Ήταν το έτος 365 όταν σημειώθηκε ένας από τους πιο ισχυρούς σεισμούς στην Ανατολική Μεσόγειο και ακολούθησε τσουνάμι. Αυτό το γεγονός ήταν και η αιτία να ανυψωθεί η Δυτική Κρήτη και να γίνουν πολλές καταστροφές που καταγράφηκαν από ιστορικούς και περιηγητές της εποχής.
Όλες οι πόλεις της Κρήτης είχαν υποστεί πολλές ζημιές ενώ οι επιπτώσεις του έφτασαν ως την Αλεξάνδρεια.
Αυτό που υπέθεταν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες είναι πως ο σεισμός σχετίζεται με τη βύθιση της αφρικανικής πλάκας κάτω από το Αιγαίο και την Κρήτη, όπως κάτι αντίστοιχο έγινε πρόσφατα στην Ιαπωνία και τη Σουμάτρα.
Όμως, υπάρχει ένα κενό σε αυτή την εξήγηση, γιατί θα πρέπει να συνδυάζεται με ένα μεγάλο ρήγμα.
Πρόσφατα, διεθνής ομάδα επιστημόνων, με τη συμμετοχή του γεωλόγου του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Δρ. Χαράλαμπου Φασουλά, μελέτησε το θέμα και κατέληξε στο συμπέρασμα πως είναι πιθανό ο σεισμός να έχει σχέση με μία ζώνη που βρίσκεται νότια της Κρήτης, στο νοτιοδυτικό άκρο της Παλαιόχωρας ώς τη Μεσσαρά, πρόκειται για μία ζώνη που σε πολλά κομμάτια της είναι ενεργή.
Είναι δυνατόν αν ενεργοποιηθεί σε συνδυασμό με ένα ρήγμα της δυτικής ακτής των Χανίων, από το Μπάλο ως την Παλαιόχωρα, να δώσει αντίστοιχο σεισμό, όπως εκείνο του 365.
Οι αναφορές που έγιναν για το πώς το τσουνάμι που ακολούθησε έφτασε ως την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ταιριάζουν περισσότερο με έναν σεισμό που έχει προκληθεί από ρήγματα στη νότια ακτογραμμή της Κρήτης και όχι τόσο από τη βύθιση της αφρικανικής πλάκας.
Η μελέτη των επιστημόνων αφορά και στις συνέπειες από τη σεισμική επικινδυνότητα, αν υποθέσουμε ότι τα ρήγματα μπορεί να ενεργοποιηθούν και να δώσουν 8 ρίχτερ κοντά στην ακτή της Κρήτης με μεγάλους κινδύνους για το νησί.
«Αυτή η μελέτη μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς λειτουργούν τα ρήγματα που βρίσκονται γύρω από το νησί σε σχέση με τη ζώνη υποβύθισης της αφρικανικής πλάκας και να κατανοήσουμε καλύτερα τους σεισμικούς κινδύνους και τους κινδύνους από ένα ενδεχόμενο τσουνάμι που μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε», εξηγεί ο Δρ. Χ. Φασουλάς.
Ο συγκεκριμένος σεισμός εκτιμάται πως ήταν έντασης 8 με 8,2 Ρίχτερ, ωστόσο τότε δεν είχαμε όργανα για τον μετρήσουμε ακριβώς.
Στην πιο πρόσφατη ιστορία, είχαμε το σεισμό στη Ρόδο το 1926 που ήταν 8 Ρίχτερ, ήταν ο πρώτος τέτοιου μεγέθους που καταγράφηκε από τα κατάλληλα όργανα.
Στην Κρήτη, είναι γνωστός ο σεισμός του 1856 που ισοπέδωσε το Ηράκλειο και υπολογίζεται στα 8 ρίχτερ, χωρίς να μπορούμε να είμαστε ακριβείς.