Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Βόρειας Μακεδονίας έκρινε αντισυνταγματικό τον νόμο των εθνοτικών ποσοστώσεων για τους διορισμούς στον Δημόσιο βάσει της εθνικής καταγωγής των πολιτών.
Ο νόμος προβλέπει πως οι διορισμοί στο Δικαστήριο γίνονται στη βάση των εθνοτικών ποσοστώσεων, δηλαδή ανάλογα με το ποσοστό των επτά εθνοτήτων που κατοικούν στη χώρα και αναφέρονται στο Σύνταγμά της («Μακεδονικός», «Αλβανικός», «Τουρκικός», «Σερβικός», «Βοσνιακός», «Βλαχικός», «Ρομά»).
Είναι σε εφαρμογή από το 2001, στη βάση της ειρηνευτικής συμφωνίας της Οχρίδας, με την οποία δόθηκε τέλος στις πολύμηνες συγκρούσεις που είχαν ξεσπάσει τότε μεταξύ Αλβανών ανταρτών του UCK και κυβερνητικών δυνάμεων της χώρας και ενισχύθηκαν τα δικαιώματα των Αλβανών που αποτελούν το 25% του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας. Το πνεύμα του νόμου ήταν κυρίως να αυξηθεί το ποσοστό των Αλβανών στο Δημόσιο, το οποίο μέχρι το 2001 ήταν πολύ μικρό και προκαλούσε τις έντονες διαμαρτυρίες του αλβανικού στοιχείου της χώρας.
Με την απόφασή του την Τετάρτη το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι ο νόμος δημιουργεί διακρίσεις μεταξύ των πολιτών της χώρας, ενώ λειτουργεί και αρνητικά για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών από τον δημόσιο τομέα, οι οποίες, σύμφωνα με το Δικαστήριο δεν θα πρέπει να εξαρτώνται από την εθνική ή οποιαδήποτε άλλη καταγωγή, αλλά από την επαγγελματική κατάρτιση και ικανότητα των υπαλλήλων.
Ο πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Ντάρκο Κοσταντίνοφσκι, εξήγησε ότι η απόφαση του Δικαστηρίου ελήφθη κατά πλειοψηφία και δεν θα ισχύει αναδρομικά. Χαρακτήρισε δε αβάσιμους τους ισχυρισμούς ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο με την απόφασή του αυτή προβαίνει σε κατάργηση δικαιωμάτων των εθνοτικών κοινοτήτων της χώρας.
Η στάση των κομμάτων
Εν τω μεταξύ, η απόφαση φέρεται να βρίσκει σύμφωνο σχεδόν το σύνολο των κομμάτων στη Βόρεια Μακεδονία. Εξαίρεση το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το αλβανικό κόμμα DUI του Αλί Αχμέτι, το οποίο θεώρησε ότι η απόφαση πλήττει τα δικαιώματα των Αλβανών της Βόρειας Μακεδονίας.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Άρμπερ Αντέμι δήλωσε πως η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου συνιστά «βαρύ πλήγμα» για το Σύνταγμα, για την ειρηνευτική συμφωνία της Οχρίδας και τη σταθερότητα του πολυεθνοτικού κράτους και αποτελεί «άμεση επίθεση» στα θεμελιώδη δικαιώματα των εθνοτικών κοινοτήτων της χώρας.
Ο αρχηγός της αντιπολιτευόμενης «Συμμαχίας για τους Αλβανούς», Ζιγιαντίν Σέλα, η οποία συνεργάζεται με το DUI δήλωσε ότι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου «είναι ευθυγραμισμένη με την αντιαλβανική πολιτική του VMRO-DPMNE και των υποτελών Αλβανών εταίρων του στην κυβέρνηση».
Τα μέσα ενημέρωσης των Σκοπίων σημειώνουν πως επί χρόνια γίνεται «κατάχρηση» του νόμου των εθνοτικών ποσοστώσεων για τους διορισμούς στον Δημόσιο, καθώς εντοπίζονται περιπώσεις κατά τις οποίες κάποιοι πολίτες αλλάζουν την εθνοτική τους καταγωγή για να διεκδικήσουν μία θέση στο Δημόσιο που προορίζεται για υπάλληλο άλλης εθνοτικής καταγωγής: π.χ. Τούρκοι δηλώνουν Αλβανοί για να διεκδικήσουν θέση στο Δημόσιο που προορίζεται για Αλβανό.
Ακόμη παρατηρούνται φαινόμενα δυσλειτουργίας σε ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες: πχ. η δασική υπηρεσία της ορεινής κωμόπολης Μπέροβο, η οποία βρίσκεται ανατολικά, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία και ο πληθυσμός της είναι αμιγώς σλαβικός έχει επί χρόνια έλλειμμα σε υλοτόμους, καθώς βάση των εθνοτικών ποσοστώσεων του νόμου ένα μέρος αυτών πρέπει να είναι εθνικής καταγωγής διαφορετικής της σλαβικής, όμως τέτοιοι δεν υπάρχουν στην συγκεκριμένη κωμόπολη.