Η μετάβαση από την δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί ένα τεράστιο άλμα, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη του τις χαμηλές πτήσεις που σημειώνουν οι βάσεις εισαγωγής πολλών Τμημάτων.
Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης προσπαθεί να γεφυρώσει αυτό το κενό με τη δημιουργία του Κέντρου Γραφής, που λειτουργεί από το περασμένο έτος.
Η καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Αγγέλα Καστρινάκη, και η Δρ. Γλωσσολογίας, εκπαιδεύτρια του Κέντρου Γραφής, Γιώτα Σαμιώτη, εξηγούν στην “Π“ το πώς λειτουργεί το Κέντρο και τι προσφέρει στους φοιτητές του Ιδρύματος.
´Η βασική μας επιθυμία παραμένει να δείξουμε στα παιδιά μας την ομορφιά της τέχνης και τις προκλήσεις της επιστήμης, να τους εξάψουμε το ενδιαφέρον, να τους κινητοποιήσουμε, έστω κι αν το επαγγελματικό μέλλον δεν προδιαγράφεται εύκολοª, τονίζει η κ. Καστρινάκη.
![Η κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αγγέλα Καστρινάκη και η Δρ. Γλωσσολογίας, εκπαιδεύτρια του Κέντρου Γραφής, Γιώτα Σαμιώτη]()
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Για ποιο λόγο αποφασίσατε να δημιουργήσετε το Κέντρο Γραφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης;
Αγγέλα Καστρινάκη: ´«Ο κυριότερος λόγος δημιουργίας του Κέντρου Γραφής της Φιλοσοφικής Σχολής (ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και στελεχώθηκε μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο) είναι ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριές μας χρειάζονται βοήθεια, προκειμένου να προσαρμοστούν στα δεδομένα ενός επιστημονικού περιβάλλοντος.
Έρχονται από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με τα όποια εφόδιά τους και ξαφνικά τους ζητάμε να κάνουν ένα τεράστιο άλμα. Στη Μέση Εκπαίδευση έμαθαν την παπαγαλία και τώρα ξαφνικά τους λέμε ότι δεν είναι επιτρεπτή. Τους ζητάμε αυτενέργεια, τους ζητάμε να διαβάζουν απαιτητικά βιβλία επιλέγοντας τις βασικές πληροφορίες και απόψεις, τους ζητάμε να αντιμετωπίζουν κριτικά τις πηγές. Από το Γ΄ έτος και πέρα, τους ζητάμε επιπλέον να γράψουν επιστημονικές εργασίες. Ουσιαστικά μπαίνουν σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο.
Το Κέντρο Γραφής έρχεται να καλύψει κάπως αυτό το κενό, να βοηθήσει το άλμα. Επίσης, έρχεται να υποβοηθήσει τα μαθήματα της Σχολής, εστιάζοντας σε απλές καθώς και σε σύνθετες δεξιότητες: από τον βασικό γραμματισμό έως την παρουσίαση μιας επιστημονικής εργασίας σε επιστημονικό περιβάλλον. Κάποιες από αυτές τις δεξιότητες έπρεπε να είναι κατακτημένες από καιρό αλλά δεν είναι, κάποιες είναι καινούργιες και πρέπει να κατακτηθούν στο Πανεπιστήμιο αλλά δεν επαρκεί ο χρόνος στα μαθήματα του Προγράμματος Σπουδών.
Ανάλογα Κέντρα Γραφής (Writing Centers) λειτουργούν στην Ευρώπη και στην Αμερική εδώ και πολλές δεκαετίες. Γνωρίζοντας τα εκεί παραδείγματα και τις καλές πρακτικές, φιλοδοξούμε να στήσουμε το πρώτο τέτοιο Κέντρο Γραφής και στην πατρίδα μας».ª
Τι προσφέρει στους φοιτητές;
Γιώτα Σαμιώτη: Όπως προαναφέρθηκε, το Κέντρο Γραφής έρχεται να καλύψει ένα κενό και να βοηθήσει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές να ξεπεράσουν δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξοπλιστούν με τις κατάλληλες ικανότητες, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στον ακαδημαϊκό/επιστημονικό χώρο. Επομένως, εκτός από το τυπικό πρόγραμμα σπουδών τους, το οποίο παρακολουθούν κατά τη διάρκεια των ακαδημαϊκών εξαμήνων για να κατακτήσουν το επιστημονικό τους αντικείμενο, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής μέσα από το Κέντρο Γραφής έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν τον ακαδημαϊκό τους λόγο.
Πιο συγκεκριμένα, το Κέντρο Γραφής στοχεύει να εφοδιάσει με δεξιότητες απαραίτητες για την κατανόηση και την παραγωγή προφορικών και γραπτών ακαδημαϊκών και επιστημονικών κειμένων, όπως για παράδειγμα επιστημονικών άρθρων ή εισηγήσεων σε συνέδρια.
