«Φαίνεται πως οι Αμερικανοί εκτιμούν πολύ την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας μας» αναφέρει ο κ. Θάνος Νιόπλιας στην «Π»
Διέσχισε τον Ατλαντικό για να ασχοληθεί και να διαπρέψει στο επάγγελμα που αγάπησε, την ψυχοθεραπεία.
Ο κ. Θάνος Νιόπλιας, γιος του πρώην διεθνούς ποδοσφαιριστή και γνωστού προπονητή, κ. Νίκου Νιόπλια, εργάζεται σαν ψυχοθεραπευτής σε ένα θεραπευτικό κέντρο στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης που ειδικεύεται στις αγχώδεις διαταραχές (Center for Anxiety).
Το ποδόσφαιρο ήταν απλώς το παιδικό του χόμπι, σήμερα έχει αφιερωθεί στη δουλειά του, για την οποία μιλά στην «Π».
Η συνέντευξη του κ. Θάνου Νιόπλια έχει ως εξής:
Γιατί επιλέξατε να αφιερωθείτε στην ψυχανάλυση και γιατί στη Νέα Υόρκη; Οι Αμερικάνοι αγαπούν την ψυχανάλυση, όπως νομίζουμε εμείς στην Ελλάδα;
«Αρχικά ο όρος “ψυχοθεραπεία” προσδιορίζει καλύτερα το επάγγελμα, κατά το οποίο ένα άτομο με συναισθηματικά προβλήματα, ο ασθενής ή πελάτης, συναντά ένα επαγγελματία υγείας. Στην Ελλάδα μάλλον λανθασμένα έχει επικρατήσει ο όρος «ψυχανάλυση», μια πιο παλαιωμένη φροϋδική μορφή ψυχοθεραπείας, όπου ο ασθενής ξαπλωμένος σε ντιβάνι μιλούσε ακατάπαυστα.
Έτσι, στη Νέα Υόρκη η ψυχοθεραπεία είναι σίγουρα πιο δημοφιλής και διαδεδομένη σε σχέση με τις μεγάλες πόλεις στην Ελλάδα. Θα έλεγα ότι ο τομέας της ψυχικής υγείας εδώ είναι στενά δεμένος με άλλες δομές και συστήματα της κοινωνίας. Για παράδειγμα, πολύ συχνά σχολεία και ιατροί στην Αμερική παραπέμπουν σε ψυχολόγους άτομα όταν πιστεύουν ότι χρειάζονται βοήθεια. Στην Ελλάδα φαίνεται πως αυτό δε συμβαίνει συχνά- δεν υπάρχει άμεση επικοινωνία μεταξύ επαγγελματιών υγείας και εκπαιδευτικών με ψυχολόγους και συχνά είναι στην κρίση του ατόμου να ενημερωθεί για θέματα ψυχικής υγείας και να αποφασίσει να ζητήσει τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή. Επιπλέον, οι ψυχολόγοι στην Αμερική απασχολούνται σε σχολεία και πανεπιστήμια και πολλές φορές ακόμη και επιχειρήσεις! Έτσι, οι Αμερικανοί έχουν καλύτερη γνώση σε σχέση με εμάς για ψυχολογικές διαταραχές και επομένως το στίγμα είναι μικρότερο γύρω από τέτοια ζητήματα. Φαίνεται ωστόσο πως αυτό έχει κάπως αλλάξει στην Ελλάδα τα τελευταία πολύ λίγα χρόνια.
Εγώ ήρθα στη Νέα Υόρκη για να κάνω μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία, αφού τελείωσα τις προπτυχιακές μου σπουδές στην Ελλάδα. Δεν σκόπευα απαραίτητα να παραμείνω εδώ μετά την εκπαίδευσή μου- έτυχε να γνωρίσω κατάλληλα άτομα, όπως μέντορες και καθηγητές, και με γοήτευσε πολύ ο τρόπος που ασκείται το επάγγελμα εδώ… Και φυσικά η πόλη της Νέας Υόρκης».
