Μια σημαντική επιστημονική έρευνα που αφορά τους 18 εκτελεσθέντες Αδελιανούς το 1941 στη θέση Σαρακίνα της Κοινότητας Άδελε από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής θα παρουσιαστεί στις 2 Ιουνίου, ημέρα της θυσίας τους.
Ειδικότερα, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, το διήμερο 1 και 2 Ιουνίου 2024 θα γίνει η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας που διενεργήθηκε από ερευνητές του Ι.Τ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης αναφορικά με την ταυτοποίηση των κρανίων των εκτελεσθέντων, που φυλάσσονται ευλαβικά στον χώρο της εκτέλεσης.
Ο έλεγχος των δειγμάτων ξεκίνησε το 2021 κι όπως εξιστορεί μιλώντας στην «Π» ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Παλαιογενωμικής και Εξελικτικής Γενετικής του IMBB -ΙΤΕ, καθηγητής του τμήματος Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης, κ. Νίκος Πουλακάκης, ξεκίνησε από την επιθυμία των συγγενών των θυμάτων του Άδελε που έχουν οργανωθεί σε έναν Πολιτιστικό Σύλλογο.
«Ο Σύλλογος» τονίζει «μας ζήτησε αν μπορούμε με τις τεχνικές αρχαίου dna που χρησιμοποιούμε, δηλαδή dna που βγάζουμε από κόκκαλα νεκρών ή εξαφανισμένων, οργανισμών να βοηθήσουμε στην αναγνώριση των κρανίων των εκτελεσθέντων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Τους είπαμε ότι αυτό είναι εφικτό και στη συνέχεια επισκεφθήκαμε την περιοχή όπου κάναμε συλλογή δειγμάτων από τα οστά των κρανίων, δόντια ή κομμάτια από το κροταφικό οστό, ακολουθώντας όλες τις τυπικές διαδικασίες σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα.
Πήραμε και αίμα από πιθανούς συγγενείς των θυμάτων που ζουν σήμερα, οπότε μέσω εργαλειών βιοπληροφορικής και στατιστικών αναλύσεων συσχετίσαμε το dna που βρήκαμε από τα κόκκαλα με το dna των ζώντων απογόνων. Έτσι ταυτοποιήσαμε ποιο κρανίο ανήκει σε ποιον από τους 18 νεκρούς. Ξέραμε τη λίστα με τα ονόματά τους και την ηλικία του καθενός, αλλά, επειδή είχαν μπει σ’ έναν ομαδικό τάφο και βγήκαν μετά από χρονικό διάστημα, δεν ήξεραν ποιος είναι ποιος. Υπήρχαν 18 κρανία, ένα μαυσωλείο στην περιοχή Σαρακίνα, όπου έγινε η ομαδική ταφή».
Η πρώτη μελέτη αναγνώρισης στη σύγχρονη Ελλάδα
Πρόκειται για την πρώτη μελέτη αναγνώρισης θυμάτων από μια πολεμική σύγκρουση στη σύγχρονη Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά η ομάδα αντιμετώπισε τις όποιες δυσκολίες. «Αυτές έγκεινται στο γεγονός» αναφέρει ο κ. Πουλακάκης «ότι ήταν άνθρωποι που έζησαν πριν από 80 χρόνια και άρα το dna τους είχε αρχίσει να υποβαθμίζεται. Όταν ένας άνθρωπος, ένας οργανισμός πεθαίνει, τότε αρχίζει μια σειρά από διαδικασίες που καταστρέφουν ό,τι οργανικό υλικό υπάρχει, οπότε το dna τους ήταν κατεστραμμένο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιήσουμε ειδικές τεχνικές, για να διαβάσουμε ένα μέρος από το κατεστραμμένο dna και στη συνέχεια να το συσχετίσουμε με το dna των σύγχρονων».
Θαυμασμός
Η γενικότερη διαδικασία δεν επεφύλασσε εκπλήξεις για την ομάδα πέρα από τον θαυμασμό για τους συγγενείς των νεκρών ηρώων. «Δεν μας εξέπληξε τίποτε ιδιαίτερο» λέει ο κ. Μουλακάκης «πέρα από τον θαυμασμό που νιώσαμε για τους συγγενείς που επί 80 χρόνια κάθε χρόνο τιμούν τη μνήμη των νεκρών, χωρίς να ξέρουν τι. Παρόλο που πέρασαν 80 χρόνια, είχαν ακόμα τη σπίθα και τη φλόγα να αναγνωρίσουν και να αποδώσουν στους 18 εκτελεσθέντες τις τιμές που τους αξίζουν.
Αυτό το καταφέραμε μέσα από τη βοήθεια της τεχνολογίας και του Εργαστηρίου Αρχαίου dna, που μας οδήγησε στην ταυτοποίηση». Δυστυχώς όμως δεν είναι η μοναδική περίπτωση ομαδικών ταφών από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή από άλλες κακές δραστηριότητες του ανθρώπου. «Οπότε, αν υπάρχουν ομαδικοί τάφοι μη αναγνωρισμένοι, θα μπορούσαμε να προβούμε σε αντίστοιχες τεχνικές για να μπορέσουν ν’ αναγνωριστούν» καταλήγει ο κ. Πουλακάκης.
Ποιοι συμμετείχαν στην ομάδα
Στη διεπιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον υπεύθυνο του Εργαστηρίου Παλαιογενωμικής και Εξελικτικής Γενετικής του IMBB -ΙΤΕ, καθηγητή του τμήματος Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης, κ. Νίκο Πουλακάκη, συμμετείχαν η αρχαιολόγος Ευγενία Ταμπακάκη, οι μεταδιδάκτορες ερευνητές Δέσποινα Βάσσου (χημικός), Νίκος Ψώνης (εξελικτικός βιολόγος), Αργυρώ Ναυπλιώτη (βιοαρχαιολόγος)-όλοι μέλη του παραπάνω εργαστηρίου- καθώς και ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενος ερευνητής του Ινστιτούτου Πληροφορικής-ΙΤΕ, κ. Παύλος Παυλίδης, και ο καθηγητής Πληροφορικής του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καρλσρούης/Karlsruher Institut für Technologie (KIT), διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Θεωρητικών Σπουδών της Χαϊδελβέργης/ HITS – Heidelberg Institute for Theoretical Studies και κάτοχος της θέσης ERA Chair (European Research Area) στην Υπολογιστική Βιοποικιλότητα του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ, κ. Αλέξανδρος Σταματάκης.