανισμούς μάθησης που βάζουν σε χρήση τους εγκεφάλους μας. Για το σκοπό αυτό, εξετάζω τον αντίκτυπο που έχει η μάθηση στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου στο επίπεδο των κυττάρων και των περιοχών του εγκεφάλου. Χρησιμοποιώ καταγραφές λειτουργικής και ανατομικής απεικόνισης κατά τη διάρκεια της μάθησης και υπολογιστικά μοντέλα για την περιγραφή των αποτελεσμάτων μας».
Για όλα αυτά τα ενδιαφέροντα μιλά σε μαθητές την τρέχουσα και την ερχόμενη βδομάδα. Εξάλλου, στόχος της Βραδιάς Ερευνητή είναι οι επιστήμονες να μιλήσουν με το ευρύτερο κοινό και να γνωστοποιήσουν την έρευνά τους.
Ο Δρ. Κεχαγιάς αναφέρει στην «Π» πως όλα τα ζώα αλλά και άλλοι οργανισμοί είναι ικανοί να μαθαίνουν. Εμείς τα ζώα βασιζόμαστε στο νευρικό μας σύστημα και ιδιαίτερα στον εγκέφαλό μας για τη μάθηση. Έρευνα πολλών δεκαετιών στις νευροεπιστήμες έχει δείξει πως ο εγκέφαλος διαθέτει την ικανότητα της πλαστικότητας, είναι, δηλαδή, σε θέση να αλλάξει λειτουργία και δομή ώστε να προσαρμοστεί στο περιβάλλον.
Οι επιστήμονες μελετούν τις αλλαγές στη λειτουργία και δομή στο επίπεδο των συνδέσεων μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου και στο επίπεδο των λειτουργικών συνδέσεων μεταξύ των εγκεφαλικών περιοχών, πραγματοποιώντας πειράματα με μεθόδους απεικόνισης.
«Χρησιμοποιώντας απεικόνιση μέσω μικροσκοπίας δύο φωτονίων μπορούμε να απεικονίσουμε τις δομές των κυττάρων του εγκεφάλου και τη λειτουργία τους σε ζωντανά ζώα, σε πειραματικά μοντέλα, όπως το ποντίκι, και μελετούμε τις αλλαγές στις λειτουργικές συνδέσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου μέσω της fMRI (Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού)», εξηγεί ο Δρ. Κεχαγιάς και προσθέτει ότι «μπορούμε να πούμε ότι ο εγκέφαλος είναι σαν ένας μυς, όσο εξασκούνται τα κομμάτια του εγκεφάλου μας που χρησιμοποιούνται αλλάζουν.
Κάποιες συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων ενδυναμώνονται και άλλες ατροφούν. Η μάθηση έχει έναν αντίκτυπο στο δομικό υπόστρωμα του εγκεφάλου, στις συνδέσεις μεταξύ κυττάρων»
Ωστόσο, είναι δύσκολο σε ανθρώπους να δούμε συγκεκριμένα πού είναι η εστία της μάθησης. Γνωρίζουμε από έρευνες σε ζώα ότι η μάθηση δε βρίσκεται σε ένα σημείο αλλά είναι διάχυτη στον εγκέφαλο.
Όταν πέθανε ο Αϊνστάιν, μελέτησαν τον εγκέφαλό του και ενώ δε βρήκαν διαφορές σε μέγεθος, φαίνεται να βρήκαν ότι διέθετε περισσότερες συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου του.
Για όλα τα παραπάνω ο Δρ. Κεχαγιάς μιλά στα παιδιά και εκείνα τον ακούν με μεγάλο ενδιαφέρον. Ο ίδιος αισθάνεται αναζωογονημένος μετά από τις επαφές μαζί τους. Τον ρωτούν από πού προκύπτει η προσοχή, τι χρειάζεται για να μάθει κάτι κάποιος, αν μπορούμε να σβήσουμε μνήμες, να δημιουργήσουμε νέες και σε ποια ηλικία.