Διαφέρουν τα προβλήματα που απασχολούν τους Αμερικάνους από εκείνα που έχουν στο μυαλό τους οι Έλληνες;
«Χωρίς πολλή σκέψη θα απαντήσω πως δεν διαφέρουν ιδιαίτερα! Ο ψυχοθεραπευτής έχει εκπαιδευτεί να διαβάζει συμπτώματα, να διαγιγνώσκει το πρόβλημα του πελάτη με βάση τις ερευνητικές μελέτες και να προτείνει βήματα και παρεμβάσεις που θα μειώσουν τον ψυχικό πόνο του ατόμου. Επομένως, σε κλινικό επίπεδο και στις δύο χώρες οι καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές είναι οι πιο συνήθεις και τα συμπτώματα είναι σαφώς ίδια. Ωστόσο, σε κοινωνικό επίπεδο είναι άλλες οι συνθήκες στις οποίες εμφανίζονται τα συμπτώματα αυτά. Για παράδειγμα, έχω παρατηρήσει Έλληνες ασθενείς να εμφανίζουν συμπτώματα στρες, άγχους και κατάθλιψης στο πλαίσιο σχέσεων και της οικογένειας καθώς και γύρω από την οικονομική κρίση και την αβεβαιότητα του μέλλοντος. Στην Αμερική – μια πιο ατομικιστική κοινωνία- υπάρχει περισσότερη κοινωνική απομόνωση και περισσότερο άγχος γύρω από την εργασία και την επίδοση».
Η οικονομική κρίση έχει αλλάξει την ανάγκη που έχει ο κόσμος να απευθυνθεί σε κάποιον ψυχολόγο;
«Δε δουλεύω στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και είναι δύσκολο να ξέρω απόλυτα αν και πώς έχουν αλλάξει οι αναπαραστάσεις των Ελλήνων για την ψυχοθεραπεία. Από τη μία πλευρά, σαφώς η οικονομική κρίση και η ανεργία αλλάζει τους ρόλους των ανθρώπων στην κοινωνία και την οικογένεια, επιφέροντας αισθήματα αβεβαιότητας, άγχους, σύγχυσης και απελπισίας. Είναι λογικό σε τέτοιο κλίμα οι υπηρεσίες ψυχοθεραπείας να είναι περιζήτητες.
Ταυτόχρονα ωστόσο, λόγω ακριβώς των οικονομικών προβλημάτων της εποχής μας, είναι δυσκολότερο για τους Έλληνες να διαθέτουν χρήματα για ψυχοθεραπεία.
Αυτό που θα βοηθήσει είναι να υπάρχει καλύτερη ενημέρωση, ώστε να γνωρίζει ο κόσμος τι είναι ψυχική υγεία, πότε το άγχος και η θλίψη καθιστούν πρόβλημα και επομένως πότε να αναζητήσει βοήθεια. Μπορεί να υπάρχει η πεποίθηση ότι η ψυχοθεραπεία είναι ένα είδος πολυτέλειας, αλλά όταν το άτομο εκδηλώνει την ανάγκη να δει κάποιον ειδικό, το κάνει διότι ο συναισθηματικός του πόνος είναι πολύ μεγάλος. Κανείς δε θέλει να δει έναν ειδικό απλώς για να “μιλήσει” σε κάποιον».
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, υπάρχουν πολλές αυτοκτονίες τα τελευταία χρόνια. Πώς θα μπορούσαν οι ειδικοί να βοηθήσουν τον κόσμο; Θα ήταν μία λύση να απευθύνεται κανείς σε ειδικό;
«Όπως ανέφερα παραπάνω, η οικονομική κρίση μπορεί να προκαλέσει επίπονα συναισθήματα, ακόμη και βαριές μορφές κατάθλιψης. Μπορούμε να πούμε πως στο άτομο που σκέφτεται την αυτοκτονία αρχίζει και αλλοιώνεται η εικόνα που έχει πρώτον για τον εαυτό του, την αυτο-εικόνα του, δεύτερον το περιβάλλον του και τρίτον το μέλλον. Συγκεκριμένα, όταν μιλούμε για καταστάσεις ξαφνικής οικονομικής ανέχειας, το άτομο είναι πιο ευάλωτο στο να δημιουργήσει μια αρνητική εικόνα για τον εαυτό του λόγω ανεργίας ή έλλειψης πόρων, να είναι τρομοκρατημένος με την ευρύτερη κοινωνική κατάσταση και να κοιτάζει το μέλλον με απελπισία. Αυτό το τρίγωνο ίσως μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τα αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών.
