Τροφή για σκέψη μάς δίνουν ακόμα και σήμερα οι Μινωίτες, όπως αποδεικνύει η δράση του Μη Κυβερνητικού Σωματείου «Μινωικός Πολιτισμός και Γραφές».
Ο πρόεδρος του σωματείου, ερευνητής αιγαιακών γραφών, δρ Μηνάς Τσικριτσής, μιλά στην «Π» για την αρχαιοαστρονομική γνώση που είχαν κατακτήσει οι πρόγονοί μας.
Το σωματείο συνδιοργανώνει με την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου και τους Δήμους Ηρακλείου και Χερσονήσου θεματική έκθεση με θέμα “Η Μέλισσα στον Κρητομυκηναϊκό Πολιτισμό”.
Τα εγκαίνια της έκθεση θα γίνουν αύριο, Σάββατο 12 Μαΐου, και ώρα 7:30 το απόγευμα στη Βασιλική του Αγ. Μάρκου. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 23 Μαΐου.
Η συνέντευξη έχει ως εξής:
Ποια είναι τα νέα δεδομένα όσον αφορά στη θέση της μέλισσας στο Κρητομυκηναϊκό πολιτισμό που θα παρουσιαστούν στην έκθεση;
«Η μέλισσα και η κοινωνία της είναι ένα διαχρονικό θέμα από την Kρητομυκηναϊκη περίοδο έως σήμερα. Η έκθεση αυτή είναι εμπνευσμένη από τον μύθο της μέλισσας ως νύμφη και τροφός του Δία. Από τα κρητομυκηναϊκά ευρήματα, κάτω από την οπτική γωνία της αρχαιοαστρονομίας, αναδεικνύονται νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις και επιπλέον οι επιγραφές και σφραγίσματα της Kρητομυκηναϊκής περιόδου εμφανίζουν τη μέλισσα ως συλλαβικό σύμβολο και με το όνομα “σιμά” που σημαίνει μέλισσα, έτσι μας βοηθούν να προσεγγίσουμε τον ρόλο της σε αυτόν τον πρώιμο πολιτισμό».
Ποια είναι τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στις μέλισσες των Μαλίων, των Χανίων, που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και της Ελεύθερνας ,και τι συμπεράσματα βγάζουμε από αυτό;
«Θεωρούμε ότι η αρχαιοαστρονομική ερμηνεία που εμφανίζεται στο κόσμημα των Μαλίων, στην μειξογενή μέλισσα της Ελεύθερνα και στη μινωική μέλισσα που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, μπορούν να μας βοηθήσουν να ερμηνεύσουμε τις μυθολογικές και ιστορικές συσχετίσεις της μέλισσας με τον Δία.
Τεκμηριώνονται οι αστρονομικοί συμβολισμοί που προτείνονται για τα τρία χρυσά κοσμήματα μελισσών με βάση τις κοκκιδώσεις που έχουν τα ευρήματα 399 και 118 κοκκίδων, που είναι αριθμοί οι οποίοι παραπέμπουν στην ταυτότητα του πλανήτη Δία, με τις ισάριθμες ημέρες, οι οποίες αντιστοιχούν στη συνοδική (399 ημέρες) και ανάδρομη (118 ημέρες) κίνηση αυτού του πλανήτη.
Επιπλέον στο κόσμημα από τα Μάλια εμφανίζεται και ο βιολογικός κύκλος της μέλισσας από αυγό, νύμφη και ενήλικο έντομο, επιπλέον ο χρόνος ζωής της και ο χρόνος μελιτοσυλλογής.
Στο τέλος μελετάμε και το σύμβολο της Μέλισσας στη γραφή το οποίο εμφανίζεται στα κρητικά ιερογλυφικά με τα σύμβολα U V, στη συνέχεια εμφανίζεται με κωδικό 34 στο δίσκο της Φαιστού (1700 π.Χ.), ειδικά στις περιοχές του, Α4, Β22 και Β29 , όπου επαναλαμβάνεται η ίδια λέξη.
Είναι εντυπωσιακό ότι το εύρημα σε πρώιμη γραφή της γραμμικής Α σε πιθάρι από τη Φαιστό (ΡΗ) σχετίζεται με τη μοναδική αναφορά σε γυναίκα γιατρό, όπου αναφέρει το όνομα και την ιδιότητα της κτήτορος του πίθου, που είναι si-ma i-ja-te=” Σιμά Ιατήρ”=Μέλισσα Γιατρός. Παρατηρούμε και σε άλλες επιγραφές από την Πύλο ότι η λέξη σιμά δηλώνει τη γυναίκα την αφιερωμένη στο ιερό ως «δούλη του θεού». Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι πιθανόν κάθε γυναίκα που γινόταν ιέρεια ή γιατρός έπαιρνε το όνομα Σιμά της Μέλισσας.
