Σήμα κινδύνου εκπέμπουν οι ειδικοί για την ψυχική υγεία των μικρών παιδιών και εφήβων στην Κρήτη γιατί στο νησί έχουμε τις περισσότερες απόπειρες αυτοκτονίας ανήλικων στην Ελλάδα. Μεγάλος αριθμός παιδιών αντιμετωπίζει σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές και χρειάζεται ψυχολογική και σε αρκετές περιπτώσεις φαρμακευτική υποστήριξη.
Πολλά παιδιά προχωρούν σε αυτοκαταστροφικές πράξεις, σημαδεύουν τα χέρια τους με ξυραφάκια ή καίνε το σώμα τους με τσιγάρα, έχουν φοβερές εκρήξεις θυμού ή βιώνουν την απελπισία τους επιλέγοντας την απομόνωση και τη σιωπή που «φωνάζει» «βοήθεια». Ο παιδοψυχίατρος του ΠΑΓΝΗ κ. Γιώργος Σαμιωτάκης ένας από τους δύο ειδικευμένους γιατρούς που έχουν απομείνει στην κλινική γιατί πρόσφατα ο τρίτος παιδοψυχίατρος παραιτήθηκε, δεν προλαβαίνει μαζί με τον συνάδελφό του να αντιμετωπίζει περιστατικά.
Την τελευταία διετία μέχρι και σήμερα προσφέρθηκε βοήθεια σε περισσότερους από 1.500 ανήλικους και από αυτούς οι 170 χρειάστηκαν νοσηλεία στην παιδοψυχιατρική κλινική.
Διπλασιάστηκαν απόπειρες και νοσηλείες
Να σημειωθεί ότι το 60% των παιδιών που νοσηλεύονται έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας και τα στοιχεία δείχνουν ότι οι νοσηλείες τα τελευταία χρόνια έχουν διπλασιαστεί.
Δυστυχώς, σύμφωνα με τον κ.Σαμιωτάκη η Κρήτη έχει την θλιβερή πρωτιά πανελλαδικά, όχι μόνο στην αυτοκτονικότητα των ενηλίκων, αλλά και των νέων παιδιών.
«Ανησυχούμε πάρα πολύ», είπε ο παιδοψυχίατρος επισημαίνοντας ότι οι λόγοι που συμβαίνει αυτό είναι πολλοί.
Μεταξύ αυτών η κακοποίηση, λεκτική, σωματική, σεξουαλική, που δέχονται παιδιά μέσα στην οικογένεια.
Γεγονός είναι επίσης ότι πολλοί γονείς, τόσο στην πόλη όσο και στην ενδοχώρα κρύβουν τις ψυχικές διαταραχές των παιδιών τους, ντρέπονται για αυτές και δεν ζητούν βοήθεια.
Η κ. Κατερίνα Μπιτζαράκη ψυχίατρος παιδιών και εφήβων μας είπε ότι το «Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων» του Βενιζελείου στο οποίο είχε την διεύθυνση είναι υπό παρακολούθηση σχεδόν 5.000 παιδιά και έφηβοι από τους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου. Παιδιά με σοβαρά ή λιγότερο σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας,παιδιά που αντιμετωπίζουν κρίση ταυτότητας φύλου, παιδιά που δέχονται μπούλινγκ στο σχολείο, που ανήκουν σε δυσλειτουργικές οικογένειες, σε σπίτια όπου υπάρχει βία, σε οικογένειες με σοβαρά οικονομικά προβλήματα, σε οικογένειες με γονείς που αδιαφορούν ή δεν βρίσκονται κοντά τους όσο θα έπρεπε και δεν έχουν αντιληφθεί το δράμα που βιώνουν.
Παραιτήσεις γιατρών χωρίς προσλήψεις
Η κ.Μπιτζαράκη παραιτήθηκε πριν 2 μήνες λόγω υπερβολικού φόρτου εργασίας στον οποίο δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει και σύμφωνα με την Ένωση Γιατρών ΕΣΥ ν. Ηρακλείου το τμήμα το οποίο καλύπτει όλη την ανατολική Κρήτη βρίσκεται στα πρόθυρα αναστολής της λειτουργίας του.
