Έτοιμο να έρθει πιο κοντά στον ουρανό είναι το Αστεροσκοπείο Σκίνακα.
Σα χθες, πριν από δύο χρόνια το κτήριο του νέου θόλου στο Αστεροσκοπείο,
της κοινής ερευνητικής επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, ο οποίος θα φιλοξενήσει το νέο τηλεσκόπιο 1μέτρου, γνωστό και ως “200+”, άρχισε να σηκώνεται πάνω από βραχώδες έδαφος της βουνοκορφής αυτής που βρίσκεται στο Παγκόσμιο Γεωπάρκο Unesco του Ψηλορείτη.
Σήμερα το κτήριο είναι πλέον έτοιμο ατενίζοντας τον έναστρο ουρανό και αναμένει το τηλεσκόπιο “200+”, η αγορά του οποίου από την ASA AstroSysteme Austria ήταν εφικτή χάρη στη γεναιόδωρη χορηγία της Επιτροπής “Ελλάδα 2021”.
Τον περασμένο Μάιο εγκαταστάθηκε προσωρινά στο θόλο το αναβαθμισμένο ρομποτικό τηλεσκόπιο 0.6μ το οποίο υπήρχε στο παλαιό θόλο, μέχρι την περίοδο παρατηρήσεων του 2024 οπότε και το νέο τηλεσκόπιο θα έχει έλθει στην Κρήτη και θα αρχίσει να λειτουργεί.
Τι προσφέρει το νέο τηλεσκόπιο
Το σύνθημα του Ινστιτούτου Αστροφυσικής είναι πλέον γνωστό, «Ο ουρανός δεν είναι το όριό μας» και με το νέο τηλεσκόπιο ανοίγονται νέοι ορίζοντες. Μεταξύ άλλων, θα επιτευχθεί η πρόβλεψη και μετριασμός επιπτώσεων κλιματικής αλλαγής: Παρακολούθηση της Αφρικανικής σκόνης από τον Σκίνακα.
Το Αστεροσκοπείο Σκίνακα βρίσκεται σε στρατηγική θέση για την καταγραφή και την παρακολούθηση των ροών Σαχαριανής σκόνης και τον υπολογισμό των σχετικών συγκεντρώσεων στην ατμοσφαιρική στήλη με μεθόδους φωτομετρίας, πολωσιμετρίας, και ενεργητικής τηλεπισκόπησης.
Αφ’ ενός, βρίσκεται στο κομβικό νοτιότερο σημείο «εισόδου» στη χώρα μας των ροών σκόνης: ως αποτέλεσμα, η παρακολούθηση σε πρώτο χρόνο της Αφρικανικής σκόνης από το υψόμετρο των 1750μ του Σκίνακα μπορεί να βελτιώσει δραματικά την ακρίβεια των προβλέψεων της εξέλιξης του φαινομένου στον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο.
Αφ’ ετέρου, η Κρήτη (όπως και τα νησιά του νότιου Αιγαίου) είναι μια περιοχή ιδιαίτερα ευάλωτη στα θαλάσσια φαινόμενα ευτροφισμού, καθιστώντας την επιτόπια μελέτη του φαινομένου καίριας σημασίας για πολλαπλούς τομείς της τοπικής οικονομίας αλλά και της καθημερινότητας των πολιτών.
Για τον λόγο αυτό, το Αστεροσκοπείο Σκίνακα έχει συμφωνήσει σε μια στρατηγική συνεργασία στον τομέα της επισκόπησης Αφρικανικής σκόνης που εισέρχεται στον ελλαδικό χώρο, με χρήση μεθόδων lidar και οπτικής πολωσιμετρίας, εφ’όσον η εγκατάσταση του νέου τηλεσκοπίου καταστεί εφικτή. Παράλληλα, οργανώνεται βιωματική εκπαίδευση STEM: Ρομποτική και Αστρονομία για κάθε Έλληνα μαθητή.
Το πρόγραμμα αυτό θα αποτελείται από:
Ανάπτυξη διαισθητικού προγραμματιστικού περιβάλλοντος αντίστοιχου με αυτά της μαθητικής ρομποτικής, για τον τηλεχειρισμό του τηλεσκοπίου (στόχευση, λήψη έκθεσης, λήψη εικόνας) και την ανάλυση των δεδομένων (μετρήσεις φωτεινότητας ουρανού και αστρονομικών αντικειμένων, μετρήσεις γωνιακών αποστάσεων μεταξύ αστρονομικών αντικειμένων).
Ανάπτυξη διδακτικών πακέτων με προτεινόμενες παρατηρήσεις και πειράματα, αλλά και οδηγίες για ανάπτυξη νέων παρατηρήσεων και πειραμάτων, που οι μαθητές θα οραματιστούν και θα σχεδιάσουν ελεύθερα.
Ανάπτυξη διαδικτυακής πλατφόρμας εκπαίδευσης διδασκόντων, τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που θα επιθυμούν να εντάξουν το υλικό στη διδασκαλία τους (π.χ. ως τμήμα του μαθήματος της Φυσικής, των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, ή του Προγραμματισμού).
Υποστήριξη του προγράμματος από το προσωπικό του Σκίνακα και διάθεση των υποδομών: διάθεση για εκπαιδευτικούς σκοπούς 80% του χρόνου ημέρας του νέου τηλεσκοπίου (για δοκιμαστική χρήση του τηλεσκοπίου κατά τη διάρκεια του μαθήματος και για Ηλιακές παρατηρήσεις), 80% του χρόνου λυκόφωτος (για παρατηρήσεις Σελήνης και πλανητών), και 10% του χρόνου ερευνητικής ποιότητας βαθέος σκότους (για παρατηρήσεις γαλαξιών, νεφελωμάτων, αστρικών σμηνών κλπ, για όσους καθηγητές και μαθητές επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν το τηλεσκόπιο εκτός σχολικών ωρών).