Μια τεράστια δεξαμενή νερού πιστεύουν επιστήμονες ότι ανακάλυψαν βαθιά στον βραχώδη εξωτερικό φλοιό του πλανήτη Άρη.
Τα νέα δεδομένα έρχονται μέσα από μια νέα μελέτη των σεισμικών δεδομένων, που συνέλεξε το Mars Insight Lander. Η καλύτερη εξήγηση για τα δεδομένα που μας έδωσε, είναι η ύπαρξη τεράστιων δεξαμενών νερού σε υγρή μορφή. Παρόλο που αυτό το νερό είναι απρόσιτο, είναι ένα σημαντικό κομμάτι του παράξενου παζλ της υδάτινης ιστορίας του ξηρού, αποξηραμένου, σκονισμένου γείτονά μας.
«Η κατανόηση του κύκλου του νερού του Άρη είναι κρίσιμη για την κατανόηση της εξέλιξης του κλίματος, της επιφάνειας και του εσωτερικού», λέει ο γεωφυσικός Vashan Wright του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Scripps του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο.
«Ένα χρήσιμο σημείο εκκίνησης είναι να προσδιορίσουμε πού βρίσκεται το νερό και πόσο υπάρχει».
Με την ανθρωπότητα να έχει rovers στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη, καταφέρνουμε να συλλέξουμε δεδομένα για τη γεωλογία της επιφάνειάς του και γίνεται όλο και πιο προφανές πως ο πλανήτης ήταν κάποτε γεμάτος νερό και στην επιφάνειά του. Τα ορυκτά, το έδαφος και τα χαρακτηριστικά όπως οι αρχαίες κοίτες ξηρών λιμνών και τα δέλτα υποδηλώνουν ότι ο Άρης κάποτε ήταν αρκετά υγρός.
Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε για τα κοιτάσματα νερού στην επιφάνεια και σε στοές, υπό μορφή πάγου, όμως οι ποσότητες αυτές δεν είναι υψηλές ώστε να εξηγούν την αρειανή υγρασία των περασμένων αιώνων. Προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία του νερού του Άρη, το να γνωρίζουμε πού πήγε το νερό είναι ζωτικής σημασίας για να κατανοήσουμε πόσο από αυτό θα μπορούσε να υπήρχε, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.
Υπάρχουν δύο μέρη στα οποία θα μπορούσε να πάει το νερό. Το διάστημα, καθώς εξατμιζόταν ή προς τα κάτω, στο εσωτερικό του Άρη, είτε σε κοιτάσματα πάγου ή σε υπόγειες φυσικές δεξαμενές υγρών. Δεν έχουμε τρόπο να μετρήσουμε πόσο νερό διέρρευσε στην επιφάνεια του πλανήτη, όμως τώρα έχουμε τα δεδομένα που χρειαζόμασταν για να διερευνήσουμε το παρελθόν και την φυσιολογία του πλανήτη.
Αυτό οφείλεται στο ρόβερ Mars InSight . Δεν είναι πλέον λειτουργικό, αλλά από τον Νοέμβριο του 2018 έως τον Δεκέμβριο του 2022, οκλαδόνησε, στην επιφάνεια του Άρη, παρακολουθώντας τα βουητά και τα βουητά της δραστηριότητας από κάτω.
Τα ακουστικά κύματα που δημιουργούνται από τη σεισμική δραστηριότητα μέσα στον πλανήτη αλλάζουν ανάλογα με την πυκνότητα και τη σύνθεση του υλικού μέσα στο οποίο κινούνται. Οι επιστήμονες που αναλύουν τα δεδομένα μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα σχετικά με το τι μπορεί να είναι αυτό το υλικό με βάση τη συμπεριφορά των σεισμικών κυμάτων.
Οι επιστήμονες χρησιμοποιήσαν ένα γεωφυσικό μοντέλο, πανομοιότυπο με αυτό που χρησιμοποιούν για την χαρτογράφηση υπόγειων υδροφορέων και κοιτασμάτων πετρελαίου εδώ στη Γη. Με αυτό τον τρόπο ανέλυσαν τα δεδομένα που πήραμε από το InSight. Βρήκαν ότι τα δεδομένα εξηγούνται καλύτερα εάν, βαθιά κάτω από την επιφάνεια του Άρη, υπάρχει ένα στρώμα σπασμένου πυριγενούς πετρώματος, όπως ο γρανίτης, του οποίου οι ρωγμές είναι γεμάτες με υγρό νερό.
Το εν λόγω στρώμα νερού βρίσκεται μεταξύ 11.5 και 20 χιλιομέτρων, σε βάθος. Για αυτό πιθανότατα δεν θα είναι προσβάσιμο από τους πρώτους ανθρώπους που θα πατήσουν στον Άρη. Όμως μας δίνει ένα νέο εργαλείο για την κατανόηση του κύκλου του νερού του Άρη, αλλά υποδηλώνει ότι ο Άρης διατήρησε μεγάλο μέρος του νερού του, με συνέπειες για την πιθανή κατοικησιμότητα του Άρη στο παρελθόν και στο παρόν.
Όμως, όχι μόνο μας δίνει ένα νέο εργαλείο για την κατανόηση του κύκλου του νερού του Άρη, αλλά υποδηλώνει ότι ο Άρης διατήρησε μεγάλο μέρος του νερού του, με συνέπειες για την πιθανή κατοικησιμότητα του Άρη στο παρελθόν και στο παρόν.
«Η διαπίστωση ότι υπάρχει μια μεγάλη δεξαμενή υγρού νερού παρέχει κάποιο παράθυρο για το πώς ήταν ή θα μπορούσε να είναι το κλίμα», λέει ο γεωφυσικός Michael Manga από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ.
“Και το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή όπως το ξέρουμε. Δεν καταλαβαίνω γιατί [η υπόγεια δεξαμενή] δεν είναι κατοικήσιμο περιβάλλον. Είναι σίγουρα αλήθεια στη Γη – βαθιά, βαθιά ορυχεία φιλοξενούν ζωή, ο βυθός του ωκεανού φιλοξενεί ζωή. Δεν βρήκαμε κανένα στοιχείο για ζωή στον Άρη, αλλά τουλάχιστον έχουμε εντοπίσει ένα μέρος που θα έπρεπε, κατ’ αρχήν, να μπορεί να συντηρήσει τη ζωή».
Ο Άρης κρατάει τα κοιτάσματα νερού καλά κρυμμένα και προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πως υπάρχει πάγος στην επιφάνεια. Όμως τα δεδομένα του InSight δείχνουν πως δεν υπάρχει επάρκεια πάγου στην επιφάνεια και τον ανώτερο φλοιό.
Αλλά αν το πλούσιο σε νερό στρώμα που ανιχνεύεται τώρα βαθύτερα κάτω από την επιφάνεια ήταν συνεπές σε ολόκληρη την υδρόγειο του Άρη, θα υπήρχε αρκετό νερό για να γεμίσει αρχαίους ωκεανούς, λένε οι επιστήμονες.
Φυσικά, τα ευρήματα δεν είναι οριστικά. Για να μάθουμε περισσότερα για το τι κρατάει ο Άρης κρυμμένος κάτω από τη σκονισμένη επιφάνειά του, θα χρειαστούμε περαιτέρω και καλύτερες παρατηρήσεις και αναλύσεις του φλοιού του Άρη.