Τελικά ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό; Φοιτητές ασκούν πιέσεις για καλύτερους βαθμούς ή κρατούν όμηρους τους καθηγητές μέχρι να βγάλουν μία απόφαση που είναι προς όφελός τους (ναι, το έχουμε δει και αυτό να συμβαίνει…), καθηγητές εκφοβίζουν φοιτητές, απειλούν, χρησιμοποιούν τη μέθοδο του ανεμιστήρα και «κόβουν» τους περισσότερους στην εξεταστική…
Περιστατικά απείρου κάλλους που έχουν να διηγούνται πολλοί από τη φοιτητική τους ζωή, όπου και αν είχαν την ευκαιρία να την απολαύσουν. Κάπου, όμως, πρέπει να μπει ένα τέρμα και μέχρι να γίνει αυτό, κρίνεται σκόπιμο να γνωρίζουμε, τελικά, ποιους κανόνες δεοντολογίας πρέπει να ακολουθούν όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητές, διδάσκοντες και λοιπό προσωπικό.
Το χειμερινό εξάμηνο που μόλις ξεκινάει θα είναι διαφορετικό για το Πανεπιστήμιο Κρήτης αφού σε συνεδρίαση της Συγκλήτου του περασμένου Ιουλίου πέρασε ένας Κώδικας Δεοντολογίας και καλής πρακτικής που ισχύει για όλους. Καταρτίστηκε από την Επιτροπή Δεοντολογίας του Ιδρύματος που απαρτίζεται από τους/τις κοσμήτορες και τον/την αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, ο οποίος και προΐσταται της Επιτροπής.
Σημειώνεται πως δεν περιλαμβάνονται ποινές για όσους παραβαίνουν τους κανόνες εξάλλου, ο κώδικας δεοντολογίας λειτουργεί παράλληλα με το νόμο 4777/2021 που αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και προβλέπονται κυρώσεις για τυχόν παραπτώματα από πλευράς φοιτητών αλλά και το πειθαρχικό δίκαιο που ισχύει για τους δημοσίους υπαλλήλους και τα μέλη ΔΕΠ των Ιδρυμάτων.
Υπάρχουν περιπτώσεις, όχι στο πρόσφατο παρελθόν, πάντως, όπου μέλος ΔΕΠ έχει χάσει ακόμα και τη δουλειά του ή έχει παυτεί για ένα χρονικό διάστημα. Όπως και να έχει, αν διαπιστωθεί παράβαση του κώδικα δεοντολογίας ή πειθαρχικό παράπτωμα, εφόσον γίνεται σχετική καταγγελία και διερευνάται από την αρμόδια επιτροπή, η υπόθεση καταλήγει στον πρύτανη και εκείνος κρίνει αν χρειάζεται να αποδοθεί ευθύνη από τα αρμόδια όργανα.
Πρύτανης Π.Κ.: «Δεν είναι αυτοσκοπός η τιμωρία»
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθηγητής Γιώργος Κοντάκης ξεκαθαρίζει πως η κατάρτιση ενός κώδικα δεοντολογίας ήταν κάτι που προβλεπόταν έτσι κι αλλιώς για τα Ιδρύματα, ωστόσο δεν είχε γίνει μέχρι σήμερα στο Π.Κ.. Δεν υπήρξε κάποιο περιστατικό πρόσφατα που επέσπευσε τις διαδικασίες.
Ο σκοπός δεν είναι να θιγούν οι φοιτητές ή το προσωπικό του Ιδρύματος, απλώς, όταν μιλάμε για τήρηση μίας δεοντολογίας είναι καλό να ξέρουμε ποιους ακριβώς κανόνες πρέπει να ακολουθούμε. Αν δεν είναι καταγεγραμμένοι και μάλιστα δημοσιευμένοι σε ΦΕΚ, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για παράβασή τους.
