Ήξερε από μικρή το μονοπάτι της στη ζωή κι όταν άκουσε, όπως λέει ο θρύλος, τον Μίκη Θεοδωράκη να της λέει «Το ξέρεις ότι γεννήθηκες για να τραγουδήσεις τα τραγούδια μου», του έδωσε μια απάντηση με το θάρρος των 16 της χρόνων: «Το ξέρω». Από κει και πέρα όλα ήταν ιστορία. Μια ιστορία συνυφασμένη με αυτήν της ίδιας της Ελλάδας.
Η Μαρία Φαραντούρη συνεργάστηκε με τον Μίκη, τον Μάνο κι όλους τους κορυφαίους, ενώ τραγούδησε όλους τους σπουδαίους μας ποιητές, σε μια πορεία που μόνο μυθική μπορεί να χαρακτηριστεί.
Ο ξένος τύπος την ονόμασε «Μαρία Κάλλας του λαού», «Τζόαν Μπαεζ της Μεσογείου» και χαρακτήρισε τη φωνή της «Δώρο των θεών του Ολύμπου». Για τους Έλληνες όμως είναι η φωνή μιας ολόκληρης εποχής, που όμως δεν επαναπαύεται στις δάφνες της, αλλά όπως λέει μιλώντας στην “Π” πάντα έχει καινούριες και φρέσκες ιδέες.
Αυτό άλλωστε κάνει πράξη και με την αποψινή της συναυλία στο κηποθέατρο «Ν. Καζαντζάκης» στις 8.30 το βράδυ, όπου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Κρήτη, μια ιστορία, πέντε συν ένας πολιτισμοί» του Δήμου Ηρακλείου, θα παρουσιάσει μεταξύ άλλων στο κοινό δύο νέα Κρητικόπουλα, τα αδέλφια Καλογεράκη, τον Μιχάλη και τον Παντελή, που με ευαισθησία και ταλέντο μελοποίησαν ποίηση δικών μας και ξένων ποιητών στον πρώτο τους δίσκο.
«Θα τους απολαύσετε» λέει στην “Π”, «είναι η νέα γενιά, 25 χρονών παιδιά και έχω πολλή χαρά κάθε φορά που τραγουδάμε μαζί. Χαίρομαι έτσι όπως σμίγουμε και κάνομε μια γέφυρα εμείς οι παλαιότεροι με τους νέους. Τα στοιχεία που μας ενώνουν είναι η ποιότητα, η μελωδία και κυρίως η ποίηση».
Η Μαρία Φαραντούρη μιλά ακόμα στην “Π” για τον Μίκη, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Για μένα είναι σαν πατέρας μου. Είμαι τόσο δεμένη, που θα πω τα καλύτερα. Ακόμα και τις διαφωνίες μας πάντα τις ωραιοποιούσαμε. Είμαστε σαν κόρη με μπαμπά. Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε τη σχέση».
Ολόκληρη η συνέντευξη στην ”Π” είναι η ακόλουθη:
“Τότε το τραγούδι μας ήταν γυμνό και όμορφο”
-Τι θα ακούσουμε στη συναυλία σας στο Ηράκλειο;
“Επειδή γιορτάζουμε και το έτος Καζαντζάκη, θα σας πω και τρία πανέμορφα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι από τον “Καπετάν Μιχάλη”, που είχα την τύχη να τραγουδήσω, αλλά δεν πρόλαβε να τα ακούσει, γιατί έφυγε από τη ζωή. Είχαμε κάνει την ενορχήστρωση και πήγα εκ των υστέρων και έβαλα τη φωνή. Θα πω βεβαίως τραγούδια του Θεοδωράκη, αλλά και του Λοΐζου, του Σαββόπουλου, συναδέλφων που μαζί ξεκινήσαμε τη δεκαετία του ’60.
