Ιδιότητες που έχουν χάσει στο πέρασμα των χρόνων, μπορούν να αποκτήσουν και πάλι φυτά της Κρήτης χάρη στην έρευνα που πραγματοποιούν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Exeter.
«Αλληλουχίσαμε το γονιδίωμα ενός ιθαγενούς φυτού της Κρήτης με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον λόγω της συγγένειάς του με αρκετά καλλιεργούμενα φυτικά είδη.
Είναι το πρώτο φυτικό γονιδίωμα από γηγενές φυτό της Κρήτης. Σκοπός μας είναι η ταυτοποίηση και η αξιοποίηση των ιθαγενών φυτικών πόρων της Κρήτης» αναφέρει ο κ. Παναγιώτης Σαρρής, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Exeter, εκλεγμένος επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ.
Πρόκειται για το φυτό Brassica cretica της οικογένειας, όπου ανήκει μία μεγάλη ποικιλία βρώσιμων καλλιεργούμενων, όπως είναι το μπρόκολο και το κουνουπίδι αλλά και φυτών που παράγουν έλαιο από όπου μπορεί να δημιουργηθεί βιοντίζελ και βιοαιθανόλη και έχουν πολύ μεγάλη οικονομική σημασία.
Η προδημοσίευση της εργασίας έγινε στο επιστημονικό περιοδικό Βiorxiv, όπου έτυχε σημαντικής αποδοχής από την ερευνητική κοινότητα.
«Προσπαθήσαμε να βρούμε τα χαρακτηριστικά στην οικογένεια των ειδών αυτών που βρίσκονται στα άγρια συγγενικά των καλλιεργούμενων για να μπορέσουν οι βελτιωτές, οι γεωπόνοι στη συνέχεια να περάσουν τα χαρακτηριστικά αυτά στα καλλιεργούμενα φυτικά είδη» αναφέρει ο κ. Σαρρής. Μεταξύ των χαρακτηριστικών μπορεί να είναι η ανθεκτικότητα σε παθογόνα, που είναι σημαντικός παράγοντας αυτή τη στιγμή, ή σε αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως είναι η υψηλή αλατότητα ή η ξηρασία.
Η ερευνητική ομάδα έχει, επίσης, προχωρήσει σε ανάλυση του γονιδιώματος του άγριου σιναπιού που φύεται στην Κρήτη και του δίκταμου. «Σε συνεργασία με τον καθηγητή του Τμήματος Βιολογίας, κ. Στέργιο Πυρίντσο, έχουμε αλληλουχήσει μια σειρά γονιδιωμάτων από δείγματα που έχουν συλλεχτεί από διάφορα μέρη της Κρήτης από δίκταμο με σκοπό να μελετήσουμε το γονιδίωμά τους και ευελπιστούμε ότι θα μας δώσει τη δυνατότητα στο μέλλον να εξιχνιάσουμε τους μηχανισμούς βιοσύνθεσης δραστικών μορίων τα οποία δίνουν στο δίκταμο τις ιδιότητες για τις οποίες έχει χαρακτηριστεί, θεωρείται, εξάλλου, ιατρικό φυτό» αναφέρει ο ερευνητής.
Ο κ. Σαρρής τονίζει πως κάθε φυτικό είδος που καλλιεργούμε σήμερα κάποτε υπήρχε άγριο στη φύση και ο άνθρωπος μέσω της συνεχούς βελτίωσης έφτασε να έχει τα είδη που καλλιεργεί σήμερα. Για παράδειγμα, ο άγριος συγγενής στη φύση της ντομάτας έχει το μέγεθος μπιζελιού, για να φτάσει στο σημερινό μέγεθος πέρασαν πολλοί κύκλοι βελτίωσης του είδους και κάποια χαρακτηριστικά χάθηκαν, έμειναν πίσω, δεν ακολούθησαν το γονιδίωμα των ειδών και δεν υπάρχουν στα είδη που καλλιεργούμε σήμερα.
«Σκοπός μας είναι να ανακαλύψουμε χαμένες ιδιότητες που είχαν τα είδη πριν την εξημέρωσή τους» αναφέρει. Τονίζει πως «ήρθε η στιγμή που θα πρέπει όλοι μας να σκεφτούμε λίγο την αξιοποίηση του φυτικού πλούτου της χώρας μας.
Για πολλά χρόνια έχει ξεχαστεί το θέμα αυτό, ζούμε σε μια χώρα με τεράστια βιοποικιλότητα και της πανίδας και χλωρίδας και στο μικροβιόκοσμό της, ως μικροβιολόγος μιλάω, αντιλαμβάνεστε είναι ένας ολόκληρος θησαυρός κάτω από τα πόδια μας, στον οποίο πρέπει να σκύψουμε με προσοχή και να μελετήσουμε σε βάθος τα επόμενα χρόνια». Στην έρευνα συνεργάζεται, επίσης, ο κ. Παύλος Παυλίδης από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ και ο κ. David J. Studholme από Πανεπιστήμιο του Exeter.