Ήταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ το 1928, όταν η Ελλάδα παρέλασε για πρώτη φορά ως πρώτη στην τελετή έναρξης των αγώνων. Το αποφάσισαν τότε οι διοργανωτές Ολλανδοί τιμής ένεκεν για την Ελλάδα! Ομοίως, επέλεξαν να εισέρχεται ως τελευταία χώρα αυτή που φιλοξενεί τους αγώνες.
Η διαδικασία αυτή ακολουθήθηκε στους επόμενους αγώνες και θεσμοθετήθηκε το 1949 στον Ολυμπιακό Χάρτη, ορίζοντας ακόμη ότι λοιπές χώρες θα παρήλαυναν κατ’ αλφαβητική σειρά, σύμφωνα με το αλφάβητο της χώρας διεξαγωγής των αγώνων.
Στο Άμστερνταμ, επίσης, το 1928 για πρώτη φορά άναψε φλόγα στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, στην κορυφή του ειδικά κατασκευασμένου, εμβληματικού και επονομαζόμενου ‘Πύργου του Μαραθώνα’ (Tower of Marathon) ύψους 46 μέτρων, έμπροσθεν της εισόδου του Ολυμπιακού σταδίου της πόλης, τιμής ένεκεν, της ιερής φλόγας που έκαιγε στην αρχαία Ολυμπία.
Αργότερα, το 1936, στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου, πραγματοποιήθηκε η πρώτη αφή της Ολυμπιακής Φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία, τιμής ένεκεν, και μεταφέρθηκε με λαμπαδηδρομία στο Βερολίνο, διασχίζοντας επτά τότε χώρες (Ελλάδα, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Αυστρία και Γερμανία).
Μετά από 1500 και πλέον χρόνια, αναβίωσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, (είχαν καταργηθεί το 393 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο) με κύριο εμπνευστή τους το Γάλλο Βαρώνο Πιέρ Ντε Κουμπερντέν, με πρωτοβουλία του οποίου συνεστήθη η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) στις 23 Ιουνίου 1894.
Πρώτος πρόεδρος της ΔΟΕ ο λόγιος Δημήτριος Βικέλας, ο οποίος είχε καθοριστικό ρόλο για τη διεξαγωγή των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων, στην Αθήνα το 1896, τιμής ένεκεν. 23 Ιουνίου καθιερώθηκε το 1948 και ως Παγκόσμια Ολυμπιακή Ημέρα.
Ως πρώτος σύγχρονος Έλληνας Ολυμπιονίκης καταγράφηκε ο Ιωάννης Μητρόπουλος με το χρυσό του μετάλλιο στους κρίκους (γυμναστική) στις 9 Απριλίου 1896. Αγώνες που στη συλλογική μνήμη κυριάρχησε η νίκη του Σπύρου Λούη στο Μαραθώνιο των 42.000 μέτρων, αγώνισμα που εισήχθη στο ολυμπιακό πρόγραμμα το 1896 μετά από εισήγηση και αθλοθέτηση του καθηγητή Michel Breal της Σορβόνης, φίλου του Πιέρ ντε Κουμπερτέν, τιμής ένεκεν, του ηρωικού κατορθώματος του αγγελιοφόρου Φειδιππίδη που ανήγγειλε το μήνυμα της νίκης (490 π.Χ.) στους Αθηναίους, με το ιστορικό «Νενικήκαμεν».
Η σημερινή, όμως, απόσταση των 42.195 μέτρων προήλθε από τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 1908, όταν η Βασίλισσα Αλεξάνδρα ζήτησε ο Μαραθώνιος να εκκινήσει μπροστά από το κάστρο του Ουίνσδορ, προκειμένου τα νεαρά μέλη της βασιλικής οικογένειας να παρακολουθήσουν την έναρξη του αγώνα, και να τερματίσει έμπροσθεν της εξέδρας των επισήμων στο στάδιο των αγώνων.
Η απόσταση αυτή ήταν ακριβώς 42.195 μέτρα κι από το 1924 στους Ολυμπιακούς στο Παρίσι καθιερώθηκε ως η επίσημη απόσταση του Μαραθωνίου!
Η άνοιξη του σύγχρονου ελληνικού αθλητισμού στους Ολυμπιακούς Αγώνες εγκαινιάστηκε με τη Βαρκελώνη το 1992 με δύο (χρυσά) μετάλλια, συνεχίστηκε στην Ατλάντα το 1996 με 8 μετάλλια, με 13 στο Σίδνεϊ το 2000, με 16 στην Αθήνα το 2004, με 6 το 2016 στο Ρίο και με 4 στο Τόκυο το 2020 (2021).