Επίσης θα τραγουδήσω Ξαρχάκο και Μικρούτσικο. Το κυριότερο είναι ότι παρουσιάζω τα αδέλφια Καλογεράκη, τον Μιχάλη και τον Παντελή, που είχα παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Αθήνα, στον ‘’Παρνασσό”. Τα παιδιά αυτά έκαναν έναν δίσκο με τον τίτλο “Προσωπικό”, που είναι και το ομώνυμο τραγούδι του ποιητή Μιχάλη Κανά. Εχουν τραγούδια που στηρίζονται σε Έλληνες ποιητές και κυρίως ξένους ποιητές όπως ο Μπρεχτ, ο Νερούδα. Αυτά τα παιδιά έχουν την αίσθηση της μπαλάντας, έχουν ένα δικό τους μουσικό ύφος και έκφραση, πολύ γνήσια και πολύ μελωδική. Τραγουδάμε και μαζί, αλλά θα πουν Χατζιδάκι και Θεοδωράκη. Επίσης θα τραγουδήσουν και Κρήτες ποιητές τους οποίους έχουν μελοποιήσει οι ίδιοι”.
-Έχετε ερμηνεύσει όλους τους μεγάλους μας ποιητές. Πιστεύετε ότι αυτό που κάνουν αυτά τα δύο Κρητικόπουλα έχει αντίκρισμα;
“Καταρχάς κάνανε πολλή εντύπωση στις συναυλίες μου και έγινε γνωστός ο δίσκος τους. Διότι κόντρα σε μια εποχή που δεν υπάρχει δισκογραφία, που βγαίνουν τραγουδιστές μόνο μέσα από ίντερνετ με τα σουξέ, εδώ υπάρχει η λογική της ποιότητας και της ωραίας αισθητικής. Είναι δύο νέα παιδιά που με ταπεινό τρόπο έβγαλαν τον πρώτο τους δίσκο σε ενορχήστρωση Γιώργου Ανδρέου – ας μην ξεχνάμε ότι έτσι ξεκίνησε και ο Σαββόπουλος, με μια κιθάρα ξεκούρδιστη λέγοντας τα δικά του ποιήματα.
Στο Ηράκλειο αυτά τα τραγούδια θα ακουστούν σε επιμέλεια Τάκη Φαραζή που είναι πολύ μεγάλος πιανίστας και επίσης μαζί μας θα είναι ο David Lynch, ο καλύτερος πνευστός που έχομε. Θα έχομε επίσης τον Κώστα Κωνσταντίνου. Έτσι θα παίξουν μαζί τους και θα γίνει η πρώτη γνωριμία με τα παιδιά αυτά στον κόσμο. Εδώ τους ξέρουν βέβαια περισσότερο, αλλά θα ακούσετε πιο οργανωμένα τα τραγούδια τους από άποψη ενορχήστρωσης, όπως στον δίσκο και ακόμα καλύτερα. Τώρα μάλιστα ετοιμάζονται και για τη δεύτερή τους συνεργασία. Αυτό μου δίνει χαρά, αυτό είναι το σημείο συνάντησής μας, η ποιότητα και η ποίηση”.
-Μιλήσατε για την πρώτη του Σαββόπουλου και των αδελφών Καλογεράκη. Ψάχνοντας το ίντερνετ, έπεσα στην πρώτη σας συνέντευξη το 1966, όπου μιλήσατε για τον ρόλο που παίζει η τύχη στην επιτυχία. Σήμερα πιστεύετε το ίδιο πράγμα;
“Ναι, αυτό το έλεγα σαν ένα παιδί που ήμουν. Όταν ξαφνικά στον δρόμο μου βρίσκεται ένας Θεοδωράκης, αυτό τι άλλο μπορεί να είναι εκτός από αγαθή τύχη; Αυτό εννοούσα τότε. Στην αναγνώριση νέων καλλιτεχνών σήμερα αυτό που μπορεί να βοηθήσει είναι και η τύχη ασφαλώς, διότι τώρα τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα από την εποχή μας. Τότε ήταν το τραγούδι μας, γυμνό και όμορφο, οι συνθέτες μεγάλοι, ενώ τώρα δεν υπάρχει δισκογραφία.
