Παλιός γνώριμος του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας είναι το κινέζικο ξυλοφάγο έντομο που “τρομοκρατεί” το Δήμο Ηρακλείου.
Το Ινστιτούτο έχει εντοπίσει ήδη από το 2016 το έντομο xylotrechus chinensis που απειλεί τις μουριές στο Ηράκλειο.
Ο τεχνολόγος εφαρμογών κ. Ιωάννης Λειβαδάρας μιλά στην «Π» για τον συγκεκριμένο εχθρό των μουριών και παρουσιάζει και νέους εντομολογικούς εχθρούς στην Κρήτη.
Αναφέρει πως του προκάλεσαν ιδιαίτερη εντύπωση οι οπές που υπήρχαν στους κορμούς των δέντρων μουριάς και συγκέντρωσε δεκάδες έντομα το 2017 τα οποία ταξινομήθηκαν στο Ίδρυμα και εστάλησαν στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης για μοριακή ταυτοποίηση.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά, το έντομο που έχει την καταγωγή του από την Κίνα έχει εξαπλωθεί σε Κορέα, Ταϊβάν και Ιαπωνία, εντοπίστηκε για πρώτη φορά μακριά από τα μέρη του, στη Βαυαρία, στις 15 με 19 Ιουνίου του 2007 σε παλέτα που ήταν από την Κίνα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρξε εξάπλωσή του.
Ακόμα, βρέθηκε στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ στις 13 Ιουλίου του 2011 σε τελωνείο, σε ξύλινα καρούλια και στις 7 Ιουλίου του 2017 κοντά στη Φρανκφούρτη σε κιβώτια με διακοσμητικά είδη, όπου, επίσης, δεν υπήρξε εξάπλωση.
Ο κ. Λειβαδάρας αναφέρει πως ένα παρόμοιο ξυλοφάγο έντομο από την Κίνα έχει εντοπιστεί στην Ευρώπη, το Anoplophora chinensis, το οποίο είναι εξαιρετικά πολυφάγο είδος με εκατοντάδες ξενιστές και προκαλεί ανάλογες ζημιές και προσβάλλει πλατάνια, εσπεριδοειδή και άλλα φυτά. Οδηγία έχει εκδώσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ήδη από το 2012, ωστόσο στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα εντοπιστεί.
Η εικόνα στο Ηράκλειο
Ο ίδιος είχε εντοπίσει το xylotrechus chinensis το 2016 και μία χρονιά αργότερα σε μουριές στην οδό Ιερωνυμάκη, ενώ σήμερα, όπως λέει, έχει προσβάλει και τα υπόλοιπα δέντρα.
Τα ακμαία εμφανίζονται από τον Μάιο ως τον Ιούνιο, το έντομο έχει μία αργή ανάπτυξη, ετήσιο ή διετές βιολογικό κύκλο, γεννάει τα αυγά στο κορμό του δέντρου και οι προνύμφες αρχικά βρίσκονται κάτω από το φλοιό και αργότερα εισέρχονται στους ιστούς του ξύλου. Αναλυτικά στοιχεία δεν υπάρχουν στη βιβλιογραφία.
Οι Κινέζοι το θεωρούν όμορφο έντομο και το έχουν βαπτίσει «τίγρη». Ο ίδιος όταν το είδε του θύμισε ξυλοφάγο σφήκα. «Ασχολούμαι με την εντομολογία εδώ και 30 χρόνια, τέτοιο έντομο δεν έχω συναντήσει ξανά» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ξενιστές του είναι το αμπέλι, η αχλαδιά, η μηλιά και η μουριά, επίσης έχει εντοπιστεί να τρέφεται από φύλλα καστανιάς.
Τρόπος αντιμετώπισης είναι να τυλίξει κανείς τον κορμό του δέντρου και τους βραχίονες με λεπτό συρμάτινο δίχτυ ώστε να αποτραπεί η ωοτοκία του εντόμου.
Ωστόσο, αυτό αποτελεί έναν τρόπο πρόληψης, που μπορεί να γίνει από έναν ιδιώτη. Ο κ. Λειβαδάρας εξηγεί ότι ο Δήμος Ηρακλείου δεν έχει άλλη λύση, πέρα από το να κόψει τα δέντρα. Ενδεδειγμένη λύση αποτελεί τα ξύλα να θαφτούν, αφού πέσει πάνω τους ασβέστης. Σε σχετική ερώτηση απαντά πως δεν υπάρχει στη βιβλιογραφία γνωστό μέτρο φυτοπροστασίας για να σωθούν οι μουριές και πως αν δεν κοπούν, το έντομο θα εξαπλωθεί.
Όσον αφορά τον κίνδυνο που μπορεί να υπάρχει για τα αμπέλια, αναφέρει πως δεν υπάρχει φόβος, αφού το συγκεκριμένο έντομο έχει ιδιαίτερα αργή ανάπτυξη.
Άλλοι εχθροί
Ο κ. Λειβαδάρας αναφέρει πως υπάρχει και άλλο έντομο που είναι ιθαγενές της Αφρικής, το Zaprionus tuberculatus, που ταξινομήθηκε στο Ίδρυμα και προσβάλλει τα σύκα και έχει εντοπιστεί στην Κρήτη, που αποτελεί και την πρώτη αναφορά σε άλλη ήπειρο.
To Capparimyia savastani, ένα έντομο του οποίου η προνύμφη κάνει ζημιά στον καρπό της κάπαρης, στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί σε Μήλο και Ηράκλειο.
Το Drosophila suzukii είναι ιθαγενές της Ασίας, έχει εξαπλωθεί σε όλες τις Ηπείρους και σε όλη την Κρήτη, προσβάλλει τα σαρκώδη φρούτα με ιδιαίτερη προτίμηση στο κεράσι.
Τα είδη Zaprionus tuberculatus, Drosophila suzukii ο Ευρωπαϊκός και Μεσογειακός Οργανισμός Φυτοπροστασίας τα έχει κατατάξει στην ειδική λίστα των επικίνδυνων οργανισμών με την οποία προειδοποιεί τα κράτη-μέλη για νέες επερχόμενες απειλές.
«Το φαινόμενο της εισβολής νέων εχθρών στις καλλιέργειες οφείλεται στο ανεξέλεγκτο διεθνές εμπόριο και στους εντατικούς ρυθμούς της σύγχρονης καλλιέργειας. Με τα εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα και καλλωπιστικά φυτά πολύ συχνά μεταφέρονται νέα έντομα στις ντόπιες καλλιέργειες, κάνοντας τους παραγωγούς αλλά και τους επιστήμονες να «σηκώσουν τα χέρια ψηλά», τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα εμφάνισης των νέων εχθρών» αναφέρει ο κ. Λειβαδάρας.
«Στην Κρήτη η μεταφορά καρπών, πολλαπλασιαστικού υλικού και καλλωπιστικών φυτών έχει συντελέσει στην εισαγωγή νέων εχθρών. Στην Αυστραλία και την Αμερική υπάρχει τρομερός έλεγχος στην εισαγωγή νέων ειδών. Η Ελλάδα αποτελεί εμπορικό σταυροδρόμι» αναφέρει.
Σημειώνεται ότι τα παραπάνω έντομα είχαν παρουσιαστεί τον περασμένο Σεπτέμβριο στη “Βραδιά Ερευνητή”.