Μαχητική και αποτελεσματική με στόφα πολιτικού, ήταν μερικές από τις λέξεις που περιέγραψαν τη Βάσω Παπανδρέου στη μακρόχρονη παρουσία της στα κοινά του τόπου -πρώτα στο ΠΑΚ στη συνέχεια ως ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ– από τη γνωριμία της με τον συνεπώνυμό της Ανδρέα Παπανδρέου.
Η Βάσω Παπανδρέου διέγραψε μία εντυπωσιακή καριέρα στο ΠΑΣΟΚ και στις κυβερνήσεις του, με κορυφαία στιγμή, ωστόσο, την επιλογή της από τον Ανδρέα Παπανδρέου για τη θέση της επιτρόπου της ΕΟΚ.
Ωστόσο, η ιστορία της ξεκινά πολύ νωρίτερα, καθώς ήταν μέλος (από τα συνολικά εννέα) στο πρώτο Εκτελεστικό Γραφείο του ΠΑΣΟΚ που σχηματίσθηκε αμέσως μετά την ίδρυσή του από τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ήταν η μοναδική γυναίκα.
Είχαν γνωριστεί στο Λονδίνο, όπου η Βάσω Παπανδρέου έλαβε μεταπτυχιακό από το πανεπιστήμιο του Λονδίνου και διδακτορικό από το πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, και στη συνέχεια δίδαξε στην Οξφόρδη.
Φέρεται στη συνέχεια να ήταν αυτή που έπεισε τον Ανδρέα Παπανδρέου να παραμείνει στην Ελλάδα μετά την απογοήτευση για το 13% των εκλογών του 1974. «Μου χρωστάει ο Παπανδρέου», φέρεται να είχε αναφέρει κάποια στιγμή στη ζωή της.
Η Βάσω Παπανδρέου
Μια από τις δύο πρώτες γυναίκες ευρωπαίους επίτροπους
Το 1989, η Βάσω Παπανδρέου -για πρώτη φορά γυναίκα πολιτικός μαζί με την Κριστιάν Σκριβενέρ- αναλάμβανε επίτροπος στην ΕΟΚ. Το χαρτοφυλάκιό της αφορούσε τους τομείς Απασχόλησης, Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικών Υποθέσεων, το Ανθρώπινο Δυναμικό, την Εκπαίδευση και Κατάρτιση και την Ισότητα των δύο Φύλων. Διαβάστε περισσότερα εδώ για την πορεία της ως επίτροπος στην ΕΕ.
Η Βάσω Παπανδρέου κέρδισε με την ιδιοσυγκρασία της και τις πολιτικές που προωθούσε τον χαρακτηρισμό τής αντι-Θάτσερ, λόγω της αναμέτρησής της με τη σιδηρά κυρία για την Κοινωνική Χάρτα, όπως και αυτόν της «Καρυάτιδας της Δημοκρατίας».
Το Ηνωμένο Βασίλειο, υπό την αδιάλλακτη ηγεσία της Μάργκαρετ Θάτσερ, αρνήθηκε να εγκρίνει έγγραφο για τη συγκεκριμένη Χάρτα το οποίο θεώρησε ως προσπάθεια ευρωπαίων σοσιαλιστών όπως του Ζακ Ντελόρ και της Βάσω Παπανδρέου να εισαγάγουν τον σοσιαλισμό «από την πίσω πόρτα».
Όπως άλλωστε ανέφερε σήμερα στη Βουλή ο Πάρις Κουκουλόπουλος, «έχω να καταθέσω στο σώμα ότι ήταν πολιτικός με απαράμιλλο θάρρος στην άποψή της, που δεν διαπραγματευόταν ποτέ και πολύ δύσκολα υποχωρούσε. Γι’ αυτό η κορυφαία της στιγμή στην θητεία στην ΕΕ ήταν το αντίπαλο δέος στις νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις της Θάτσερ».
Ως προς την εγχώρια πολιτική σκηνή, το 1985 εκλέχθηκε μέσω του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ βουλευτής και ανέλαβε μεταξύ άλλων υφυπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (1985-1986), αναπληρωτής υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (1986-1987), αναπληρωτής υπουργός Εμπορίου για τα θέματα της Ελληνικής Προεδρίας στη Κοινότητα.
Αργότερα, το 1993, συγκέντρωσε 256.831 σταυρούς προτίμησης στην εκλογική περιφέρεια Β΄ Αθηνών, την υψηλότερη επίδοση στη συγκεκριμένη περιφέρεια και ίσως ένα σκορ που δύσκολα θα καταρριφθεί.
Ο Σημίτης και η κόντρα με τον Ανδρέα
Μια από τις στιγμές που έχουν μείνει στην πολιτική ιστορία ήταν το λεγόμενο δείπνο των τεσσάρων, στο σπίτι της Βάσως Παπανδρέου, στη Ρεματιά Χαλανδρίου.