Οι δράσεις του Κέντρου Γραφής υλοποιούνται κυρίως μέσα από τα Εργαστήρια Γραφής, κατά τη διάρκεια των οποίων οι φοιτήτριες και οι φοιτητές εξασκούνται τόσο στον προφορικό, όσο και στον γραπτό λόγο, ώστε να είναι σε θέση να συνθέσουν προφορικά και γραπτά κείμενα με καθαρότητα, σαφήνεια και ακρίβεια στη χρήση του ακαδημαϊκού λόγου, χρησιμοποιώντας κατάλληλη δομή, έκφραση, ύφος, λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη.
Επιπλέον στόχοι του Κέντρου Γραφής είναι να κατακτήσουν οι φοιτήτριες και οι φοιτητές γενικότερες δεξιότητες και στρατηγικές ακαδημαϊκού γραμματισμού, ανάλογα με τις απαιτήσεις του επιπέδου στο οποίο βρίσκονται.
Για παράδειγμα, όσες και όσοι συμμετέχουν στα Εργαστήρια Γραφής μαθαίνουν πώς να βρίσκουν, να αξιολογούν και να ενσωματώνουν στα κείμενά τους πληροφορίες από τις πηγές, εξοικειώνονται με τις έννοιες της ακαδημαϊκής ακεραιότητας (Academic Integrity), ώστε να υιοθετήσουν τις αρχές της ακαδημαϊκής δεοντολογίας, κατανοούν την ιδιαίτερη σημασία των πνευματικών δικαιωμάτων στον ακαδημαϊκό χώρο, ώστε να αποφεύγουν την αθέλητη λογοκλοπή, και κατακτούν δεξιότητες διαχείρισης χρόνου και αυτο-αξιολόγησης σε σχέση με τον ακαδημαϊκό λόγο.
Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων φοιτητές και φοιτήτριες μαθαίνουν με ενεργητικό και βιωματικό τρόπο μέσα από συνεργατικές μεθόδους, αυτονομούνται και αυτενεργούν. Πραγματεύονται ζητήματα σχετικά με τον ακαδημαϊκό λόγο κάνοντας τη δική τους έρευνα, εργάζονται σε ομάδες, διαβάζουν πρωτότυπα επιστημονικά κείμενα, ενώ επίσης διορθώνουν, επιμελούνται και μαθαίνουν να παρουσιάζουν και τα δικά τους ακαδημαϊκά κείμενα.
Εκτός από τα Εργαστήρια Γραφής, δηλαδή τα συστηματικά μαθήματα σε εβδομαδιαία βάση, τα οποία παρακολουθούν αυτήν την περίοδο οι φοιτήτριες και οι φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής, προγραμματίζονται και άλλες δράσεις από το Κέντρο Γραφής, όπως είναι η εξατομικευμένη υποστήριξη των φοιτητριών/φοιτητών, καθώς και οι ανοικτές διαλέξεις σε συνεργασία με άλλους φορείς του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπως είναι η Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη και η Δομή Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας (ΔΑΣΤΑ)».ª
Έχουν ανταποκριθεί στο κάλεσμά σας;
Γιώτα Σαμιώτη: «Το αποτέλεσμα των εγγραφών ήταν εντυπωσιακό, με μεγάλο αριθμό φοιτητριών και φοιτητών να ανταποκρίνονται μέσα σε διάστημα μόλις 15 ημερών. Περίπου 200 άτομα, τα οποία προέρχονται από τα τρία Τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής (Φιλολογίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών), εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το 70% των φοιτητριών/φοιτητών που δήλωσαν συμμετοχή στα μαθήματα φοιτούν είτε στα τελευταία έτη είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Αυτό ήταν αναμενόμενο, καθώς στα συγκεκριμένα στάδια των σπουδών απαιτείται να συγγράψουν εκτενέστερα ακαδημαϊκά κείμενα και να τα παρουσιάσουν προφορικά, οπότε και γίνονται περισσότερο εμφανείς οι αδυναμίες και οι ελλείψεις στο επίπεδο του ακαδημαϊκού λόγου.
Επομένως, όσες και όσοι εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους έχουν προσέλθει στη νέα αυτή δομή του Κέντρου Γραφής συνειδητοποιημένοι ως προς τις ανάγκες τους.
