«Τελικά υπάρχουν γυναίκες και άνδρες μόνο;»: Μια επιστημονική τοποθέτηση για τον καθορισμό του φύλου
Unsplash

Με ένα άρθρο με τίτλο «Τελικά υπάρχουν γυναίκες και άνδρες μόνο;», παρεμβαίνει στη δημόσια συζήτηση η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων.

Η συζήτηση έχει ενταθεί στον δημόσιο διάλογο και στην Ελλάδα, ειδικά μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, με φόντο βέβαια τις ένθεν κακείθεν τοποθετήσεις για την woke ατζέντα.

Η πιο πρόσφατη τοποθέτηση ήρθε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος δήλωσε ότι «υπάρχουν δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό», τονίζοντας ότι αυτή είναι η προσωπική του άποψη και η επιστημονική πραγματικότητα. Η δήλωση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια συζήτησης με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου «Jacques Delors» και πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας, Ενρίκο Λέτα, σε εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.

Στην ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων παρατίθενται επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τον καθορισμό του φύλου στον άνθρωπο και επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι η «έρευνα στη Βιολογία έχει δείξει, πως υπάρχουν αρκετές ατυπίες στη φυλετική ανάπτυξη των ανθρώπων και σε διαφορετικά επίπεδα».

Η ανακοίνωση έχει ως επιμύθιο τον διαχωρισμό των εννοιών του βιολογικού φύλου από το κοινωνικό και αναφέρει χαρακτηριστικά: «το κοινωνικό φύλο δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το βιολογικό φύλο και είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής κάθε ατόμου».

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων

Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων παρακολουθεί με ενδιαφέρον τη δημόσια συζήτηση σχετικά με το φύλο των ανθρώπων. Η Π.Ε.Β., ως ο επαγγελματικός και επιστημονικός φορέας των Βιολόγων – Βιοεπιστημόνων στην Ελλάδα, θεωρεί σημαντικό να πληροφορήσει τον γενικό πληθυσμό σχετικά με ένα επίκαιρο θέμα, το οποίο άπτεται της επιστήμης της Βιολογίας.

Ο καθορισμός του φύλου στον άνθρωπο (Homo sapiens) γίνεται μέσω ενός χρωμοσώματος, του Υ, το οποίο ανήκει στο 23ο ζεύγος (φυλετικά χρωμοσώματα). Ειδικό ρόλο διαδραματίζει το γονίδιο SRY, το οποίο εδράζεται στο χρωμόσωμα Υ και το οποίο κωδικοποιεί τον παράγοντα καθορισμού των όρχεων (TDF). Το TDF εμφανίζεται σχεδόν σε όλα τα Θηλαστικά. Με βάση αυτό η παρουσία του Υ χρωμοσώματος και η ενεργοποίηση του γονιδίου SRY (μετά την 6η-8η εβδομάδα κύησης) οδηγεί στην ανάπτυξη του αρσενικού βιολογικού φύλου στους ανθρώπους, ενώ η απουσία του Υ επιτρέπει την “συνέχιση” ανάπτυξης του θηλυκού βιολογικού φύλου. Τυπικά ένα αρσενικό άτομο έχει φυλετικά χρωμοσώματα ΧΥ και ένα θηλυκό ΧΧ, τα οποία οδηγούν σε διαφορετικά πρωτογενή και δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου (φαινότυπος).

Η έρευνα στη Βιολογία έχει δείξει, ωστόσο, πως υπάρχουν αρκετές ατυπίες στη φυλετική ανάπτυξη των ανθρώπων και σε διαφορετικά επίπεδα. Έχουν βρεθεί διαφοροποιήσεις σε γενετικό επίπεδο, όπως η μεταφορά (ανασυνδυασμός) του SRY γονιδίου στο Χ χρωμόσωμα, η τρισωμία ΧΧΥ (σύνδρομο Klinefelter) ή ο διπλασιασμός του NR0B1 γονιδίου στο Χ χρωμόσωμα, οι οποίες οδηγούν σε φυλετικούς φαινότυπους αντίθετους ή διαφορετικούς από το γονότυπο. Επιπλέον, έχουν βρεθεί ορμονικοί παράγοντες (π.χ. συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων) και αναπτυξιακοί παράγοντες που οδηγούν σε ατυπίες ως προς την ανάπτυξη των φυλετικών χαρακτηριστικών. Ως εκ τούτου για τη Βιολογία η κατάταξη ενός ατόμου σε φύλο δεν έχει πάντα μια απλοποιημένη μορφή ΧΧ = θηλυκό άτομο και ΧΥ = αρσενικό άτομο. Τα διαφυλικά (intersex) άτομα, τα οποία εμφανίζουν διαταραχές στην ανάπτυξη του φύλου (DSD), δεν μπορούν να ταξινομηθούν στο τυπικό δυαδικό σύστημα εύκολα και η βιολογική έρευνα από την επιστημονική κοινότητα πάνω στο θέμα είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία.

Εκτιμάται ότι περίπου το 1,7% όλων των γεννήσεων δεν ανταποκρίνεται στον απόλυτο διμορφισμό του φύλου (Am. J. Hum. Biol. 12:151- 166, 2000). Αυτό για τον πληθυσμό της Ελλάδας σημαίνει περίπου 175.000 άτομα !

Με βάση τον καταστατικό χάρτη του Ο.Η.Ε. όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φύλου απολαμβάνουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα. Το βιολογικό φύλο είναι χρήσιμο να δηλώνεται στον φάκελο Υγείας κάθε ατόμου αποκλειστικά ως κλινικό στοιχείο για την αντιμετώπιση ασθενειών (π.χ. ανίχνευση αιμορροφιλίας) ή τη λήψη ιατρικών αποφάσεων (π.χ. μεταμοσχεύσεις). Από την άλλη, το κοινωνικό φύλο δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το βιολογικό φύλο και είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής κάθε ατόμου.