Μετάλλια που, σύμφωνα με τους κανονισμούς των αγώνων, πρέπει υποχρεωτικά όλα στην έμπροσθεν πλευρά τους να απεικονίζουν, τιμής ένεκεν, την αρχαία Θεά Νίκη σε όρθια στάση και το Παναθηναϊκό Στάδιο των αγώνων του 1896!
Ο Ολυμπιακός Ύμνος που γράφτηκε το 1896 από τον Κωστή Παλαμά ανακρούεται στις τελετές έναρξης και λήξης των αγώνων, ενώ σε κάποιες χώρες δεν απαγγέλλεται μεταγλωττισμένος αλλά, τιμής ένεκεν, στην πρωτότυπη του μορφή στα ελληνικά, όπως στο Μόντρεαλ 1976, στο Πεκίνο το 2008, στο Σίδνεϊ το 2000 και στους χειμερινούς του Πεκίνου 2022.
Το Ολυμπιακό έμβλημα, οι πέντε κύκλοι που αντιπροσωπεύουν την ένωση των πέντε ηπείρων καλώντας όλους τους αθλητές του κόσμου να λάβουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν ιδέα του Κουμπερτέν και συμβόλιζε όλα τα κράτη αφού, τότε, κάθε σημαία κράτους περιείχε τουλάχιστον ένα χρώμα από τα χρώματα των πέντε κύκλων και το λευκό ύφασμα της σημαίας.
Χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς της Αμβέρσας το 1920. Έμβλημα, που αργότερα εποφθαλμιούσε ο Ωνάσης όταν ίδρυσε την Ολυμπιακή Αεροπορία το 1957, ο οποίος ξεπέρασε όλα τα εμπόδια προσθέτοντας έναν έκτο κύκλο που συμβόλιζε την Ελλάδα και οι λοιποί πέντε κύκλοι τις πέντε ηπείρους, διατηρώντας έτσι και την ολυμπιακή αύρα στο λογότυπο της εταιρείας του! Αποκαλούμενη και η Ολυμπιακή Αεροπορία, η εταιρεία των 5 ηπείρων!
0 πρώτος Ολυμπιακός Όρκος στους Αγώνες της σύγχρονης εποχής γράφτηκε από τον Κουμπερντέν, που θύμιζε τον όρκο των αθλητών στην αρχαία Ελλάδα, τιμής ένεκεν. Πρώτη φορά δόθηκε στους Ολυμπιακούς της Αμβέρσας το 1920 για τους αθλητές, ενώ από το 1972 ορκίζονταν και οι κριτές (ελλανοδίκες) όπως επίσης και οι προπονητές από το 2012. Εν κατακλείδι, από τους χειμερινούς αγώνες του 2018 καθιερώθηκε ένας όρκος ενιαίος για όλους αθλητές, κριτές και προπονητές.
Η Ελλάδα πάντα συμμετείχε σε όλους τους Ολυμπιακούς αγώνες από το 1896 μέχρι σήμερα, μαζί με μόνο τέσσερις άλλες χώρες (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ελβετία και Αυστραλία). Γεγονός βέβαια που οφείλεται στην δημιουργία νέων κρατών τον 20ο αιώνα, στον αποκλεισμό χωρών λόγω των πολέμων και άλλων αιτιών καθώς και στην άρνηση συμμετοχής κρατών (μποϋκοτάζ), ιδιαίτερα στους αγώνες 1980 της Μόσχας και 1984 του Λος Άντζελες.
Φέτος στο Παρίσι και σε λίγες μέρες διεξάγονται οι 33οι Ολυμπιακοί Αγώνες ακριβώς 2.800 χρόνια μετά την πρώτη τέλεσή τους στην αρχαία Ολυμπία το 776 π.Χ.! Θα συμμετέχουν πάνω από 200 χώρες με περισσότερους από 10.500 αθλητές σε 32 ολυμπιακά αθλήματα, τέσσερα εκ των οποίων για πρώτη φορά: η αναρρίχηση, η κυματοδρομία (surfing), η τροχοσανίδα (skateboard) και ο χορός break dancing! (τα υπόλοιπα στίβος, ιππασία, ποδόσφαιρο, γυμναστική, πάλη, σκοποβολή, κολύμβηση, ξιφασκία, μπάσκετ, τζούντο, γκολφ κλπ.).