Έτσι κρίθηκε αναγκαίο κατά τη διάρκεια του τρέχοντος εξαμήνου (Χειμερινό, 2020) να λειτουργήσουν σε εβδομαδιαία βάση έξι Εργαστήρια Γραφής, εξ αποστάσεως και διά ζώσης, για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές που βρίσκονται είτε στο προπτυχιακό είτε στο μεταπτυχιακό επίπεδο των σπουδών τους. Το στοίχημα για το Κέντρο Γραφής αυτή τη στιγμή είναι να ανταποκριθεί στις προσδοκίες όσων εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους και ήδη συμμετέχουν στα μαθήματα».ª
Οι ίδιοι ποιες θεωρούν ότι είναι οι αδυναμίες τους;
Γιώτα Σαμιώτη: ´«Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές εντοπίζουν πολλές και διαφορετικές αδυναμίες, που αφορούν τόσο τον γραπτό όσο και τον προφορικό τους λόγο. Ως προς τον γραπτό λόγο, αναφέρονται στη δυσκολία τους να οργανώσουν τα κείμενά τους, να χρησιμοποιήσουν το κατάλληλο λεξιλόγιο και ύφος, να διακρίνουν τις βασικές από τις δευτερεύουσες έννοιες ενός κειμένου, να διορθώσουν και να επιμεληθούν μόνοι τους τα κείμενά τους.
Επίσης, ενδιαφέρονται να αποκτήσουν τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να εκφράζουν δομημένα την άποψή τους στον προφορικό λόγο και να δημιουργούν προφορικές παρουσιάσεις χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα τεχνολογικά μέσα. Επιπλέον, αναφέρονται σε δυσκολίες που έχουν σχέση με γενικότερες ακαδημαϊκές δεξιότητες, όπως είναι η διαχείριση χρόνου και η ορθή αξιοποίησή του για μια αποτελεσματική μελέτη ή ο εντοπισμός και η αξιολόγηση των πηγών.
Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι ότι τους απασχολούν θέματα όπως αυτά που σχετίζονται με την ακαδημαϊκή δεοντολογία και ακεραιότητα. Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι το Κέντρο Γραφής έρχεται να ανταποκριθεί σε ανάγκες που οι ίδιοι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες διαπιστώνουν ότι έχουν».ª
Από την εμπειρία σας, οι τωρινοί φοιτητές έχουν περισσότερη ανάγκη στήριξης από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια;
Αγγέλα Καστρινάκη: ´«Πάντα το άλμα ήταν μεγάλο από τη Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σήμερα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Το πρόβλημα με τις βάσεις εισαγωγής είναι πασίγνωστο στο πανελλήνιο. Για να περιοριστούμε στα δικά μας, η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης φέτος έπεσε στο 8,5. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των φοιτητών μας έχει εισαχθεί με βαθμό κάτω από τη βάση.
Πέρυσι η βάση εισαγωγής ήταν λίγο πάνω από το 10. Αν πάμε αρκετά πίσω στα χρόνια, η Φιλοσοφική ήταν από τις περιζήτητες Σχολές. Προσαρμόζουμε αναγκαστικά το επίπεδό μας, όμως χρειαζόμαστε και άλλα εργαλεία πέρα από την προσαρμογή, που έχει βεβαίως και τα όριά της. Η βασική μας επιθυμία παραμένει να δείξουμε στα παιδιά μας την ομορφιά της τέχνης και τις προκλήσεις της επιστήμης, να τους εξάψουμε το ενδιαφέρον, να τους κινητοποιήσουμε, έστω κι αν το επαγγελματικό μέλλον δεν προδιαγράφεται εύκολο.
Πλάι σε αυτά όμως κρίνουμε απαραίτητο να παράσχουμε μια πιο στέρεη σχέση με τη γλώσσα και με τη λογική σκέψη που δεν έχει καλλιεργηθεί επαρκώς στα προηγούμενα στάδια της εκπαίδευσής τους. Το Πανεπιστήμιο, επειδή είναι πιο καλά δομημένο από το σχολείο, μπορεί να πετύχει εκεί όπου το σχολείο δεν τα κατάφερε. Ήδη έχουμε πετύχει να ανεβάζουμε το επίπεδο όσων παραλαμβάνουμε από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση χάρη στη σκληρή δουλειά που κάνουμε στα «σεμινάριά» μας, εκεί όπου σε μικρές ομάδες πολλοί από μας θεραπεύουμε, δίπλα στην επιστήμη, και τις ανάγκες υποδομής. Το Κέντρο Γραφής θα συμβάλει ακριβώς στη στερέωση αυτής της υποδομής, που όσο προχωρούν τα χρόνια τόσο περισσότερο λείπει και τόσο περισσότερο καθίσταται αναγκαία».ª
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ με το ΚΕΝΤΡΟ ΓΡΑΦΗΣ
Email: [email protected]
Τηλ.: 2831077785
Διεύθυνση:
Κέντρο Γραφής, Φιλοσοφική Σχολή, Γραφείο 3, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πανεπιστημιούπολη Γάλλου, 74100, Ρέθυμνο.