Θεωρώ και πάλι πως η ενημέρωση μπορεί να συντελέσει πολύ θετικά στη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης και του αυτοκτονικού ιδεασμού. Θα ήταν σημαντικό με καμπάνιες σε τοπικό επίπεδο αλλά και στα ΜΜΕ να γίνει αναφορά από ειδικούς για τα συμπτώματα της κατάθλιψης, ώστε το άτομο που πάσχει ή οι φίλοι και συγγενείς να αναγνωρίσουν εγκαίρως το πρόβλημα και να αναζητήσουν βοήθεια. Γενικότερα, υπάρχουν πολλές ερευνητικές μελέτες που δείχνουν ότι όσο περισσότερα χρόνια το άτομο πάσχει από κατάθλιψη ή άγχος τόσο δυσκολότερη είναι η πλήρης ανάρρωση. Γι’αυτό το λόγο είναι σημαντικό το άτομο να αναζητά υπηρεσίες από έναν ειδικό μεταξύ εβδομάδων ή μηνών μετά την έναρξη συμπτωμάτων μιας ψυχικής διαταραχής. Φυσικά, ένας ειδικευμένος θεραπευτής θα μπορέσει να βοηθήσει το άτομο να μειώσει τα συμπτώματα κατάθλιψης και αυτοκτονικού ιδεασμού».
Ποια είναι η εικόνα που έχουν οι Αμερικανοί για την Ελλάδα του σήμερα;
«Λόγω των αρνητικών αναφορών στα ΜΜΕ για την χώρα, πολλές φορές ο αυτόματος συνειρμός για την Ελλάδα είναι οικονομική κρίση και φτώχεια. Ευτυχώς δεν είναι πάντοτε έτσι… Φαίνεται πως οι Αμερικανοί εκτιμούν πολύ την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας μας. Όσοι δε έχουν επισκεφτεί τη χώρα, έχουν να πουν μόνο τα καλύτερα».
Θα σκεφτόσασταν το ενδεχόμενο να επιστρέψετε στη χώρα μας; Υπάρχουν εδώ προοπτικές για τον κλάδο σας;
«Το να επιστρέψω είναι κάτι που το σκέφτομαι. Φαίνεται πως οι προοπτικές είναι αρκετά περιορισμένες για τον κλάδο, παρότι πριν μερικά χρόνια ήταν αναπτυσσόμενος. Σκέφτομαι ωστόσο όταν επιστρέψω να δουλέψω ιδιωτικά, ώστε να μεταφέρω τη γνώση μου από τις ΗΠΑ σε Έλληνες ασθενείς, καθώς και να συνεχίσω τα ερευνητικά μου ενδιαφέρονται στην Ελλάδα».
Από το Ηράκλειο στη Νέα Υόρκη
Ο κ. Θάνος Νιόπλιας γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο. Έλαβε το πτυχίο του στην Ψυχολογία από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το μεταπτυχιακό του στην Κλινική Ψυχολογία από το City University of New York.
Εκπαιδεύτηκε στη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) και στη διαλεκτική-συμπεριφορική θεραπεία (DBT). Σήμερα εργάζεται σαν ψυχοθεραπευτής σε ένα θεραπευτικό κέντρο στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης που ειδικεύεται στις αγχώδεις διαταραχές (Center for Anxiety).
Στο παρελθόν εργάστηκε σα συμβουλευτικός θεραπευτής σε δύο πανεπιστήμια της Νέας Υόρκης, όπου παρείχε ατομικές και ομαδικές συνεδρίες σε φοιτητές. Έχει συμμετάσχει σε έρευνες γύρω από τις εμπειρίες μειονοτικών ομάδων στην ψυχοθεραπεία και έχει σχετικές δημοσιεύσεις σε ερευνητικά περιοδικά, όπως το Journal of Pan African Studies και Counselling Psychology Quarterly. Επίσης έχει κάνει διάφορες σχετικές παρουσιάσεις.