Γονείς που “προστατεύουν” στον υπερθετικό βαθμό τα τέκνα τους, διαμορφώνουν ανασφαλή και επιθετικά παιδιά. Αναμφισβήτητα οι γονείς αγαπούν και προσέχουν το παιδί τους. Η καλή φροντίδα δεν χειραγωγεί το παιδί, αλλά του δίνει αυτονομία και ενθάρρυνση.
Ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά των παιδιών είναι αποτελέσματα από το στιλ της γονεϊόκητας, σύμφωνα με την ψυχολόγο Παπαϊωσήφ Μιρέλλα, την οποία συναντήσαμε σε μια ομιλία με θέμα “Συναισθηματική εκπαίδευση των παιδιών και ψυχική ανθεκτικότητα”, και μας εξέθεσε τις συμβουλευτικές της απόψεις.
Διοργανωτής της ομιλίας ήταν ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ιωάννη. Διαπιστώθηκε από την κ. Δέσποινα Μαραγκάκη, πρόεδρο του Συλλόγου, ότι ο κόσμος έχει την ανάγκη εσωτερικής στήριξης, εστιάζοντας στην επικοινωνία.
«Η επικοινωνία μπλοκάρεται γιατί έχουμε λάθος τρόπο να μεταφέρουμε μηνύματα» μάς είπε χαρακτηριστικά. Ιδίως η ανάγκη επικοινωνίας ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, είναι ένα θέμα που χρειάζεται άμεση αποκατάσταση. Η κυρία Παπαϊωσήφ δίνει τα φώτα της επί του θέματος, μέσα από τις ερωτοαπαντήσεις που ακολουθούν:
– Γιατί υπάρχει αυτό το χάσμα μεταξύ γονέων και παιδιών;
– Οι εποχές αλλάζουν και οι άνθρωποι προσαρμόζονται στις καταστάσεις. Άλλα ήταν τα ζητούμενα πριν από 20 χρόνια, άλλα είναι σήμερα.
Ο ρόλος της μητέρας είναι πολυδιάστατος, ο χρόνος της περιορισμένος και σε όλα αυτά έχει προστεθεί και πάρα πολύ μεγάλος όγκος πληροφοριών που οι γονείς προσπαθούν να ενσωματώσουν στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού τους. Τα πράγματα έχουν γίνει πιο απαιτητικά, οπότε οι γονείς καλούνται να αντεπεξέλθουν σε μια πραγματικότητα, η οποία έχει αντιξοότητες και μεγάλες ευθύνες.
– Ποια είναι η στάση των γονέων;
– Οι γονείς πλέον είναι στα άκρα, είτε θα είναι υπερπροστατευτικοί είτε θα είναι εξαιρετικά ελαστικοί, κάπου πρέπει να βρουν τις ισορροπίες. Η αρχή είναι ότι ο γονιός τα κάνει όλα από αγάπη, στην προσπάθεια τους αυτή κάποιες ενέργειες δεν είναι επιτυχημένες και χρειάζονται διαμόρφωση.
– Αυτή η διαμόρφωση πώς θα επιτευχθεί;
– Είναι σημαντικό, μιας και υπάρχει πια πολλή γνώση, να ακούσουν διαφορετικές απόψεις και διαφορετικούς ανθρώπους για να μπορέσουν μέσα από το μίγμα που θα πάρουν να βρουν τον δικό τους τρόπο που τους ταιριάζει. Να είναι πληροφορημένοι οι γονείς.
– Ποια είναι η αντίδραση των παιδιών σε όλο αυτό;
– Αυτό εξαρτάται από το στιλ της γονεϊκότητας. Συνήθως τα παιδιά που έχουν υπερπροστατευτικούς γονείς τείνουν να είναι παιδιά που έχουν περισσότερες ανασφάλειες, που δεν τολμούν να κάνουν πράγματα, που δεν πιστεύουν στον εαυτό τους.
