Με συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Κρήτης, το Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, η έκθεση φιλοδοξεί να φέρει στο φως εικόνες νεομαρτύρων με φουστανέλες και κρητικές βράκες, άμεσα συνδεδεμένους με την παράδοση του τόπου.
Το Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης παρουσιάζει, δείχνει πόση ανάγκη είχαν εκείνη την πολύ δύσκολη περίοδο οι άνθρωποι να αναπτερώσουν το ηθικό τους με την κατάνυξη της πίστης τους. Αντικρίζοντας λοιπόν στους ιερούς ναούς βρακοφόρους ή φουστανελάδες ταυτιζόταν με εκείνους γιατί φορούσαν τις ίδιες φορεσιές.
Μεταξύ των εικόνων της έκθεσης είναι και η εικόνα του εργαστηρίου «Δια χειρός» του π. Αρσενίου Προκοπάκη. Ο ίδιος με υποδέχεται για να με ξεναγήσει στο χώρο του Μουσείου και φυσικά να μου μιλήσει για το έργο του εργαστηρίου του. Στο Μουσείο αυτό της Χριστιανικής Τέχνης «Η Αγία Αικατερίνη των Σιναϊτών» που εόρταζε πριν λίγες ημέρες, παρουσιάζονται εικόνες νεομαρτύρων της εκκλησίας με παραδοσιακές φορεσιές.
Από τα πρώτα μεταεπαναστατικά χρόνια μέχρι και σήμερα. Θα δούμε δηλαδή βρακοφόρους από τη Θράκη αλλά και φουστανελάδες. Άγιοι ενδεδυμένοι με τις παραδοσιακές φορεσιές ανά περιοχή. Το επίκεντρο της προσοχής είναι στους βρακοφόρους αγίους της Κρήτης. Θα δείτε δηλαδή ότι έχουμε τους αγίους της Μεσαράς, τους αγίους της Κισσάμου, τους αγίους από τα Σφακιά, από το Ρέθυμνο τους 4 μάρτυρες, και πολλούς άλλους αγίους που φοράνε παραδοσιακά ενδύματα.
Ο κύριος μοχλός της έκθεσης ετούτης επικεντρώνεται, στην ενδυμασία των βρακοφόρων ή στην αγιότητά τους και την προσφορά στην εκκλησία;
Επικεντρώνεται στην ενδυμασία. Δηλαδή άγιοι οι οποίοι παρουσιάζονται με τις παραδοσιακές ενδυμασίες οι οποίοι έχουν ταυτόχρονα και μια αγιότητα. Είναι πολύ όμορφο να βλέπεις παραδοσιακές στολές που ξαφνικά μέσα από την παράδοση να παρουσιάζεται ταυτόχρονα και η αγιότητά τους.
Η έμπνευση είναι τωρινή ή έλκει πολλά χρόνια πίσω;
Για πρώτη φορά λαμβάνει χώρα η έκθεση με τους αγίους φέροντες την παραδοσιακή ενδυμασία. Ζητήθηκαν από εργαστήρια εικόνες που παρουσιάζουν αγίους οι οποίοι φορούν παραδοσιακά ενδύματα. Είναι μια έκθεση διαρκείας με μεγάλη προσέλευση κόσμου.
Πόσο διαρκεί;
Άρχισε τον προηγούμενο μήνα και θα διαρκέσει και τις γιορτές, Θεού θέλοντος! Είναι τιμητική η παρουσία του δικού μας εργαστηρίου «Δια χειρός», σ’ αυτή την έκθεση.
Τι απεικονίζει αυτή η εικόνα που εκθέτει το εργαστήριο σας;
Στην εικόνα αυτή, έργο του εργαστηρίου μας, έχουμε τον άγιο Ισίδωρο με τα παιδιά του τον άγιο Γεώργιο και την αγία Ειρήνη. Να πούμε πως ο άγιος Ισίδωρος έζησε στο Βαλή της Μεσαράς. Το 1953 παρουσιάστηκε ο άγιος στο όνειρο κάποιου από το Βαλή και του είπε ότι σε κάποιο σημείο είναι ενταφιασμένος. Ο κεντρικός ναός της ενορίας Βαλή είναι ο άγιος Δημήτριος, έξω λοιπόν από τον ναό έβλεπε ο άνθρωπος ο οποίος ονομάζεται Δημήτριος Φραγκιαδάκης, ένα ιερέα ο οποίος του υποδείκνυε το σημείο στο οποίο ήταν θαμμένος.
