Θα αντικατασταθεί κάποτε ο γιατρός από μια μηχανή Τεχνητής Νοημοσύνης; Και όταν προκύπτει ένα ιατρικό λάθος ,ποιος θα έχει τη νομική ευθύνη;
Ο Νίκος Σιαφάκας, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής και επισκέπτης καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Πανεπιστημίου Κρήτης μιλά στο patris.gr
Επί του παρόντος είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί όμως παραμένει το ερώτημα :« Ο γιατρός θα αντικατασταθεί ,κάποτε, πλήρως από την Τεχνητή Νοημοσύνη;». Και αν και όταν προκύπτει ένα ιατρικό λάθος ,ποιος θα έχει τη νομική ευθύνη;
Ο Γιατρός, το νοσοκομείο, αυτός που πούλησε το μηχάνημα ή εκείνος που το κατασκεύασε;
Για το περίπλοκο και με άγνωστες, προς το παρόν, προεκτάσεις θέμα μιλά στο patris.gr ο κ. Νίκος Σιαφάκας, ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής και Επισκέπτης Καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Στην Ιατρική, λέει ο καθηγητής, η εφαρμογή της ΤΝ βελτίωσε σημαντικά την ακρίβειας της διάγνωσης, της πρόγνωσής και της θεραπείας πολλων παθήσεων. Δυστυχώς ,τα ευεργετικά αυτά οφέλη συνοδεύθηκαν από σημαντικό αριθμό κινδύνων και πολύ πιθανών μελλοντικών δυσμενών καταστάσεων. Προβλέπεται ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος μπορεί να παρουσιασθεί, αν και εφ’ όσον, γίνει ισχυρότερη της ανθρώπινης τότε που ο άνθρωπος δεν θα είναι το πιο έξυπνο ον στον πλανήτη γιατί είναι τελείως απρόβλεπτο το πώς θα χρησιμοποιήσει η ΤΝ την Ιατρική, την Βιολογία και την Γενετική επιστημονική γνώση.»
Οι κίνδυνοι και τα ευαίσθητα ιατρικά δεδομένα
«Οι κίνδυνοι επί του παρόντος ,εξηγεί, αφορούν κυρίως την δημιουργία των Βάσεων Δεδομένων , των ιατρικών αλγορίθμων και τη χρήση τους αλλά και την επίδραση της ΤΝ στην ιατρική εκπαίδευση και την ιατρική πληροφορία.
Είναι γνωστό ότι για να λειτουργήσει η ΤΝ χρειάζεται μεγάλες Βάσεις Δεδομένων για να βελτιώνει συνεχώς την ευαισθησία και την ακρίβεια των αποτελεσμάτων
της.
Όμως τεράστιο είναι το πρόβλημα της ασφάλειας αυτών των ευαίσθητων ιατρικών δεδομένων. Προφανώς αυτές οι βάσεις δεδομένων, ενδιαφέρουν Κυβερνήσεις, Φαρμακευτικές κ Ασφαλιστικές εταιρείες ,μεταξύ άλλων, και είναι πολύ επιρρεπείς σε παραβιάσεις .
Το γεγονός αυτό ,της έλλειψης του πλήρους απορρήτου των δεδομένων, δημιούργησε μια απροθυμία ή και άρνηση του Ιατρικού κόσμου παράδοσης των ιατρικών φακέλων στους επιστήμονες της ΤΝ με αποτέλεσμα οι βάσεις να παραμένουν ατελείς με σοβαρές συνέπειες. Ατελείς μπορεί να παραμείνουν οι Βάσεις Δεδομένων και εκ προθέσεως για λόγους επηρεασμού των
αποτελεσμάτων.
Ακόμη μπορεί να παραποιηθούν σκοπίμως για π.χ. επηρεασμού κλινικών μελετών ή απαιτήσεων από ασφαλιστικές εταιρείες.
Τέλος οι εκ προθέσεως παραπλανητικές κ κατασκευασμένες πληροφορίες επηρεάζουν σημαντικά προκαλώντας σύγχυση σε θέματα υγείας και ανορθόδοξες αντιδράσεις όπως το πρόσφατο παράδειγμα του παγκόσμιου αντι-εμβολιαστικού κινήματος.»
Στο λάθος ποιος θα είναι νομικά υπεύθυνος;
Σύμφωνα με τις επισημάνσεις του «η έλλειψης διαφάνειας , μηχανισμών ελέγχου, αλλά κυρίως του σκληρού ανταγωνισμού των μεγάλων εταιριών της ΤΝ ώστε να παράγουν πρώτοι τον πιο γρήγορο, αποτελεσματικό, φθηνό, και ακριβή ιατρικό αλγόριθμο, πολύ πιθανόν να οδηγήσουν σε επικίνδυνα λάθη.
Η μη διαφάνεια στην δημιουργία των ιατρικών αλγορίθμων και στην εφαρμογή τους ,εγείρει επίσης σημαντικά ηθικά αλλά και νομικά ζητήματα όπως π.χ.. σε περίπτωση λάθους ποιος θα είναι ο νομικά υπεύθυνος ο Γιατρός, το Νοσοκομείο, αυτός που πούλησε το μηχάνημα ή αυτός που το κατασκεύασε;
Οι Υγειονομικοί σήμερα δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι στη χρήση της ΤΝ και επομένως κατά την εφαρμογή αυτών των τεχνικών μπορούν να συμβούν σημαντικά λάθη τουλάχιστον στην αρχική φάση της εξοικείωσης.»
