Ένα… μπλε πρωτότυπο είναι η συνεργασία ΤΕΕ και ΕΛΚΕΘΕ

Τον κώδωνα του κινδύνου για την έρευνα που απειλείται, μεταξύ άλλων, από τη γραφειοκρατία, κρούουν 1.500 ακαδημαϊκοί και ερευνητές.

Σε ψήφισμά τους, για την έξοδο των ΕΛΚΕ από το δημόσιο λογιστικό και την απλούστευση της διαχείρισης της έρευνας, αναφέρουν πως από την αρχή του χρόνου οι ΕΛΚΕ των δημόσιων ερευνητικών ιδρυμάτων και ΑΕΙ έχουν υπαχθεί πλήρως στο δημόσιο λογιστικό, με τις προβλέψεις του νόμου 4485/2017.

«Παρά τις ειδικές ρυθμίσεις του νέου νόμου 4610/2019 που επιφέρουν μια σχετική αποφόρτιση στη λειτουργία των ΕΛΚΕ, το υφιστάμενο καθεστώς παραμένει ισχυρά γραφειοκρατικό. Προβλέπει πλήθος άσκοπων διαδικασιών, σε μεγάλο βαθμό επαναληπτικών, χωρίς ουσιαστικά οφέλη για τη διαφάνεια της διαχείρισης των κονδυλίων, αλλά με πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην ομαλή υλοποίηση των έργων και την ουσιαστική πραγματοποίηση έρευνας.

Οι Έλληνες ερευνητές και πανεπιστημιακοί είναι αναγκασμένοι να σπαταλούν πολύ σημαντικό μέρος του χρόνου τους στη σύνταξη, τροποποίηση και παρακολούθηση πολλαπλών προϋπολογισμών για το ίδιο έργο (άλλος προϋπολογισμός για τον χρηματοδότη, άλλος για το δημόσιο λογιστικό), στην υποβολή πλήθους διαφορετικών αιτημάτων προς έγκριση (που συχνά απαιτούν πολλαπλές εγκρίσεις και υπογραφές) για τη διενέργεια δαπανών προμηθειών και μετακινήσεων (ακόμα και για δαπάνες πολύ μικρής οικονομικής αξίας), που ούτως ή άλλως προβλέπονται από το εγκεκριμένο έργο, καθώς και στη συμμετοχή σε αναρίθμητες επιτροπές παραλαβής.

Οι σημαντικές καθυστερήσεις λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών αποτελούν τροχοπέδη για την ομαλή λειτουργία εργαστηρίων που διαρκώς έχουν απρόβλεπτες δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας, για τη διενέργεια εργασιών πεδίου, κυρίως για τις φυσικές – βιολογικές επιστήμες, όπου οι αστάθμητοι παράγοντες (π.χ. καιρός) πολύ συχνά οδηγούν σε τροποποιήσεις του αρχικού προγραμματισμού, ή για συμμετοχή σε ομάδες ταχείας επέμβασης για αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών ή ατυχημάτων.

Παρενέργεια της γραφειοκρατίας και των παράλογων απαιτήσεων του νόμου είναι η ολοένα και συχνότερη αδυναμία εύρεσης προμηθευτών εξειδικευμένου ερευνητικού εξοπλισμού, οι οποίοι αδυνατούν να προσφέρουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στα Πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα, καθώς και η αδυναμία προμήθειας οργάνων υψηλής τεχνολογίας από το εξωτερικό λόγω αδυναμίας πληρωμής αυτών.

Το υπάρχον σύστημα διαχείρισης που υποχρεούνται να εφαρμόσουν οι ΕΛΚΕ δεν παρέχει την αναγκαία ευελιξία που πρέπει να έχει η έρευνα, έτσι οι ερευνητές μετατρέπονται σε λογιστές και διεκπεραιωτές εγγράφων. Συχνά χάνονται κονδύλια που αντιστοιχούν σε απολύτως επιλέξιμες δαπάνες για τα έργα, λόγω αντικειμενικής αδυναμίας εφαρμογής των κανόνων του δημόσιου λογιστικού (π.χ. πραγματοποίηση ταξιδιού για το οποίο υπάρχει προϋπολογισμός από τον χρηματοδότη, αλλά όχι έγκαιρη πρόβλεψη για αυτό στον προϋπολογισμό που το δημόσιο λογιστικό απαιτεί!) και περιορίζεται δραματικά και εντελώς αναίτια η απορρόφηση των έργων λόγω των σημαντικών γραφειοκρατικών καθυστερήσεων», αναφέρουν, μεταξύ άλλων, και σημειώνουν πως «στο όνομα της διαφάνειας και του «καλύτερου» ελέγχου «σκοτώνεται» η έρευνα».