Η δεύτερη μόνιμη γιατρός είναι σε αναστολή εργασίας εδώ και ένα χρόνο με αποτέλεσμα να εργάζεται πλέον στο κέντρο μόνο μια ιδιώτης γιατρός με σύμβαση ΕΣΠΑ, που πραγματοποιεί τακτικά ιατρεία, μόνο κάποιες μέρες την εβδομάδα. Οι δημόσιες δομές ψυχικής υγείας είναι αποδεκατισμένες καθώς υπάρχουν συνεχώς παραιτήσεις γιατρών, αλλά δεν προκηρύσσονται νέες θέσεις στα νοσοκομεία την ώρα που η ζήτηση φροντίδας ψυχικής υγείας στους ανήλικους έχει τετραπλασιαστεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πάρα πολλοί γονείς να αναγκάζονται να απευθύνονται σε ιδιώτες γιατρούς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους, παρόλο που οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν.
Οι αλλαγές που “φωνάζουν” βοήθεια
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις συναισθηματικές αλλαγές των παιδιών και εφήβων που δείχνουν:
- Αισθήματα θλίψης, που μπορεί να περιλαμβάνουν ξεσπάσματα κλάματος, χωρίς προφανή λόγο
- Απογοήτευση ή συναισθήματα θυμού, ακόμη και για ασήμαντα πράγματα
- Αίσθημα κενού ή απελπισίας
- Ευερεθιστότητα
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που μέχρι πρότινος είχαν
- Απόσυρση ή συγκρουσιακότητα εντός του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Ενοχικά συναισθήματα
- Απαξίωση του εαυτού
- Εμμονική ενασχόληση με αποτυχίες του παρελθόντος ή υπερβολική αυτοκριτική
- Υπερευαισθησία στην απόρριψη ή στην αποτυχία και ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση
- Πτώση συγκέντρωσης, προσοχής, μνήμης και δυσκολία λήψης αποφάσεων
- Συνεχής αίσθηση ότι η ζωή και το μέλλον είναι δυσοίωνα και μάταια
- Συχνές σκέψεις θανάτου, αυτοκαταστροφικότητας ή αυτοκτονίας
Επίσης, προσοχή χρειάζεται όταν διαπιστώνουμε τα εξής:
- Έντονη κόπωση και απώλεια ενέργειας
- Αϋπνία ή υπερβολικές ώρες ύπνου
- Αλλαγές στην όρεξη: μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους ή αυξημένη όρεξη και βάρος
- Χρήση ναρκωτικών ουσιών ή κατάχρηση αλκοόλ
- Ταραχή, ανησυχία και αεικινησία: π.χ. περπάτημα “πάνω-κάτω”, συνεχής κίνηση των δακτύλων ή των χεριών, αδυναμία να μείνει ακίνητος/η
- Αργή σκέψη, ομιλία ή κίνηση του σώματος
- Συχνά παράπονα για ανεξήγητους πόνους στο σώμα και πονοκεφάλους, που μπορεί να περιλαμβάνουν συχνές ιατρικές επισκέψεις
- Κοινωνική απομόνωση
- Κακή σχολική επίδοση ή συχνές απουσίες από το σχολείο, συγκριτικά με το παρελθόν
- Λιγότερη προσοχή στην προσωπική υγιεινή ή εμφάνιση
- Εκρήξεις θυμού, ταραχοποιητικές ή επικίνδυνες συμπεριφορές ή άλλες εκδραματίσεις
- Αυτοτραυματισμός: π.χ. κόψιμο ή κάψιμο του δέρματος, υπερβολικά piercing ή τατουάζ
- Σχεδιασμός αυτοκτονικού πλάνου ή απόπειρα αυτοκτονίας.