«Αισθάνομαι μια Ανωγειανή που δεν έζησε ποτέ στα Ανώγεια! Χαχαχαχα!». Η καθηγήτρια στο Τμήμα Ακτινολογίας του Πανεπιστημίου Τέξας στο Ιατρικό Κέντρο Southwestern στο Ντάλας Μαριάννα Δακανάλη είναι μία επιστήμονας με «βαρύ» βιογραφικό, ευθύτητα και αυθορμητισμό!
Είναι από τους ανθρώπους που συμβάλλουν σημαντικά με την έρευνά τους στην προσπάθεια καταπολέμησης του καρκίνου αλλά και άλλων ασθενειών.
Η Δρ. Μαριάννα Δακανάλη, σε συνέντευξή της στην «Π», τονίζει πως «σημαντικότατη είναι η πρόληψη. Πολλές μορφές καρκίνου είναι αντιμετωπίσιμες σε πρώιμο στάδιο και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοούμε τις προληπτικές εξετάσεις».
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Το βιογραφικό σας εντυπωσιάζει. Η πρώτη ερώτηση είναι τι ρόλο έπαιξε στη μετέπειτα πορεία σας το πτυχίο σας από το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης;
Το Τμήμα Χημείας έδινε την ευκαιρία, τουλάχιστον όταν σπούδαζα εκεί αλλά νομίζω έτσι είναι ακόμα, από πολύ νωρίς σε προπτυχιακούς φοιτητές να μπουν μέσα στα ερευνητικά εργαστήρια και να αρχίσουν την ενασχόληση τους με ερευνητικά project.
Εγώ ξεκίνησα στο τρίτο έτος των σπουδών μου και συνέχισα στην έρευνα στο Τμήμα Χημείας μέχρι και την απόκτηση του μεταπτυχιακού μου διπλώματος. Πολύ σημαντικό ήταν δε ότι οι δάσκαλοΊ μου με ώθησαν στο να συνεχίσω και σε άλλα ερευνητικά Ινστιτούτα και Πανεπιστήμια, δεν με εγκλώβισαν στο Τμήμα.
Ξέρετε, είναι πολύ σημαντικό ο δάσκαλος να αφήνει τον μαθητή του να φύγει, να αναζητήσει νέα ερεθίσματα και να μην τον κρατούν δέσμιο προς όφελός τους. Φεύγοντας από το Πανεπιστήμιο Κρήτης έκανα το διδακτορικό μου στην οργανική χημεία στο Δημόκριτο και μετά έφυγα για Αμερική.
Αν και σήμερα δεν ασχολούμαι ενεργά με τη χημεία, μιας και η κύρια ενασχόληση μου είναι στον τομέα των κανονισμών που διέπουν την παραγωγή και χρήση ραδιοφαρμάκων σε κλινικές δοκιμές, το διδακτορικό μου στη χημεία παίζει σημαντικότατο ρόλο αφού μου δίνει τη δυνατότητα να κατανοώ σε βάθος το κομμάτι της ανακάλυψης και παραγωγής από προ-κλινικό στάδιο και να κατευθύνω πιο αποτελεσματικά το γκρουπ των ραδιοχημικών στην παραγωγή για τις κλινικές μελέτες με βάση τους κανονισμούς.
«Υπήρχε καθηγητής που έπαιρνε σχεδόν αποκλειστικά Έλληνες φοιτητές για διδακτορικό λόγω του υψηλού επιπέδου τους», αναφέρει στην «Π» η καθηγήτρια στο Τμήμα Ακτινολογίας του Πανεπιστημίου Τέξας στο Ιατρικό Κέντρο Southwestern στο Ντάλας Μαριάννα Δακανάλη
Στην Αμερική συναντήσατε και άλλους Έλληνες επιστήμονες, είναι ισχυρή η κοινότητα των Ελλήνων ερευνητών εκτός συνόρων;
Ναι, φυσικά. Νομίζω σε όποιο Πανεπιστήμιο και αν ψάξετε, θα βρείτε τουλάχιστον έναν Έλληνα. Ο καθηγητής μου στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο που έκανα το πρώτο μου μεταδιδακτορικό είναι Έλληνας και με βοήθησε πάρα πολύ και στα μετέπειτα βήματά μου. Στο Σαν Ντιέγκο υπήρχε καθηγητής στο Τμήμα των Πολιτικών Μηχανικών από την Κίνα που έπαιρνε σχεδόν αποκλειστικά Έλληνες φοιτητές για διδακτορικό λόγω του υψηλού επιπέδου τους. Είναι πολύ σημαντικό το “όνομα” που αφήνουμε για τους επόμενους που ακολουθούν. Γενικά έχουμε λαμπρότατους επιστήμονες και στον τομέα της Ιατρικής και της Χημείας στην Αμερική.
Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε πιο έγκαιρη διάγνωση ασθενειών, όπως του καρκίνου;
Σημαντικότατη είναι η πρόληψη. Πολλές μορφές καρκίνου είναι αντιμετωπίσιμες σε πρώιμο στάδιο και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοούμε τις προληπτικές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα για τον καρκίνο του μαστού ή του παχέος εντέρου. Στον δικό μου τομέα ασχολούμαστε κυρίως με την ανακάλυψη νέων ραδιο-διαγνωστικών, όπου θα μπορούν να διαγνώσουν πιο συγκεκριμένα μορφές καρκίνου σε μοριακό επίπεδο και να βοηθήσουν σε μια πιο εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση. Για παράδειγμα, μία από τις πρώτες γραμμές θεραπείας για τον καρκίνο του μαστού είναι η χορήγηση ορμονών.
Υπάρχουν, όμως, μορφές καρκίνου του μαστού, όπου δεν εκφράζουν τους ορμονικούς υποδοχείς, με αποτέλεσμα η πρώτη σειρά θεραπείας να αποτύχει. Αυτή τη στιγμή έχει εγκριθεί στην Αμερική, δεν είμαι σίγουρη για την Ευρώπη, ένα νέο ραδιοφάρμακο που δείχνει συγκεκριμένα αν ο καρκίνος εκφράζει αυτούς τους υποδοχείς. Αν όχι, ο ογκολόγος δεν χορηγεί τα συγκεκριμένα φάρμακα, ξεκινάει με άλλη μορφή θεραπείας και ο ασθενής κερδίζει πολύτιμο χρόνο στην αντιμετώπιση της ασθένειας του.
Η επιστήμη σας είναι το αύριο και της Ιατρικής. Σε τι… θαύματα να ελπίζουμε;
Όπως προανέφερα, στον δικό μου τομέα ασχολούμαστε με τη δημιουργία νέων ραδιο-διαγνωστικών που στοχεύουν στην ανίχνευση ασθενειών, καρκίνων αλλά και άλλων, όπως νευρολογικών, στοχεύοντας σε ένα μοριακό χαρακτηριστικό της ασθένειας. Στόχος μας είναι να ανιχνεύσουμε συγκεκριμένα βιομοριακά μονοπάτια της ασθένειας ώστε να οδηγήσουμε σε πιο εξατομικευμένες μορφές θεραπείας. Τα καρκινικά κύτταρα για παράδειγμα, ακόμα και σε ίδιες μορφές καρκίνων δεν εκφράζουν τους ίδιους υποδοχείς ή δεν ακολουθούν τους ίδιους μηχανισμούς.
Αν καταφέρουμε να διαφοροποιήσουμε αυτές τις μορφές κατά τη διάγνωση, τότε θα δώσουμε ένα σημαντικό πλεονέκτημα στους οικολόγους για την αντιμετώπιση της ασθένειας σε κάθε ασθενή πιο συγκεκριμένα και αποτελεσματικά. Σημαντικό κομμάτι, επίσης, του τομέα μας τα τελευταία χρόνια είναι η ανάπτυξη και η χρήση ραδιοφαρμάκων στη θεραπεία των καρκίνων και όχι μόνο στη διάγνωση.
