Η εικόνα με τους καπνούς που βγαίνουν από τον υποσταθμό της ΔΕΗ στη Ρογδιά δεν τιμά το Ηράκλειο, μία περιοχή που επενδύει στον τουρισμό. «Κάτι πρέπει να γίνει, δεν επιτρέπεται να έχουμε αυτό το φαινόμενο που βλέπω όποτε περνάω από εκεί», αναφέρει χαρακτηριστικά στην «Π» ο Κρητικός (με καταγωγή από τις Αρχάνες) καθηγητής του Πανεπιστημίου Harvard, δρ Πέτρος Κουτράκης, ο οποίος έχει αφιερώσει την έρευνά του στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τις επιπτώσεις της στη δημόσια υγεία.
Ο κ. Κουτράκης ήταν ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση που οργάνωσε ο Ροταριανός Όμιλος Ηρακλείου την προηγούμενη Τετάρτη για να τιμήσει για μια ακόμα χρονιά τις μαθήτριες και τους μαθητές του Εσπερινού Γενικού Λυκείου και του 4ου Εσπερινού ΕΠΑΛ Ηρακλείου, που πέτυχαν την εισαγωγή τους σε ΑΕΙ.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή που έγινε αναφορά στον 82χρονο μαθητή Δημήτρη Μουδατσάκη, με την ευχή όλων να είναι του χρόνου στους νέους φοιτητές που θα βραβευτούν από τον Ρ.Ο. Ηρακλείου.
Αιτία θανάτου
«Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για 7 εκ. θανάτους το χρόνο σε όλη τη γη, αριθμό που αποτελεί το 5% με 6% της ολικής θνησιμότητας» αναφέρει στην «Π» ο κ. Κουτράκης και προσθέτει πως το πρόβλημα είναι οξύτερο σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, αλλά ακόμα και στις ΗΠΑ σημειώνονται 150.000 θάνατοι το χρόνο από τη ρύπανση.
Στην Ελλάδα η ρύπανση προέρχεται από τρεις πηγές, την εγχώρια, λόγω, μεταξύ άλλων, των αυτοκινήτων και της βιομηχανίας, από τη ρύπανση που μεταφέρεται από χώρες της Ευρώπης και τη Ρωσία και τέλος από τη σκόνη της Σαχάρας και των ερήμων γενικότερα. Η τελευταία πηγή σχετίζεται και με την αλλαγή του κλίματος. Ο κ. Κουτράκης τονίζει πως τα σωματίδια της σκόνης είναι αρκετά τοξικά και σημειώνει πως αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Κύπρου, την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και Πανεπιστήμιο του Ισραήλ εκπονείται ένα πρόγραμμα ύψους 2 εκ. ευρώ για τις επιπτώσεις της σκόνης στους πληθυσμούς των τριών χωρών και πώς μπορούν να ληφθούν μέτρα για την προστασία ευαίσθητων πληθυσμών.
Παράλληλα, μελετώνται οι επιπτώσεις στη νοσηρότητα της κοινωνίας. Η έρευνα έχει δείξει ότι τα παιδιά οικογενειών που ζουν κοντά σε δρόμους σε εθνικά τεστ σκοράρουν 2 με 5 βαθμούς χαμηλότερα από όσο τα παιδιά που ζουν κοντά στο πράσινο. Επίσης, έχουν χαμηλότερο IQ ενώ οι έγκυοι γεννούν μωρά ελαφρύτερα κατά 5 με 10 γραμμάρια. Η ρύπανση είναι εξάλλου μία από τις αιτίες πρόωρου τοκετού. «Στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, δέκα μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο σκόνης- ρύπανσης αντιστοιχούν σε 5 λιγότερα γραμμάτια του παιδιού», εξηγεί ο κ. Κουτράκης.
«Αντιδραστικός ο Τραμπ»
Σε ερώτηση της «Π», τι κάνουν οι κυβερνήσεις και γενικότερα οι ιθύνοντες για όλα αυτά, απαντά πως, με εξαίρεση τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, η επιστημονική κοινότητα και πολλά κράτη έχουν ανοιχτά τα αυτιά τους σε ό,τι συμβαίνει. «Ο Τραμπ είναι λίγο αλλοπρόσαλλος και αντιδραστικός, είναι κατά των νόμων για το περιβάλλον» αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Εξηγεί πως αυτό που διαφέρει από κράτος σε κράτος είναι το βιοτικό επίπεδο και αν πραγματικά το περιβάλλον αποτελεί μια προτεραιότητα, κάτι που συμβαίνει στην Ευρώπη και όχι στην Κίνα, όπου η οικονομία κυριαρχεί.
Για την Ελλάδα χαρακτηρίζει ανεπίτρεπτη την εικόνα που επικρατεί στον υποσταθμό της ΔΕΗ στη Ρογδιά και αναφέρει πως γενικότερα, ενώ οι ευρωπαϊκοί νόμοι είναι στη σωστή κατεύθυνση, η χώρα δεν τους ακολουθεί κατά γράμμα.
«Τυχερός που είμαι Κρητικός»
Ο κ. Κουτράκης διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τον τόπο καταγωγής του και τονίζει: «Είμαι πολύ τυχερός που είμαι Κρητικός, η Κρήτη με ακολουθεί όπου και να πάω.
Έρχομαι κάθε χρόνο εδώ, τα παιδιά μου τα φέρνω να δουν από πού προέρχονται και νομίζω ότι η δύναμη της Κρήτης με έχει βοηθήσει πολύ.
Αγαπώ αυτό το μέρος περισσότερο από οτιδήποτε στη ζωή μου».
Πολέμιος της ρύπανσης
Ο κ. Κουτράκης έχει τεράστιο ερευνητικό έργο και πολλές δημοσιεύσεις σχετικές με την ανάπτυξη τεχνικών μέτρησης της έκθεσης του ανθρώπου και στη διερεύνηση των πηγών, των μεταφορών και της τύχης των ατμοσφαιρικών ρύπων. Ο δρ Κουτράκης είναι επικεφαλής του Προγράμματος Έκθεσης, Επιδημιολογίας και Κινδύνου και διευθυντής του Ε.Π.Α. / Πανεπιστημιακού Κέντρου Χάρβαρντ, μέλος εθνικών και διεθνών επιτροπών, πρώην τεχνικός συντονιστής της Εφημερίδας της Ένωσης Αερομεταφορών και Απορριμμάτων, ενώ έχει δημοσιεύσει πάνω από 170 άρθρα στους τομείς της ποιότητας του αέρα, της έκθεσης και της εκτίμησης των επιπτώσεων στην υγεία και τα όργανα.