Ο κ.Σιαφάκας υπογραμμίζει ότι σοβαροί είναι και οι κίνδυνοι στην Ιατρική Εκπαίδευση και στον έλεγχο της αξιοπιστίας της πηγής της ιατρικής πληροφορίας. Η πρόσφατη εμφάνιση των CHAT-BOXES, που είναι ικανά να γράφουν εργασίες , ιατρικά άρθρα καθώς επίσης να απαντούν στις ερωτήσεις πανεπιστημιακών εξετάσεων αποτελούν σημαντικούς δυνητικούς κινδύνους . Γιατροί-«τεμπέληδες»
Έχει ακόμη αναφερθεί ότι οι Γιατροί πιθανόν στο μέλλον να βασίζονται αποκλειστικά στην ΤΝ για τη διάγνωση και τη θεραπεία των αρρώστων με αποτέλεσμα να χάσουν την διανοητική ικανότητα τους να αντιμετωπίζουν ιατρικά προβλήματα .
Aκόμη συζητείται ότι η απεριόριστη χρήση της στην ιατρική θα δημιουργήσει Γιατρούς «τεμπέληδες» ,εφόσον θα βασίζονται μόνο στην ΤΝ για να κάνουν την δουλειά τους.Προβλέπεται ακόμη ότι στο εγγύς μέλλον η ΤΝ θα προσπαθήσει να λύσει προβλήματα βιολογικής η γενετικής φύσεως.
Οι κίνδυνοι θα είναι τεράστιοι στην περίπτωση που ηθελημένα ή μη, παρουσιασθούν σφάλματα σε αυτές τις παρεμβάσεις.
Ήδη, πραγματοποιούνται πειράματα σύνδεσης ανθρωπίνου εγκεφάλου με μηχανές ή εμφυτεύσεις κυκλωμάτων που μπορούν να επηρεάσουν βιολογικές λειτουργίες ακόμη και αυτή του εγκεφάλου τα οποία εγείρουν σημαντικά ηθικά και δεοντολογικά προβλήματα.
«Επίσης,λέει, υπάρχουν ισχυρισμοί ότι πολλές ειδικότητες της ιατρικής ,κυρίως αυτές που βασίζονται σε διαδικασίες αναγνώρισης μορφολογίας όπως Ακτινολογία, Παθολογοανατομία, Κυτταρολογία, Δερματολογία και άλλες μπορεί σύντομα να αντικατασταθούν από μηχανές ΤΝ. Αν και επί του παρόντος είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί όμως παραμένει το ερώτημα «αν κάποτε ο Γιατρός θα αντικατασταθεί πλήρως από την ΤΝ;».
Ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό μπορεί και να συμβεί ,αλλά στο πολύ μακρινό μέλλον.
Η ΤΝ σήμερα είναι κατώτερη της ανθρώπινης ,όμως λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της, υπολογίζεται ότι θα φθάσει τη μέση γενική ανθρώπινη νοημοσύνη πριν από το 2050. Τότε ο δρόμος για δημιουργία μιας Τεχνητής Νοημοσύνης ισχυρότερης της ανθρώπινης θα είναι ανοικτός και επομένως θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία , που ο άνθρωπος δεν θα είναι το εξυπνότερο ον στον πλανήτη.» Μηχανές και άνθρωποι-πειραματόζωα
«Στην περίπτωση αυτή, συνεχίζει, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς πως θα συμπεριφερθούν οι μηχανές στους ανθρώπους και ειδικότερα πως θα χρησιμοποιήσουν την ιατρική , την βιολογική και την γενετική επιστήμη. Δεν θα είναι πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας η πιθανή αλλαγή του ανθρώπινου γονιδιώματος από τις μηχανές ή η πιθανή εφαρμογή «ειδικών» φαρμάκων με σκοπό να αλλοιώσουν τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φυλής , κάνοντας την μια φυλή δούλων ή απλών εργατών .
Για παράδειγμα , αν οι μηχανές της ΤΝ έχουν προγραμματισθεί με ανθρώπινη επιστημονική περιέργεια τότε μπορεί να χειρισθούν τους ανθρώπους όπως οι άνθρωποι μεταχειρισθήκαμε τα πειραματόζωα.»
Άμεση ανάγκη για δικλείδες ασφαλείας
«Τέλος, σημειώνει ο κ.Σιαφάκας και ο κίνδυνος της πλήρους εξαφάνισης του ανθρώπου θα είναι επίσης ορατός. Για τους παραπάνω λόγους, αλλά και για λόγους που δεν μπορεί επι του
παρόντος να συλλάβει ο ανθρώπινος νους, είναι άκρως απαραίτητο να δημιουργηθούν άμεσα δικλείδες ασφαλείας των αλγορίθμων ούτως ώστε να παραμείνει φιλική και υποστηρικτική για τους ανθρώπους . Προφανώς η αρχή θα πρέπει να γίνει από τον πολύ ευαίσθητο τομέα του Ιατρικού Αλγόριθμου της Τεχνητής Νοημοσύνης.»