Κάνει λόγο για μία αξιέπαινη δουλειά από πλευράς των μελών της Επιτροπής, η οποία και υιοθετήθηκε από τη Σύγκλητο τον περασμένο Ιούλιο.
Τονίζει πως πάντα η όποια επιβολή κυρώσεων γίνεται με προσεκτικά βήματα και μέλημα όλων είναι να μην υπάρχουν κενά στις όποιες αποφάσεις καλούνται τα αρμόδια όργανα να λάβουν.
«Προσωπικά, δεν πιστεύω στην τιμωρία, θέλουμε οι διαφορές μας να αντιμετωπίζονται με διάλογο και συναίνεση», τονίζει και προσθέτει πως «αυτό δε σημαίνει ότι θα χαριστούμε σε κανέναν που δεν σέβεται τους κανόνες, οι οποίοι ισχύουν για όλους μας. Δεν μπορεί για παράδειγμα κάποιος να ασχημονεί παραβιάζοντας κατάφωρα κάθε έννοια δεοντολογίας και εμείς να είμαστε απλοί θεατές».
Εξετάσεις χωρίς πιέσεις, από καμία πλευρά!
Ενδιαφέρον έχουν, μεταξύ άλλων, τα εξής σημεία:
Για τους διδάσκοντες:
Οι καθηγητές/καθηγήτριες και όλες οι κατηγορίες διδασκόντων/διδασκουσών έχουν την υποχρέωση να μην εκμεταλλεύονται με οποιονδήποτε τρόπο την ιδιότητά τους, και ιδίως τη βαθμίδα στην οποία ανήκουν, καθώς και τον θεσμικό τους ρόλο, προκειμένου να υπαγορεύσουν ή να επιβάλουν συγκεκριμένη συμπεριφορά, πράξη, παράλειψη, κρίση ή ψήφο.
Στο πλαίσιο της ιεραρχικής δομής και σχέσης μεταξύ των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, κάθε μέλος αυτής οφείλει να μην παραβαίνει την αρχή του σεβασμού της προσωπικότητας των υφισταμένων του.
Όλοι ανεξαιρέτως οι καθηγητές/καθηγήτριες και όλες οι κατηγορίες διδασκόντων/διδασκουσών, ανεξάρτητα από τη βαθμίδα, το φύλο ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, οφείλουν να μην αποποιούνται την ανάληψη ευθύνης κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και να συμμετέχουν στα συλλογικά όργανα του Ιδρύματος, όταν και όπως ο νόμος ορίζει. Οφείλουν επίσης να μην αρνούνται τη συμμετοχή τους σε κατά περίπτωση συνιστώμενες επιτροπές χωρίς να υπάρχει σοβαρό κώλυμα.
Οι προσωπικές πεποιθήσεις οφείλουν να μην επηρεάζουν την εκτέλεση των καθηκόντων που απορρέουν από την επαγγελματική ιδιότητα κάθε μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Οι καθηγητές/καθηγήτριες καθώς και όλες οι κατηγορίες διδασκόντων/διδασκουσών οφείλουν στους φοιτητές και τις φοιτήτριες σεβασμό και μέριμνα. Δεν επιτρέπεται να υποχρεώνονται φοιτητές να ασκούν έργο που συνδέεται με τον προσπορισμό οποιασδήποτε ατομικής ωφέλειας εκ μέρους των διδασκόντων/ διδασκουσών.
Οι καθηγητές/καθηγήτριες καθώς και όλες οι κατηγορίες διδασκόντων/διδασκουσών οφείλουν να συμπεριφέρονται προς το διοικητικό προσωπικό του Ιδρύματος με τον πρέποντα σεβασμό.
Καθηγητές/καθηγήτριες και κάθε κατηγορία διδασκόντων, καθώς και το διοικητικό προσωπικό του Ιδρύματος, οφείλουν στις σχέσεις μεταξύ τους, όπως και στις σχέσεις με φοιτητές/φοιτήτριες, να απέχουν από κάθε πράξη που συνιστά έμφυλη βία κάθε είδους, σεξουαλική παρενόχληση, εκφοβιστική συμπεριφορά και θυματοποίηση, ιδίως σε περιπτώσεις κατοχής άνισης δύναμης.