Εκεί, μαζί της, βρέθηκαν οι Κώστας Σημίτης, Θόδωρος Πάγκαλος και Παρασκευάς Αυγερινός, στη σκιά της επιβαρυμένης υγείας του Ανδρέα Παπανδρέου. Σε εκείνο το δείπνο, αποφασίστηκε ότι την πρωτοκαθεδρία θα είχε ο Κώστας Σημίτης, που αργότερα έγινε πρωθυπουργός.
Στην Κεντρική Επιτροπή της 11 Οκτωβρίου του 1995, όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου σήκωσε το γάντι και επιτέθηκε στην ομάδα των «4», υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι «όσοι αναζητούν έναν Ανδρέα Παπανδρέου Πρωθυπουργό και πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ υπό περιορισμό, επιτροπεία, κηδεμονία ή δεν ξέρω τι άλλο να τον αναζητήσουν αλλού. Εγώ δεν προσφέρομαι».
Η Βάσω Παπανδρέου σηκώθηκε από τη θέση της, διέσχισε την αίθουσα και άφησε μπροστά του το περίφημο χαρτί με το οποίο ζητούσε τον λόγο επειδή «εμμέσως πλην σαφώς αναφέρεσαι σε μένα και μου αποδίδεις προθέσεις που δεν έχουν σχέσεις με τις προθέσεις μου. Ζητώ τον λόγο επί προσωπικού». Το σχόλιο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ήταν ένα «μάλιστα», χωρίς να της δώσει τον λόγο.
Το καπέλο στην Τεχεράνη και οι αγώνες για τις γυναίκες
Από το 1996 και έπειτα διετέλεσε υπουργός Ανάπτυξης (για τον πρώτο μήνα του 1996 υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας), υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ενώ κατείχε θέσεις στο ΠΑΣΟΚ. Έχει επίσης υπάρξει πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής (2009-2012).
Χαρακτηριστική είναι η επίσκεψη που είχε κάνε στην Τεχεράνη το 1998 ως υπουργός Ανάπτυξης.
Εκεί η Βάσω Παπανδρέου μετά από σχετικές παρασκηνιακές συζητήσεις περί πρωτοκόλλου πέτυχε να φορέσει καπέλο.
Το παλιό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Λούσκος είχε περιγράψει για αυτήν την επίσκεψη πως «η κάθετη άρνηση της κ. Βάσως Παπανδρέου να συμμορφωθεί με την θεοκρατική ενδυματολογική υποχρέωση του Ιρανικού καθεστώτος, για την είσοδο στη χώρα τους, οδήγησε σε μια διαπραγμάτευση 15 ημερών με την Ιρανική Πρεσβεία στην Αθήνα».
Συνέχισε τονίζοντας πως «τελικά το καθεστώς συμβιβάστηκε , υποχώρησε και επέτρεψε στην υπουργό και μονό για αυτήν την είσοδο στο Ιράν, χωρίς τη σκληρή ενδυματολογική τους παράδοση».
Αυτή η ιστορία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα των αγώνων για την ισότητα των φύλων που πραγματοποίησε η Βάσω Παπανδρέου. Μεταξύ άλλων με πρωτοβουλία της κατοχύρωσε νομοθετικά τη συμμετοχή των γυναικών σε ποσοστό 33% στους συνδυασμούς των Νομαρχιακών και Δημοτικών εκλογών 2002.
Η διαγραφή από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ
Την περίοδο των μνημονίων, η Βάσω Παπανδρέου άσκησε σκληρή κριτική στα μέτρα της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ.
Εκτίμησε μεταξύ άλλων ο Γιώργος Παπανδρέου είχε «καλές προθέσεις, αλλά καταστροφικά αποτελέσματα», ενώ είχε στραφεί και κατά του τότε υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου, τονίζοντας πως «τον Οκτώβριο του 2009 ήμουν στο γραφείο σου και σου είπα να πάρεις μέτρα και με αντιμετώπισες ως ούφο».
Στις 12 Φεβρουαρίου του 2012 αποφασίζει να καταψηφίσει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και διαγράφηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, καθώς, όπως είχε πει σε συνέντευξη στο «Βήμα» τα νέα αυτά μέτρα οδηγούσαν την Ελλάδα να γίνει Ινδία.
«Ψήφισα κατά συνείδηση μετά από καιρό. Με διέγραψαν από το ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν μπορούν να διαγράψουν ούτε τις απόψεις μου ούτε την πορεία μου» ανέφερε σε δηλώσεις της στο περιστύλιο.
Το τελευταίο αντίο στη Βάσω Παπανδρέου
Το Σάββατο 19 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η κηδεία της πρώην επιτρόπου στην ΕΟΚ και υπουργού κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ Βάσως Παπανδρέου, Ειδικότερα, συγγενείς και φίλοι θα πουν το τελευταίο αντίο στη Βάσω Παπανδρέου το Σάββατο στις 15:00, στον τόπο καταγωγής της, τα Βαλιμίτικα Αιγίου.
Σημειώνεται πως στην Ολομέλεια της Βουλής τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη της μετά τα συλλυπητήρια μηνύματα των εκπροσώπων των κομμάτων.