Για την επιλογή του Παρισιού ως πόλη διοργάνωσης των αγώνων, δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία των επαναλαμβανόμενων ψηφοφοριών των υποψήφιων πόλεων ούτε υπήρξε ο ανταγωνισμός που γνωρίζαμε τα προηγούμενα χρόνια. Αλησμόνητες οι ψηφοφορίες το 1990 στο Τόκυο, με την επιλογή της Ατλάντα για τους επετειακούς αγώνες του 1996 αντί της Αθήνας, αλλά και της επικράτησης της Αθήνας στη Λωζάννη το 1997 για τους αγώνες το 2004, όταν στην τελική ψηφοφορία έλαβε 66 ψήφους έναντι 46 της Ρώμης!
Για τους Ολυμπιακούς του 2024 ενδιαφέρον εξεδήλωσαν 5 πόλεις (Παρίσι, Αμβούργο, Βουδαπέστη, Ρώμη, Λος Άντζελες). Λόγω όμως οικονομικών αδυναμιών και διενέργειας δημοψηφισμάτων απεσύρθησαν το Αμβούργο, η Ρώμη και η Βουδαπέστη. Επίσης, και η Βοστώνη είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον αποσύροντας μετέπειτα την υποψηφιότητά της.
Η απροθυμία της διοργάνωσης Ολυμπιακών Αγώνων, που αποτελούσε ύψιστη τιμή και προνόμιο, βασίζεται κατά κύριο λόγο στο υψηλό κόστος της διοργάνωσης των αγώνων.
Η γιγάντωσή τους, οι απαιτήσεις εκσυγχρονισμού και κατασκευής νέων εγκαταστάσεων ενίοτε σε αχρησία μετά, η κατασκευή ολυμπιακού χωριού για να φιλοξενήσει πάνω από 16.000 αθλητές, προπονητές και άλλα μέλη αποστολών, τα θέματα ασφάλειας των αγώνων, οι απρόβλεπτες καταστάσεις όπως ο covid 19, αλλά ενίοτε εξ αιτίας και κοινωνικών αντιδράσεων, περιόρισαν αισθητά το ενδιαφέρον της διοργάνωσής των.
Ενδεικτική είναι η καθολική συμμετοχή και συνακόλουθα η διόγκωση του κόστους διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων σήμερα. Από 14 χώρες και 241 αθλητές το 1896, σε 83 χώρες και 5.347 στη Ρώμη το 1960 και σε 201 χώρες με 10.557 αθλητές στην Αθήνα το 2004!
Η ΔΟΕ ανακήρυξε, τελικά, το 2017, το Παρίσι για το 2024 χωρίς ψηφοφορίες αλλά και το Λος Άντελες για να διοργανώσει τους Αγώνες το 2028, ελλείψει άλλης ενδιαφερόμενης πόλης. Εν συνεχεία, προχώρησε σε τροποποιήσεις των διαδικασιών επιλογής της πόλης/διοργανώτριας.
Αποφασίζει πλέον 11 χρόνια νωρίτερα αντί 7 για την πόλη διοργάνωσης, εξετάζει προτάσεις από ομάδες πόλεων ή ολόκληρων περιφερειών και εγκαινίασε μία συνεργατική διαδικασία και διάλογο με τη χώρα που εκδηλώνει ενδιαφέρον. Με νέα αυτή διαδικασία ανατέθηκε, απευθείας η διοργάνωση των Αγώνων το 2032 στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας.
Η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη διοργάνωση των Αγώνων έφερε εκ νέου στο προσκήνιο την μόνιμη τέλεσή τους στην Ελλάδα. Σε διεθνή Τύπο φιλοξενήθηκαν άρθρα που υποστηρίζουν μία τέτοια προοπτική.
Η εφημερίδα, μάλιστα, ‘Τα Νέα’’ ισχυρίζεται ότι «σήμερα και ασφαλώς στο πρώιμο στάδιο που γίνεται η όλη κουβέντα, έχει πέσει στο τραπέζι το εξής: να διοργανώνει η Αθήνα τους Ολυμπιακούς Αγώνες, διαθέτοντας τις εγκαταστάσεις, αυτές που κατασκευάστηκαν για το 2004. Και θα υπάρχει κάθε φορά μια συνδιοργανώτρια πόλη που θα αναλαμβάνει τα λεγόμενα λειτουργικά έξοδα και θα παίρνει και εκείνη σημαντικό μερίδιο δημοσιότητας και προβολής».
Ευχής έργον θα ήταν, τιμής ένεκεν!
Βασικές Πηγές:
International Olympic Committee, Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, The Olympic Studies Centre
https://washingtonmonthly.com/2021/07/19/give-greece-back-the-olympics/
Σενάριο μόνιμης επιστροφής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα