Περιπτώσεις αδικαιολόγητου πλουτισμού με καταθέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς, αδήλωτα ακίνητα και οχήματα καθώς και εμπλοκή σε ασυμβίβαστες δραστηριότητες συγκεκριμένων δημοσίων υπαλλήλων διαπίστωσαν οι «Ράμπο» της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας κατά τους ελέγχους που διενεργούν σε πολεοδομικές υπηρεσίες ανά τη χώρα την τελευταία διετία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αρχής, τα οποία δημοσιεύει η εφημερίδα Το Βήμα και αναμένεται να συμπεριληφθούν στην επόμενη έκθεσή της, σε εξέλιξη βρίσκονται έρευνες σε πολλές υπηρεσίες Δόμησης της χώρας, μεταξύ των οποίων σε εκείνη της Μήλου για την περίφημη υπόθεση του Σαρακήνικου, ενώ στο «μικροσκόπιο» βρίσκονται υπηρεσίες Δόμησης για ζητήματα που αφορούν την έκδοση οικοδομικών αδειών σε εκτός σχεδίου περιοχές της Κρήτης καθώς και του Βόρειου και Νότιου Αιγαίου.
Τα ευρήματα
Συνολικά, οι καταγγελίες που δέχθηκε η Αρχή το 2024 για πολεοδομικές υποθέσεις έφτασαν τις 123, αυξημένες κατά 32% συγκριτικά με το 2023 (93 καταγγελίες). Δηλαδή κατά την περασμένη διετία αξιολογήθηκαν 216 καταγγελίες, εκ των οποίων διερευνήθηκαν 76 υποθέσεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ευρήματα των ελέγχων περιουσιακής κατάστασης που γίνονται είτε έπειτα από καταγγελίες κατά δημόσιων λειτουργών ή υπαλλήλων είτε ελέγχονται ως υπόχρεοι υποβολής «πόθεν έσχες».
Ως προς τις 134 καταγγελίες που διερευνήθηκαν από τη Μονάδα Επιθεωρήσεων και Ελέγχων της Αρχής, κατά τα έτη 2023 και 2024 ολοκληρώθηκαν 40 έλεγχοι υπαλλήλων διαφόρων υπηρεσιών και ειδικοτήτων με αντικείμενο τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα πάνω από 10.000 ευρώ. Εξ αυτών οι τέσσερις υπηρετούν σε πολεοδομικές υπηρεσίες. Επιπλέον, σε εξέλιξη βρίσκονται άλλοι 27 έλεγχοι, εκ των οποίων 4 αφορούν υπαλλήλους υπηρεσίες Δόμησης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι για τρεις υπαλλήλους Πολεοδομίας (2 σε νησιωτικούς δήμους και 1 σε δήμο της Αττικής) εντοπίστηκαν καταθέσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ελεγχομένων συνολικού ποσού 350.483,41 ευρώ που δεν δικαιολογούνταν από νόμιμα και εμφανή εισοδήματα. Ενας εξ αυτών είχε υποβάλει και ανακριβή δήλωση περιουσιακής κατάστασης.
Ζημία του Δημοσίου
Επιπλέον, σε μια τέταρτη περίπτωση διαπιστώθηκε ότι ο ελεγχόμενος ασκούσε ιδιωτικό έργο χωρίς άδεια από την υπηρεσία. Για τους εν ενεργεία υπαλλήλους, οι σχετικές εκθέσεις διαβιβάστηκαν στον αρμόδιο πειθαρχικώς προϊστάμενο για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης σε βάρος τους και για τους υπαλλήλους που διαπιστώθηκε ότι είχαν αδικαιολόγητες περιουσιακές προσαυξήσεις ή υποβολή ανακριβούς Δήλωσης Περιουσιακής Κατάστασης, οι εκθέσεις ελέγχου διαβιβάστηκαν στον εισαγγελέα Εφετών Αθηνών και στον γενικό επίτροπο της Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις απαιτούμενες ενέργειες για τον καταλογισμό των αδικαιολογήτως κτηθέντων ποσών, αφού, σύμφωνα με τη νομολογία του, τεκμαίρεται μαχητά ότι προέρχονται από την εκμετάλλευση της δημόσιας θέσης και τη διάπραξη αθέμιτων συναλλαγών σε βάρος και με ζημία του Δημοσίου.
Επίσης, οι εκθέσεις ελέγχου διαβιβάστηκαν στις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ για τη φορολόγηση των αδικαιολόγητων πόρων που εντοπίστηκαν, οι οποίοι φορολογικά αντιμετωπίζονται ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα. Εξ όσων έχουν γνωστοποιηθεί μέχρι σήμερα στην Αρχή, οι φόροι και τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν ανήλθαν στο ποσό των 70.783,29 ευρώ. Δύο εκ των υπαλλήλων κατά τη διάρκεια των ελέγχων αποχώρησαν από την υπηρεσία τους ενώ ο τρίτος απαλλάχθηκε από τον οικείο δήμαρχο, αλλά κατόπιν άσκησης ένστασης από την Αρχή ενώπιον του αρμόδιου Πειθαρχικού Συμβουλίου του επιβλήθηκε πρόστιμο των αποδοχών δύο μηνών.
Επίσης, στο πλαίσιο των ελέγχων για το 2023 ελέχθησαν από τη Γενική Διεύθυνση Ακεραιότητας και Λογοδοσίας της Αρχής 15 Δηλώσεις Περιουσιακής Κατάστασης υπαλλήλων ή προϊσταμένων σε υπηρεσίες Δόμησης, εκ των οποίων οι δύο απεστάλησαν στον αρμόδιο εισαγγελέα, δεν δηλώθηκαν μετοχές ύψους 53.500 ευρώ, συμμετοχή συζύγου στη διοίκηση τεχνικής εταιρείας, διαπιστώθηκε ανακρίβεια εσόδων ύψους 164.000 ευρώ, ενώ δεν δηλώθηκαν 15 τραπεζικοί λογαριασμοί, 7 ακίνητα και 3 οχήματα. Αντιστοίχως το 2024 ελέγχθηκαν έξι δηλώσεις «πόθεν έσχες» υπόχρεων και τέθηκαν όλες στο αρχείο.
Στα… μαλακά
Από τα στοιχεία που αφορούν την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου για τα έτη 2023 και 2024 προκύπτει ότι οι υπάλληλοι πέφτουν στα… μαλακά. Ειδικότερα, βάσει έκθεσης ελέγχου που διενεργήθηκε σε Πολεοδομία νησιωτικού δήμου, ασκήθηκε πειθαρχική δίωξη σε υπάλληλο για αδράνεια και καθυστέρηση στην εξέταση περιπτώσεων αυθαίρετων και επικίνδυνων κατασκευών και στην κατεδάφιση επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών. Ο δήμαρχος τον κάλεσε σε απολογία και του επέβαλε την ποινή προστίμου ενός μηνός.
Σε υπηρεσία Δόμησης της Στερεάς Ελλάδας ασκήθηκε πειθαρχική δίωξη σε υπάλληλο εξουσιοδοτημένο για τους ελέγχους αιτήσεων για προέγκριση οικοδομικής άδειας, ο οποίος παρέλειψε να διαπιστώσει από υποβληθέν τοπογραφικό διάγραμμα ότι το ακίνητο είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο, χορήγησε διοικητικές πράξεις προέγκρισης οικοδομικής άδειας, γεγονός που επιτρέπει και την έκδοση οικοδομικής άδειας. Ο υπάλληλος κλήθηκε σε απολογία από τον δήμαρχο και εκκρεμεί έκδοση πειθαρχικής απόφασης.
Τέλος, με βάση έκθεση ελέγχου περιουσιακής κατάστασης υπαλλήλου Πολεοδομίας δήμου της Αττικής, ασκήθηκε πειθαρχική δίωξη για αναξιοπρεπή ή ανάξια συμπεριφορά εντός ή εκτός υπηρεσίας, διότι κατά την ελεγχόμενη πενταετία απέκτησε πόρους που δεν καλύπτονται από νόμιμα και εμφανή εισοδήματα.
Ωστόσο, ο δήμαρχος τον κάλεσε σε απολογία και με απόφασή του τον απάλλαξε από την πειθαρχική ευθύνη. Η αναπληρώτρια διοικήτρια άσκησε ένσταση κατά της απαλλακτικής απόφασης του δημάρχου ενώπιον του αρμόδιου Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου ζητώντας ακύρωση της απόφασης, η οποία έγινε δεκτή και επέβαλε στον υπάλληλο πρόστιμο αποδοχών δύο μηνών.
Στις τοπικές κοινωνίες, κυρίως σε τουριστικές περιοχές με υψηλή αξία γης, αποτελούν κοινό μυστικό οι… συναλλαγές επενδυτών ή και απλών πολιτών με υπηρεσίες Δόμησης για εξυπηρετήσεις σε πολεοδομικές παρανομίες ή και απλώς για ένα «γρηγορόσημο» ώστε να μην καθυστερήσει η έκδοση της άδειας και να σηκωθεί εγκαίρως η οικοδομή.
Με το Rolex στο χέρι
Τα προηγούμενα χρόνια, υπάλληλοι Πολεοδομιών είχαν πιαστεί με το… Rolex στο χέρι καθώς βρέθηκαν με αδικαιολόγητα χρηματικά ποσά στους λογαριασμούς τους.
«Η διαφθορά στις Πολεοδομίες έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε ακίνητα για ξενοδοχεία, καταστήματα εστίασης, τουριστικές κατοικίες. Η ανάπτυξη του real estate έχει δημιουργήσει ένα αλόγιστο πάθος για εκμετάλλευση γης, σε ένα καθεστώς ανομίας. Είναι κοινό μυστικό ότι δύσκολα θα εξυπηρετηθούν οι πολίτες ακόμα και για απλές νόμιμες εγκρίσεις χωρίς να πληρώσουν μίζες σε Πολεοδομίες. Ο κατάλογος της διαφθοράς ξεκινάει από μερικές δεκάδες και εκατοντάδες ευρώ ακόμα και για νόμιμες περιπτώσεις και φθάνουν σε πολλές χιλιάδες ευρώ για παρανομίες και αυθαιρεσίες» επισημαίνει στο «Βήμα» η τοπογράφος – πολεοδόμος μηχανικός, τέως τεχνικός σύμβουλος Δήμου Βόλου, κυρία Γραμματή Μπακλατσή, η οποία ήταν για χρόνια στη διοίκηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ).
Πολυνομία και κενά
To «παράθυρο» στη διαφθορά διατηρούν ορθάνοιχτο η πολυνομία αλλά και τα κενά της πολεοδομικής νομοθεσίας. «Για να αντιμετωπιστεί η διαφθορά στις Πολεοδομίες, πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα η αντιμετώπιση της πολυνομίας, ώστε οι εγκρίσεις και οι αποφάσεις να μην αποτελούν μια υποκειμενική επιλογή στη διακριτική ευχέρεια κάθε υπαλλήλου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εκτός σχεδίου δόμησης, καθώς μετά από τις ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ άλλες Πολεοδομίες δίνουν και άλλες δεν δίνουν οικοδομικές άδειες. Ακίνητα με τα ίδια χαρακτηριστικά έχουν διαφορετική αντιμετώπιση ανά Πολεοδομία στην Ελλάδα» αναφέρει η κυρία Μπακλατζή.
Ετσι, χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό και με μια νομοθεσία όλο «τρύπες», ο κάθε υπάλληλος την ερμηνεύει κατά το δοκούν. Οικόπεδα μη άρτια και οικοδομήσιμα μετατρέπονται σε άρτια και οικοδομήσιμα. Σε εκτός σχεδίου οικόπεδα συχνά παραβλέπεται η υποχρέωση «προσώπου» σε αναγνωρισμένο δρόμο. Νεότερες αυθαίρετες κατασκευές βρέθηκε να «τακτοποιούνται» παρότι είχαν ανεγερθεί μετά τις 28/7/2011 («κόκκινη γραμμή» πέραν της οποίας όποιο αυθαίρετο χτίζεται δεν μπορεί να τακτοποιηθεί και πρέπει να κατεδαφιστεί). Ελεγχοι για πολεοδομικές παραβάσεις καθυστερούν ενώ αντίθετα σε άλλες περιπτώσεις εξασφαλίζεται ταχεία διεκπεραίωση υποθέσεων παρακάμπτοντας γραφειοκρατικούς και νομικούς σκοπέλους, συχνά με το «αζημίωτο».
Χάθηκε το ρέμα!
Επίσης, τα στραβά μάτια έχει εντοπιστεί ότι κάνουν υπάλληλοι Πολεοδομιών για αυθαίρετες κατασκευές πλησίον ή επί της κοίτης ρεμάτων. Σε υπόθεση που είχε χειριστεί ο Συνήγορος του Πολίτη για ανέγερση κτιρίων εστίασης και αναψυχής σε ιδιωτική δασική έκταση στα Καλάβρυτα διαπιστώθηκαν πλημμέλειες στην έκδοση των οικοδομικών αδειών, οι οποίες τελικά ανακλήθηκαν.
Χαρακτηριστική είναι και υπόθεση, με την οποία είχε επίσης ασχοληθεί ο Συνήγορος, σχετικά με καταπάτηση ρέματος στην Πάρο από ακίνητα που έχουν κατασκευαστεί στην κοίτη του. Οι άδειες των ακινήτων είχαν εκδοθεί χωρίς να παρουσιάζεται η ύπαρξη ρέματος στα σχετικά τοπογραφικά διαγράμματα.
Επιπλέον, σύμφωνα με την κυρία Μπακλατζή, μεγάλος όγκος οικοδομικών αδειών έχει «εξαφανιστεί» από τις υπηρεσίες Δόμησης, «προφανώς από εκείνους οι οποίοι θέλουν να τις εξαφανίσουν διότι ήταν παράνομες, ώστε να προχωρήσουν μετά τη διαδικασία της ανασύστασης φακέλου προκειμένου να τις εμφανίσουν ως νόμιμες».
Η άλλη πλευρά
Η κατάσταση επιδεινώνεται καθώς οι υπηρεσίες Δόμησης αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις αρμοδιότητές τους λόγω ακραίας υποστελέχωσης και σοβαρών οργανωτικών δυσλειτουργιών. Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΕΜΔΥΔΑΣ) Δημήτρης Πετρόπουλος περιγράφει και την άλλη πλευρά του νομίσματος.
Μιλά για δεκάδες υπαλλήλους που διώκονται αδίκως στα πλαίσια άσκησης των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, αλλά και για την αδιαφάνεια, τις πιέσεις αιρετών, πολιτικών παραγόντων και από πολύ ισχυρά συμφέροντα που παρεμβαίνουν σε τοπικό επίπεδο. «Ενδεικτικά τα τελευταία τρία χρόνια είχαμε τέσσερις περιπτώσεις ξυλοδαρμών ή απειλών υπαλλήλων στη Μύκονο, στη Σαντορίνη, στην Παλλήνη και στον Τύρναβο οι οποίοι δεν υπέκυψαν στους εκβιασμούς» σημειώνει ο ίδιος.
Οι έλεγχοι για την τήρηση της νομιμότητας
Σχετικά με τους συστημικούς ελέγχους που αφορούν πολεοδομικά θέματα της Μονάδας Επιθεωρήσεων και Ελέγχων της Αρχής, κατά τη διετία 2023 και 2024 περιλαμβάνονται:
• Ελεγχος εφαρμογής των διατάξεων περί αυθαίρετης δόμησης από την Πολεοδομία Μυκόνου έπειτα από καταγγελίες και κατόπιν αιτήματος του αρμόδιου υπουργού Περιβάλλοντος.
• Ελεγχος (αυτεπάγγελτα) εφαρμογής της υποχρέωσης δειγματοληπτικού ελέγχου νομιμότητας των υποβαλλόμενων μελετών και στοιχείων στο 30% των οικοδομικών αδειών σε 36 υπηρεσίες Δόμησης της Περιφέρειας Αττικής.
• Ελεγχος (μετά από πλήθος καταγγελιών) τήρησης της διαδικασίας διαπίστωσης και χαρακτηρισμού των αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων γης και της επιβολής των σχετικών κυρώσεων από την υπηρεσία Δόμησης Θήρας, η οποία παρέχει διοικητική υποστήριξη και σε άλλα τέσσερα νησιά.
• Ελεγχος (αυτεπάγγελτα) εφαρμογής των διατάξεων για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης από την ΥΔΟΜ Πειραιά, η οποία παρέχει διοικητική υποστήριξη σε άλλους εννέα δήμους (νησιωτικούς και μη).
• Εξέταση, έπειτα από καταγγελία, τυχόν παραλείψεων και καθυστερήσεων της υπηρεσίας Δόμησης Σάμου σε σχέση με τον έλεγχο καταγγελιών για αυθαίρετες και επικίνδυνες κατασκευές, τη βεβαίωση προστίμων αυθαιρέτων, την έκδοση συγκεκριμένων οικοδομικών αδειών και την εφαρμογή κυρώσεων.
• Ελεγχος (αυτεπάγγελτα) σχετικά με την έκδοση – εκτέλεση αποφάσεων κατεδάφισης των πολεοδομικών αυθαιρέτων από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Αττικής, Αιγαίου, Ελλάδας και Κρήτης.
• Ελεγχος (αυτεπάγγελτα) ως προς τις ισχύουσες διατάξεις για τα αυθαίρετα που έχουν κριθεί κατεδαφιστέα στις Περιφέρειες Κρήτης, Αττικής, Βόρειου Αιγαίου, Νότιου Αιγαίου και Στερεάς Ελλάδας και τη διαβίβαση των πρωτοκόλλων προς την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
• Ελεγχος τήρησης των πολεοδομικών διατάξεων από τις αρμόδιες Πολεοδομίες ανά τη χώρα αναφορικά με εκδοθείσες διοικητικές πράξεις.
Πηγή: tovima.gr