Στο άλλο άκρο, τα παιδιά που έχουν πολύ επικριτικούς γονείς, επίσης έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, εμφανίζουν επιθετικές συμπεριφορές. Η σχέση γονέα – παιδιού είναι μια δυαδική σχέση και έχει να κάνει περισσότερο με την αλληλεπίδραση παρά με το άτομο.
Τον κυριότερο ρόλο τον έχει ο γονέας, από την στιγμή που μία τακτική που δεν λειτουργεί παραμένει άκαμπτη. Η μη ορθή τακτική δεν είναι λειτουργική ούτε για το παιδί ούτε για τον γονέα, γι αυτό ο γονιός οφείλει να αναγνωρίζει τα λάθη του. Πρέπει να κάνουν ένα βήμα πίσω και να δουν τα πράγματα αποστασιοποιημένα.
– Ποιο είναι το επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης;
– Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι επίκτητη. Μπορεί να γεννιέσαι με την τάση αλλά για την καλλιέργειά της τον κύριο ρόλο έχει το περιβάλλον. Σίγουρα οι γονείς πλέον έχουν μεγαλύτερη έγνοια στο να προωθούν τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών από ό,τι είχαν παλαιότερα, ωστόσο πρέπει να ενημερωθούν. Η συναισθηματική νοημοσύνη έχει να κάνει με τη διαχείριση του συναισθήματος, με την αντίληψη του συναισθήματος και αυτό έχει να κάνει και με τη διαπαιδαγώγηση στο σπίτι και τα πρότυπα του παιδιού. Ο γονιός ο ίδιος είναι πρότυπο για τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, τον βλέπει και τον ακολουθεί στον τρόπο που αντιδράει.
Σκληρές διαπιστώσεις
Στις μέρες μας οι διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων περνούν έντονη κρίση. Ειδικότερα η σχέση γονέα-παιδιού. Υπάρχουν έντονα φαινόμενα, τα οποία πριν από μια 20ετία εμφανίζονταν σε σπάνιες περιπτώσεις.
Όπως αυτά των ατίθασων, απείθαρχων παιδιών με έντονη επιθετικότητα, στρες και διάφορες διαταραχές αγωγής. Από την άλλη, υπάρχουν εκείνα που είναι καθησυχασμένα, χωρίς ιδιαίτερη βούληση, μαθημένα να μην τους λείπει τίποτα, με εγωιστικές και κάποιες φορές ναρκισσιστικές τάσεις. Οι γονείς δυσανασχετούν για αυτές τις αντιδράσεις, όμως δεν θα έπρεπε, γιατί τα παιδιά τους είναι ο καθρέφτης των ίδιων.
Τα παιδιά μεγαλώνουν με αυτά τα χαρακτηριστικά είτε γιατί μιμούνται τις αντιδράσεις των γονιών είτε γιατί βιώνουν αντιδράσεις των γονέων που κλονίζουν τον ψυχικό τους κόσμο. Οι γονείς δρομολογούν τη ζωή των παιδιών από την ώρα που θα γεννηθούν, αγνοώντας τις έμφυτες κλίσεις τους σε όλους τους τομείς.
Οι ίδιοι προστατεύουν τα σχέδιά τους με το να ασκούν συναισθηματική πίεση στα παιδιά τους και να εισβάλουν μονίμως στη ζωή τους με τη σκέψη “για το καλό του”. Λες και οι παλιές γενιές που μεγάλωσαν χωρίς αυτή την υπερπροστατευτικότητα δεν είχαν τη γονεϊκή στοργικότητα.
Τα πράγματα για τους γονείς έχουν γίνει πολύ πιεστικά, οι ίδιοι διανύουν μια εποχή σύγχυσης και προσπαθούν να βρουν λύση στα δημιουργήματά τους.
Ίσως, αυτή να είναι μια καλή ευκαιρία να μάθουν ποιος είναι ο ρόλος τους και σιγά- σιγά να εξαλειφθεί αυτή η νοοτροπία που κάνει τη ζωή και των ίδιων και των παιδιών δυσκολότερη. Πλέον, υπάρχουν όλα τα μέσα και οι τρόποι για να αναπτύσσονται υγιείς σχέσεις.