Ηθικός πανικός. Η εσχάτως αγαπημένη φράση των κοινωνικών δικτύων που έχει αναδειχτεί σε εκ των ων ουκ άνευ αφορισμό (ναι, κλισέ) όσων διεκδικούν μερτικό στη δημόσια συζήτηση είναι μάλλον η μόνη που μπορεί να περιγράψει επαρκώς τα απόνερα της σειράς «Adolescence».
Όχι μόνο λόγω της πεφτωσυννεφίτιδας (εκ του πέφτω από τα σύννεφα) που προκάλεσε στους γονείς για την αθέατη από τους ίδιους ζωή των εφήβων αλλά και εξαιτίας των θεωριών που εμφανίζονται καθημερινά, με ρυθμό σαλιγκαριών μετά από καλοκαιρινή μπόρα, σχετικά ακόμα και με τις πιο μικρές λεπτομέρειες του σήριαλ που είναι σαν το έχεις παρακολουθήσει ακόμα κι αν δεν έχεις προλάβει ακόμα να το δεις.
Τα μηνύματα του 13χρονου (αντι)ήρωα του «Adolescence» μυούν τους ενήλικες στο απόκρυφο μη λεκτικό σύμπαν επικοινωνίας των εφήβων
Τα emoji, συγκεκριμένα αυτά που χρησιμοποιεί στις επικοινωνίες του, ο 13χρονος (αντι)ήρωας του «Adolescence» και η ερμηνεία τους έχει αναδειχθεί τα τελευταία 24ωρα στη νέα λατρεία του ελληνικού – αλλά όχι μόνο- διαδικτύου. Λογικό, αφού με έναν τρόπο μας εισάγει μαζικά στον άγνωστο και αχαρτογράφητο στους περισσότερους αλλά αενάως διαστελλόμενο κατά πως φαίνεται κόσμο της ανδρόσφαιρας (βλ. manosphere) και των incels.
Χάπια, φασόλια, καρδιές
Θυρεός της εν λόγω υποκουλτούρας φαίνεται πως είναι το εικονίδιο με το κατά το ήμισυ κόκκινο και κατά το ήμισυ κίτρινο χάπι. Ναι, οι αναφορές στην ταινία «Matrix» του 1999 και τη διελκυστίνδα ανάμεσα στο κόκκινο και το μπλε χάπι είναι ευθείες και σαφείς.
Στην περίπτωση των incels το χάπι δείχνει να δηλώνει την αφύπνιση, τη συνειδητοποίηση και τελικά τη ριζοσπαστικοποίηση. Εκ των ων ουκ άνευ σημάδι πως ένας άνδρας – έφηβος ή ενήλικος- ενστερνίζεται τις απόψεις των incels (involuntary celibate) είναι και το σύμβολο του φασολιού.
Το χρώμα κάθε καρδιάς μπορεί να έχει μια διαφορετική ερμηνεία στον κόσμο των emoji
Κομβικό ρόλο έχουν και οι κατά τα άλλα αθώες καρδιές, τις οποίες μπορεί οι baby boomers, οι Gen Xers αλλά ακόμα ακόμα και οι millennnials να χρησιμοποιούν καθημερινά αθρόα και χωρίς δεύτερες ή τρίτες σκέψεις, όμως για τη γενιά Alpha επέχουν κρυμμένα -από τους πρεσβύτερους- κωδικοποιημένα μηνύματα.
Σύμφωνα με τη σειρά του Netflix η κόκκινη καρδιά συμβολίζει την αγάπη, η κίτρινη τη σεξουαλική επιθυμία, η ροζ τον πλατωνικό έρωτα ενώ η πορτοκαλί εκπέμπει το μήνυμα πως όλα θα πάνε καλά.
Το emoji με τον αριθμό 100 εικάζεται πως επέχει ταυτοτικό ρόλο στην υποκουλτούρα των Incels
Υπάρχουν δύο ακόμα emoji τα οποία η υφήλιος αποκωδικοποίησε μέσω της λαοπρόβλητης σειράς. Το σύμβολο της έκρηξης που θεωρείται αναγνωριστικό της υποκουλτούρας των incels αλλά και εκείνο με τον αριθμό 100. Το τελευταίο αποκρυσταλλώνει τον κανόνα 80/20 ή αλλιώς ένα θέσφατο της ανδρόσφαιρας.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ελεύθερη απόδοση του κανόνα που διατύπωσε το 1906 ο Ιταλός οικονομολόγος Βιλφρέντο Παρέτο βασισμένος στην παρατήρηση πως το 80% των γαιών της χώρας ανήκε στο 20% του πληθυσμού.
Για τους ακούσια άγαμους, όπως είναι η κυριολεκτική μετάφραση της λέξης incel, η ποσόστωση αφορά στο πλήθος των ανδρών που επιθυμούν οι γυναίκες. Δηλαδή πως το 80% των θηλυκών επιθυμούν το 20% των αρσενικών, αυτών δηλαδή που πληρούν τις «προδιαγραφές» που θέτει ως νόμο η ανδρόσφαιρα.
Τι μας κρύβουν τα emoji;
Στον απόηχο του «Adolesence» ο βρετανικός Τύπος έχει ταχθεί τις τελευταίες ημέρες στην αποκρυπτογράφηση και άλλων emoji, τα οποία εικάζεται πως χρησιμοποιούν οι έφηβοι για να επικοινωνούν, χωρίς να γίνονται κατανοητοί από τους ενήλικες. Θεωρίες προβάλλουν ωσάν τα κεφάλια της Λερναίας Υδρας με -θεωρητικό- σκοπό να ενημερώσουν τους γονείς αλλά δημιουργώντας πρακτικά σύγχυση, πανικό κι ένα ατελέσφορο κυνήγι μαγισσών.
