Μια στρατηγική συμφωνία για τη Μεσόγειο, αλλά και την Ελλάδα, υπογράφεται σήμερα στην Αθήνα, από τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.
Πρόκειται για την υπογραφή του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ο οποίος και αποτελεί τη μοναδική ουσιαστικά λύση σύνδεσης του Ισραήλ με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Κρήτης. Ο λόγος άλλωστε που προχωρά η συγκεκριμένη λύση, είναι διότι δεν υπάρχουν «εμπλοκές» τρίτων χωρών στη δημιουργία του αγωγού, γεγονός που συνεπάγεται χαμηλή παρεμβολή πολιτικών κινδύνων και διαφοροποιημένων αγορών.
Αυτά τα δεδομένα βέβαια επιχειρεί με μεγάλη προκλητικότητα να αλλάξει η Τουρκία, με τον Υπουργό Εξωτερικών της Μελβούτ Τσαβούσογλου, να προειδοποιεί πως η Ευρώπη και το Ισραήλ δεν μπορούν να κάνουν τίποτα αν δεν πάρουν πρώτα την έγκριση της Τουρκίας, αλλά και να προαναγγέλλει πως συμβολικά σήμερα, η τουρκική εθνοσυνέλευση θα υπογράψει το κείμενο παροχής στρατιωτικής βοήθειας προς τη Λιβύη.
Υπ’ αυτή την έννοια, η υπογραφή της σημερινής συμφωνίας αποκτά μια ιστορική σημασία, καθώς σηματοδοτεί μια σειρά εξελίξεων στο ανατολικό τμήμα της λεκάνης της Μεσογείου.
Την ίδια στιγμή και η Ευρώπη δεν μένει με σταυρωμένα χέρια απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, αφού ο Ιταλός Υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, απηύθυνε επιστολή στήριξης του αγωγού, στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη.
Εκτός όμως από τον Ιταλό Υπουργό που στηρίζει την σύμβαση, στην Αθήνα θα βρίσκονται σήμερα και οι αρμόδιοι Υπουργοί Ενέργειας Κύπρου και Ισραήλ, που θα πραγματοποιήσουν συνάντηση εργασίας στο περιθώριο υπογραφής της συμφωνίας.
Επίσης, λίγες ώρες πριν από την υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας θα υπογραφεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Προσύμφωνο Συνεργασίας Letter of Intent μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Energean Oil & Gas. Με το Προσύμφωνο Συνεργασίας γίνεται ουσιαστικά το πρώτο μεγάλο βήμα για την εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού φυσικού αερίου, EastMEd, καθώς η ΔΕΠΑ θα μπορεί να δεσμεύει και να προμηθεύεται ποσότητες φυσικού αερίου από την Energean. Το αμοιβαίο ενδιαφέρον των δύο εταιριών, ΔΕΠΑ και Energean αφορά στην εμπορική συνεργασία προμηθευτή και αγοραστή με τη διακίνηση και εμπορία ισραηλινού φυσικού αερίου που ήδη υφίσταται, όπως και αυτού που θα εξορυχθεί μεταγενέστερα στην Ισραηλινή ΑΟΖ.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Συνολικά έντεκα επιμέρους τμήματα, με πολύ έντονο «άρωμα Κρήτης» περιλαμβάνει ο αγωγός East Med.
Ειδικότερα, η κατασκευή του αγωγού περιλαμβάνει:
- Υποθαλάσσιο αγωγό από Μονάδα Πλωτής Αποθήκευσης και Εκφόρτωσης στη λεκάνη της Λεβαντίνης σε θαλάσσιο βάθος περίπου 1.800m νερού προς τη βιομηχανική περιοχή του Βασιλικού στην Κύπρο
- Συμπιεστή και μετρητικό σταθμό στην Κύπρο.
- Υποθαλάσσιο αγωγό από την Κύπρο προς την ανατολική Κρήτη (Αθερινόλακκος, στην περιοχή όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ). Ο αγωγός έχει μήκος 734 χλμ. και διέρχεται από μέγιστα θαλάσσια βάθη έως 2.960 μέτρα στην περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης.
- Συμπιεστή και μετρητικό σταθμός στην Ανατολική Κρήτη. Ο σχεδιασμός του σταθμού επιτρέπει την περαιτέρω παροχή φυσικού αερίου από την Κρήτη (6 δισ. κυβικά μέτρα/ έτος) που μπορεί να είναι διαθέσιμο στο μέλλον.
- Υποθαλάσσιο αγωγό από την Κρήτη προς τη Νότια Πελοπόννησο (περιοχή Αγίου Φωκά), μήκους 422 χιλιομέτρων. Τα μέγιστα βάθη νερού στην περιοχή είναι 1.370 μέτρα.
- Χερσαίο αγωγό από τη Νότια Πελοπόννησο έως τον νομό Αχαΐας. Ο αγωγός διασχίζει την Πελοπόννησο από τη νοτιοανατολική προς τη βορειοδυτική κατεύθυνση σε μήκος περίπου 290 χλμ. και καταλήγει στην περιοχή της Λακκόπετρας.
- Υποθαλάσσιο αγωγό που διασχίζει τον Κόλπο της Πάτρας, μήκους 18 χλμ. σε θαλάσσια βάθη έως 110 μ.
- Χερσαίο αγωγό μήκους περίπου 245 χλμ. από την περιοχή Ακαρνανίας προς τον συμπιεστή και τον μετρητικό σταθμό στη Θεσπρωτία (περιοχή Φλωροβούνι).
- Σταθμό συμπίεσης στο Ευηνοχώρι.
- Κέντρο εποπτείας / διαχείρισης του αγωγού στην Πελοπόννησο.
- Σύστημα τηλεπικοινωνιών και τηλελέγχου.
Ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του αγωγού που θα επιλεγούν, το κόστος κατασκευής εκτιμάται από 5,2 έως 5.9 δισ. ευρώ.
Επόμενα βήματα
Μετά από την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, αναμένονται μια σειρά από βήματα. Αμέσως μετά τη διακρατική συμφωνία, μένει σε εκκρεμότητα η ολοκλήρωση της μελέτης σκοπιμότητας που εκτιμάται σε περίπου 70 εκατομμύρια ευρώ, και η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης.
Υπενθυμίζεται ότι ο EastMed περιλαμβάνεται στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PCIs), αφού συμβάλλει στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας με τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, ενώ αναδεικνύει το γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας ως ενεργειακής γέφυρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.