Αναπτύσσονται καινούργια φάρμακα που φέρουν ένα ραδιοισότοπο που μπορεί να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Τα συγκεκριμένα φάρμακα αποτελούνται από ένα χημικό μόριο που αναγνωρίζει συγκεκριμένους υποδοχείς των καρκινικών κυττάρων, επιτρέποντας έτσι τη δέσμευσή τους στα καρκινικά κύτταρα, τα οποία μετά καταστρέφονται από το ραδιοισότοπο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο την πιο αποτελεσματική θεραπεία αλλά και την μείωση των παρενεργειών ή τουλάχιστον σε αυτό στοχεύουμε. Νομίζω αυτός είναι από τους τομείς, στον οποίο θα δούμε σημαντικά πράγματα τα επόμενα χρόνια.
Κυρία Δακανάλη, βρεθήκατε στην Κρήτη για τις ημέρες των Χριστουγέννων. Έρχεστε συχνά στο νησί, τι σχέσεις διατηρείτε με τον τόπο καταγωγής σας;
Έρχομαι μία φορά τον χρόνο και προσπαθώ να το αυξήσω σε δύο, αν και όχι με τεράστια επιτυχία!
Δεν έχω αποκοπεί σχεδόν καθόλου από την Κρήτη. Εδώ έχω τους πιο παλιούς και καλούς μου φίλους και φυσικά την οικογένειά μου. Διαβάζω καθημερινά τις τοπικές και αθηναϊκές εφημερίδες και προσπαθώ να ενημερώνομαι όσο το δυνατόν περισσότερο για τις εξελίξεις στην Ελλάδα αλλά και συγκεκριμένα στην Κρήτη. Η καταγωγή του πατέρα μου είναι από τα Ανώγεια αν και γεννήθηκε και μεγάλωσε στις Αρχάνες, η μητέρα μου είναι από την Κίσσαμο και δεν παραλείπω να διαβάζω τα τοπικά blog και να μαθαίνω τα νέα του χωριού, και των τριών. Βλέπετε είμαι πολύ περήφανη για την καταγωγή μου.
Αισθάνομαι μια Ανωγειανή που δεν έζησε ποτέ στα Ανώγεια! Χαχαχαχα! Όσον αφορά στον τομέα μου έχω μάθει ότι το ΠΑΓΝΗ πρόκειται να εγκαταστήσει έναν τομογράφο PET/CT και είμαι πολύ χαρούμενη που το νησί θα αποκτήσει επιτέλους αυτή την τεχνολογία. Θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο και την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση του καρκίνου. Είχα την χαρά να γνωρίσω την διευθύντρια του τομέα της Πυρηνικής Ιατρικής το καλοκαίρι του 2021 και ελπίζω να μπορέσω να βοηθήσω όσο μπορώ στην ανάπτυξη του PET στο ΠΑΓΝΗ. Δεν ξεχνώ ότι ξεκίνησα από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και έχω ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με το Πανεπιστήμιο.
Από την Κρήτη στο Τέξας
Η Μαριάννα Δακανάλη αποφοίτησε από το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην απομόνωση και σύνθεση φυσικών προϊόντων με βιολογική δραστηριότητα, έλαβε το διδακτορικό της από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο με θέμα τη σύνθεση φυσικών προϊόντων.
Συνέχισε μεταδιδακτορικές σπουδές/μετεκπαίδευση στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Ελσίνκι, στα Πανεπιστήμια Καλιφόρνιας Σαν Ντιέγκο, το Πανεπιστήμιο Τέξας, Ιατρικό Κέντρο Southwestern.
Είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τέξας, Ιατρικό Κέντρο Southwestern στο Ντάλας στο Τμήμα Ακτινολογίας. Έχει διατελέσει Διευθύντρια Ρυθμιστικών Υποθέσεων Κύκλοτρου στο Τμήμα της.
Έχει διατελέσει μέλος της Επιτροπή Διαχείρισης Ερευνητικών Εγκαταστάσεων Μοριακής Απεικόνισης, της Επιτροπή Αξιολόγησης Κλινικής Ικανότητας Πρόγραμμα Ειδικότητας Πυρηνικής Ιατρικής, της Επιτροπή Αξιολόγησης Προγράμματος Ειδικότητας Πυρηνικής Ιατρικής και της Επιτροπής χρήσης ραδιοφαρμάκων σε κλινική έρευνα.