Συμπερασματικά, ιδεογράμματα, ιερογλυφικά σημεία, σφραγίδες, σφραγίσματα, περίαπτα και κοσμήματα με το σύμβολο της μέλισσας τεκμηριώνουν την εκτίμηση που έτρεφαν προς τη μέλισσα, τα προϊόντα της και τη μελισσοκομία κατά την Κρητομυκηναϊκή περίοδο».
Τελικά, οι Μινωίτες έχουν ακόμα πολλά να μας διδάξουν και σε επίπεδο επιστημών, όπως είναι η αστρονομία;
«Για να γίνει αντιληπτή η αρχαιοαστρονομική γνώση που καταγράφεται στα κοσμήματα της μέλισσας την 2η χιλιετία π.Χ., θεωρήσαμε αναγκαία την παράθεση επιστημονικών δημοσιεύσεών μας, που είχαν παρουσιαστεί στο Διεθνές Συνέδριο Αρχαιοαστρονομίας της SEAC2/9/2013, Société Européenne pour l’Astronomie dans la Culture, με θέμα «Αστρονομία: Μητέρα του Πολιτισμού και οδηγός για το μέλλον» από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, για τις συνοδικές κινήσεις των πλανητών Δία και Αφροδίτης, ημερολόγιο που έχει πολλαπλές εφαρμογές στη ζωή του ανθρώπου, που εμφανίζονται σε πολλά ευρήματα (κυκλαδικά τηγανόσχημα) από την 3η χιλιετία π.Χ. για τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης».
Το έργο
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα μαθητών σας, το ΜΚΣ «Μινωϊκός Πολιτισμός και Γραφές» έχει αγκαλιαστεί από τον κόσμο και ποια είναι τα επόμενα βήματά του;
«Στην έκθεση αυτή συμμετέχουν 44 καλλιτέχνες με 70 περίπου έργα που όλοι τους έχουν εκπαιδευθεί στις αιγαιακές γραφές.
Ο πιο μεγάλος σε ηλικία, με δύο έργα, είναι ο γνωστός ζωγράφος από τη Γαλλία Κωσταντίνος Ξενάκης και ακολουθούν πολλοί αξιόλογοι ζωγράφοι και κατασκευαστές έργων όπως κεραμίστριες, ψηφιδογράφοι κοσμηματοποιοί.
Το Μ.Κ. Σωματείο «Μινωϊκός Πολιτισμός και Γραφές» έχει με τις δράσεις και παρεμβάσεις του αγαπηθεί από την κοινωνία και πραγματοποιεί δωρεάν σεμινάρια στο 3ο ΓΕΛ για την εκμάθηση της πρώτης γραφής του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που είναι η γραμμική Β γραφή».
“Η Μέλισσα στον Κρητομυκηναϊκό Πολιτισμό”
Την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης θα απευθύνουν χαιρετισμούς εκπρόσωποι των συνδιοργανωτών φορέων και στη συνέχεια θα παρουσιασθεί μια αρχαιοαστρονομική προσέγγιση της μέλισσας στον Μινωικό πολιτισμό από τον καθηγητή Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Ξενοφώντα Μουσά και τον δρα Μηνά Τσικριτσή. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν πολλές εκδηλώσεις και ομιλίες στον χώρο αυτό.
Την Κυριακή 13 Μαΐου στο Πολύκεντρο του Δήμου (Ανδρόγεω) και ώρα 8 το βράδυ ο καθηγητής Ξ. Μουσάς θα παρουσιάσει το νέο βιβλίο του με τις τελευταίες αναγνώσεις στον μηχανισμό και θα προβληθεί ένα νέο ντοκιμαντέρ για τον μηχανισμό.
Επιπλέον στον χώρο της έκθεσης θα ομιλήσουν σε διαφορετικές ημερομηνίες οι καθηγητές αρχαιολόγοι Κατερίνα Κόπακα και Νικόλαος Σταμπολίδης και η φιλόλογος Μαριάννα Τερζάκη.
Θα ακολουθήσει η επίσκεψη του γνωστού αστροφυσικού Μάνου Δανέζη με ένα νέο κύκλο ομιλιών στις 18 και 19 Μαΐου στην Ανδρόγεω, αιθ. “Μ. Καρέλλη” με θέματα «Βαρυτικά Κύματα -Μελετώντας την αόρατη θάλασσα του Κενού Χώρου» και «To Matrix του Χρόνου στη Φιλοσοφία και την Επιστήμη».