Οι παραπάνω πράξεις, που συνιστούν βαρύτατες παραβιάσεις της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας και της ακαδημαϊκής δεοντολογίας, αφορούν τόσο την κατά πρόσωπο άμεση πράξη, όσο και εκείνες που διενεργούνται μέσω κοινωνικών δικτύων διαδικτυακά.
Σε περίπτωση που κάποιο μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας γίνει αποδέκτης περιστατικού που περιγράφεται παραπάνω, οφείλει να το αναφέρει σε αρμόδιο όργανο ή επιτροπή του Πανεπιστημίου που έχει οριστεί για τον χειρισμό τέτοιων περιστατικών. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης αποθαρρύνει αισθηματικές σχέσεις ανάμεσα σε διδάσκοντες/διδάσκουσες και σε μέλη της φοιτητικής κοινότητας, οι οποίες μπορεί να συνιστούν σχέσεις εκμετάλλευσης ή/και αθέμιτων ευνοϊκών διακρίσεων.
Για τους φοιτητές:
Οι φοιτητές/φοιτήτριες οφείλουν να απέχουν από την πρόκληση, συμμετοχή ή υπόθαλψη πράξεων βίας, συμπεριλαμβανομένης και της λεκτικής βίας.
Οι φοιτητές/φοιτήτριες οφείλουν να μη συμμετέχουν σε πράξεις που παρεμποδίζουν την εύρυθμη λειτουργία των οργάνων και των υπηρεσιών του Ιδρύματος, την ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία, καθώς και στην ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών.
Οι φοιτητές/φοιτήτριες οφείλουν να προστατεύουν τα κτήρια, τους χώρους, τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό του Ιδρύματος, να μεριμνούν για τη διαφύλαξη της καθαριότητας αυτών, να αποφεύγουν οποιαδήποτε ρύπανση, συμπεριλαμβανομένης και της ηχορρύπανσης, και να τηρούν τους κανόνες ασφαλείας, απέχοντας από οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα κτήρια, τις εγκαταστάσεις και την περιουσία του Ιδρύματος.
Οι φοιτητές/φοιτήτριες οφείλουν να μη χρησιμοποιούν τα κτήρια, τους χώρους και τις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος για πράξεις που προσβάλλουν το κύρος, την εικόνα ή την καλή φήμη του Ιδρύματος.
Η χρήση των πανεπιστημιακών χώρων, ανοικτών ή στεγασμένων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του Ιδρύματος, χωρίς την άδεια των αρμοδίων οργάνων, καθώς και η χρήση των χώρων για την εξυπηρέτηση σκοπών που δεν συνάδουν με την αποστολή του Ιδρύματος, είτε η διευκόλυνση τρίτων για την τέλεση των πράξεων αυτών, απαγορεύεται.
Οι φοιτητές/φοιτήτριες είναι ηθικά και δεοντολογικά απαράδεκτο να ασκούν πίεση, ατομικά ή συλλογικά, επί των διδασκόντων/διδασκουσών όσον αφορά την αξιολόγησή τους γενικά, και ειδικότερα όσον αφορά ευνοϊκή μεταχείριση σε βαθμούς ή/και χρόνο απόκτησης του πτυχίου. Σε περίπτωση που θεωρηθεί ότι η αξιολόγηση εκ μέρους των διδασκόντων/διδασκουσών επανειλημμένως δεν αντιστοιχεί στην επίδοση του φοιτητή/φοιτήτριας, τότε ο/η ενδιαφερόμενος/η μπορεί να κάνει χρήση των δυνατοτήτων που παρέχει η παρ. 10 του άρθρου 33 του ν. 4009/2011.