Ο κ. Φραγκιαδάκης έσκαψε σ’ ένα σημείο το οποίο του υπέδειξε ο άγιος και μάλιστα με θαυμαστό τρόπο τού είπε ότι στο σημείο εκείνο θα είχε βάλει πέτρες για να καταλάβει. Το 1953 λοιπόν έσκαψε και βρήκε σε καθιστή θέση όπως ακριβώς είχαν σφαγιαστεί από τους Αγαρηνούς ο άγιος με τα παιδιά του. Η αιτία του μαρτυρίου τους ήταν γιατί ο άγιος εναντιώθηκε στον εξισλαμισμό της περιοχής όπου ζούσε.
Θα ήθελα να σας ρωτήσω πατέρα Αρσένιε κάτι που μ’ έχει προβληματίσει, όταν αγιογραφήσατε αυτή την ιερή εικόνα υπήρξε προετοιμασία προσωπική, κάτι σαν ψυχική κάθαρση;
Σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία ν’ απαντήσω σε κάτι τόσο σημαντικό που κανείς δεν με ρώτησε μέχρι τώρα.
Πρέπει να σας πω ότι πριν από κάθε αποτύπωση η ομάδα μου και το εργαστήριο όλο μελετούμε το συναξάρι του αγίου τον οποίο αγιογραφούμε.
Για να αγιογραφηθεί αυτή η εικόνα που βλέπετε εδώ στο χώρο του Μουσείου, πραγματικά πέρασε πολύς καιρός περισυλλογής και κατάνυξης στη μελέτη της ιστορίας αυτών των αγίων προσώπων.
Ένα βράδυ έχοντας το βλέμμα μας στην εξιστόρηση του μαρτυρίου των Αγίων σαν να ζωντάνεψε μπροστά μας όλη η ζωή του αγίου με τα παιδιά του που θυσιάστηκαν στο βωμό της ιερής πίστης μας. Σαν να μας καθοδηγούσε ο Άγιος Ισίδωρος στο πώς θα αγιογραφούσαμε την ιερή εικόνα του, αργά, σταθερά λουσμένος μ’ ένα υπέρλαμπρο φως που μας ήταν αδύνατον να αντιδράσουμε. Αισθανθήκαμε αγαλλίαση, γαλήνη εσωτερική και ευθύς αμέσως αρχίσαμε την αγιογράφηση αυτής της εικόνας.
Ο π. Αρσένιος με ξενάγησε στην έκθεση εξηγώντας μου την παρουσία και άλλων αγίων με παραδοσιακή φορεσιά από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Άγιοι οι οποίοι μαρτύρησαν επί Τουρκοκρατίας για του Θεού την πίστη την αγία. Εκτίθενται και άγιοι Ηρακλειώτες όπως ο άγιος Θεόδωρος ο Νεομάρτυρας ο Αλικαρνασσεύς. Ο άγιος Θεοχάρης κι εκείνος Ηρακλειώτης, οι άγιοι της Κισάμου.
Παρατηρούμε ότι οι περισσότεροι άγιοι κρατάνε σταυρούς για να φανερώσουν με αυτό τον τρόπο το μαρτύριό τους με λευκό χρώμα συνήθως για να δηλωθεί και η αγνότητα της ψυχής τους. Και οι περισσότεροι εξ αυτών φέρουν κι ένα κλαδί ελιάς για να δείξουν ότι στεφανώνονται ως ήρωες, ως αγωνιστές υπέρ Πατρίδος και Πίστης. Η έκθεση θα παραμείνει ανοικτή για το κοινό μέχρι και τις γιορτές των Χριστουγέννων. Δευτέρα-Σάββατο: 9:30-19:30
Κυριακή: 10:30-19:30