Ο χώρος δηλαδή που θα αναπτυχθούν αυτά τα σχήματα όλο και μικραίνει. Πιστεύω ότι μπορούν να βρουν, να δημιουργήσουν τους χώρους τους. Τότε κι εμείς σε μπουάτ πηγαίναμε, όχι σε μεγάλες αίθουσες, άλλωστε δεν υπήρχαν. Άντε να μας έδιναν ένα θέατρο λόγω του Θεοδωράκη, π.χ. το θέατρο «Γκλόρια». Σινεμά μας έδιναν πιο πολύ τη δεκαετία του ’60 και έξω σε συναυλίες τα καλοκαίρια. Έτσι, τώρα και οι νέοι άνθρωποι σε χώρους τέτοιους θα συναντιούνται, σε χώρους πολιτισμού και σε μεγάλες συναυλίες όταν αναγνωρίζονται. Και όποτε μπορώ κι εγώ, τα παίρνω συντροφιά μου και θα έχετε κι εσείς την ευκαιρία να τα ακούσετε και εδώ στο Ηράκλειο”.
-Για όλους εμάς ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένας θρύλος. Υπάρχει κάτι που μπορείτε να το μοιραστείτε μαζί μας από τη δική σας σχέση;
Εγώ τώρα, που έχω προσωπικά βιώματα γιατί με γνώριζε από μικρό κορίτσι 16 ετών, νιώθω ότι ο Μίκης είναι πάντα μαζί μας. Πέρα από το βιολογικό θέμα, γιατί έχει μεγαλώσει, όσο μπορεί έρχεται σε συναυλίες, παρακολουθεί. Πάντα θα αναφερόμαστε στον Μίκη και στα τραγούδια του.
Είναι όπως αναφερόμαστε στο ρεμπέτικο και στους μεγάλους μας μουσικούς. Εκεί έχει και ο Μίκης μια ξεχωριστή θέση, τον θρόνο του. Για μένα είναι σαν πατέρας μου. Είμαι τόσο δεμένη που θα πω τα καλύτερα. Ακόμα και τις διαφωνίες μας πάντα τις ωραιοποιούσαμε. Είμαστε σαν κόρη με μπαμπά. Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε τη σχέση”.
-Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
“Πάντα. Εγώ δεν σταματάω. Έχω πάντα καινούριες ιδέες”.
“Ο Ξυλούρης ήταν ένας γλυκός άνθρωπος με ιερατικό τρόπο”
– Είχατε γνωρίσει όμως και τον δικό μας, τον Νίκο Ξυλούρη. Υπάρχει κάτι που θυμάστε;
«Με τον Ξυλούρη ήμασταν στις δεκαετίες ΄70 – ΄80, χρόνια που πήγαινα στην Πλάκα, όπου τραγουδούσε και τον άκουγα. Ήταν συνεργάτης κυρίως του Μαρκόπουλου και άλλων. Η φωνή του ακούστηκε και στο Πολυτεχνείο. Συμβολίζει πολύ ωραία πράγματα, είναι μια σπουδαία φωνή της Κρήτης που δεν ξεχνιέται ποτέ. Θυμάμαι έναν γλυκό άνθρωπο με ιερατικό τρόπο. Είχε και έχει την αξία του και η μνήμη του δεν μπορεί να περάσει στη λήθη. Είναι άνθρωπος που η φωνή και η προσωπικότητά του πάντα θα είναι κοντά μας.
“Τώρα ο εχθρός είναι αόρατος”
– Η Ελλάδα της κρίσης έχει ομοιότητες με την εποχή της αντιπολίτευσης και των αγώνων που εσείς τραγουδήσατε;
«Όχι. Είναι άλλου είδους κρίση. Τότε ήταν η κρίση για τη Δημοκρατία, ήταν χούντα, ήταν δικτατορία. Βλέπαμε τον εχθρό άμεσα. Τώρα δεν τον βλέπεις τον εχθρό. Είναι αόρατος. Είναι οι αγορές, είναι τα κέρδη, είναι τα συμφέροντα, η βιομηχανία του πολέμου. Και μετά είναι το σύστημα των αγορών και της παγκοσμιοποίησης που έχει φτιάξει μια άλλη κατάσταση και που δύσκολα βλέπεις εχθρό για να τον πολεμήσεις.
Όλοι έχουν όνειρα και πίστη ότι μπορούν να τα βάλουν μαζί τους, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο. Όμως δεν πρέπει να αφεθούμε και να υποχωρήσουμε. Πάντα πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση. Πάντα οι άνθρωποι πρέπει να βλέπουν τα αίτια και να σκέφτονται και να πολεμούν ο καθένας με τον τρόπο του για το καλύτερο».