Επ’ ευκαιρία ανασύρθηκε από τα κιτάπια και μια παλαιότερη ανακοίνωση της αστυνομίας του Σάρρεϊ από το 2002 μέσω της οποίας στοχοποιούνταν ως ύποπτα μια στρατιά από εικονίδια, όπως το άλογο, το κερασάκι, η χιονονιφάδα, το τριφύλλι, το παγωτό.
Προφανώς και δεν έχει νόημα να αναπαράγει κανείς εικασίες ή να επαναλάβει κάτι μάλλον αυτονόητο. Πως τα εικονίδια που πλέον αποτελούν από μόνα τους μια αυτόνομη διάλεκτο επικοινωνίας μπορούν να επιδέχονται πολλαπλών ερμηνειών.
Μήπως έχουμε περισσότερα emoji από όσα μπορούμε να διαχειριστούμε; Ξεκάθαρα
Εκεί που κάποιοι βλέπουν το emoji μιας μελιτζάνας άλλοι φαντάζονται το ανδρικό μόριο ή εκεί που κάποιοι στέλνουν το εικονίδιο ενός ροδάκινου άλλοι λαμβάνουν τη συνδήλωση ενός ζεύγους γλουτών.
Αν πάντως κανείς αποστασιοποιηθεί από την πρόσφατη ενοχοποίηση των emoji για όλα τα δεινά του κόσμου – πλην ίσως του προπατορικού αμαρτήματος-, θα παρατηρήσει πως τα 3.790 εικονίδια που έχουν υιοθετηθεί επίσημα από το υπολογιστικό πρωτόκολλο Unicode είναι πολύ σκληρά για να πεθάνουν.
Ακόμα και σε έναν κόσμο που έχει πάρει το πάνω χέρι η εικόνα, η ΑΙ και τα deepfakes, τα σχεδόν πρωτόγονα τεχνικά και τεχνολογικά πλην χαριτωμένα εικονίδια εξακολουθούν να επιβιώνουν.
Καρδούλες από pixels
Αν αναζητήσει κανείς την αρχή του νήματος της ιστορίας των emoji θα χρειαστεί να ταξιδέψει στον προηγούμενο αιώνα. Συγκεκριμένα στην τελευταία χρονιά του. Ήταν το 1999 όταν ο Ιάπωνας Σιγκετάκα Κουρίτα σχεδίασε την πρώτη ομάδα, αποτελούμενη από 176 emojis, για την εταιρία κινητής τηλεφωνίας DOCOMO.
Η πρώτη ομάδα από emoji που δημιουργήθηκε το 1999 για λογαριασμό ιαπωνικής εταιρίας κινητής τηλεφωνίας
Ως τότε η μη λεκτική επικοινωνία σε sms, ηλεκτρονικά μηνύματα και chatrooms περιοριζόταν σε σύμβολα που οι χρήστες δημιουργούσαν βάζοντας στη σειρά τελείες, παρενθέσεις, γράμματα και σημεία στίξης (βλ. 🙂 ή :P).
Η ιδέα του Κουρίτα για μια πιο θελκτική μη λεκτική επικοινωνία πήρε 11 χρόνια προκειμένου να υιοθετηθεί επίσημα από το πρωτόκολλο Unicode, να καθιερωθεί με άλλα λόγια επισήμως ως μια νέα γλώσσα επικοινωνίας.
Η Apple πρόσθεσε ένα ξεχωριστό πληκτρολόγιο με emoji στις συσκευές της το 2011 ενώ η Google το καθιέρωσε στις συσκευές Android δύο χρόνια αργότερα.
Ο αριθμός των emoji σήμερα υπολογίζεται σε 3.790. Το σύμπαν τους μοιάζει αενάως διαστελλόμενο
Ενδεικτικό των τιμών που αποδίδουμε σήμερα στα emoji (παρεμπιπτόντως η λέξη προκύπτει από το πάντρεμα των ιαπωνικών λέξεων e, δηλαδή εικόνα, και moji, ήτοι χαρακτήρας) είναι πως εκείνο το πρώτο σετ εικονιδίων του Κουρίτα περιλαμβάνεται από το 2016 στη συλλογή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Μόλις ένα χρόνο νωρίτερα το emoji που κλαίει από τα γέλια, το οποίο θεωρείται το πιο δημοφιλές σε όλον τον κόσμο, είχε προκριθεί ως λέξη της χρονιάς από το Oxford Learner’s Dictionary, ενώ από την ίδια χρονιά τα εικονίδια ξεκίνησαν να ιχνηλατούν στο δρόμο της συμπερίληψης και της διαφορετικότητας με την προσθήκη του emoji με την ΛΟΑΤΚΙ+ σημαία αλλά και εκείνου με τη γυναίκα που κάνει άρση βαρών.
Το 2015 το Oxford Learner’s Dictionary επέλεξε ως λέξη της χρονιάς μια μη λέξη, δηλαδή το emoji που κλαίει από τα γέλια
Όσο οι κοινωνίες μεταβάλλονται τόσο πληθαίνουν και τα emojis. Η ειδική επιτροπή του Unicode Consotrium δέχεται καθημερινά προτάσεις για νέα εικονίδια. Το ποια θα υιοθετηθούν ή όχι αποφασίζεται στις συνεδριάσεις που πραγματοποιούνται δις εβδομαδιαίως. Ναι, οι άνθρωποι είναι εκείνοι που επιλέγουν ποιο emoji θα γεννηθεί αλλά τελικά κι εκείνοι που ετυμηγορούν αναφορικά με την ερμηνεία του – κυριολεκτική ή αλληγορική.