Αυτοδιοίκηση ετυμολογικά καλούμε τη διοικητική αυτοτέλεια μια ομάδας ή μιας περιοχής η οποία εκτελείται χωρίς παρεμβάσεις εξωτερικών παραγόντων.
Άρα μιλάμε ουσιαστικά για μια διοικητική αυτονομία η οποία επιτρέπει τον έλεγχο της ομάδας ή της περιοχής μόνο στα μέλη τους. Αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων με τρόπο που να οδηγεί στη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη δηλαδή την προώθηση και εξυπηρέτηση των τοπικών συμφερόντων, σύμφωνα πάντα με το Σύνταγμα, τον Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα.
Πόσο κοντά είναι όμως αυτός ο ορισμός στην ισχύουσα τοπική αυτοδιοίκηση όπως τουλάχιστον τη βιώνουμε στην Ελλάδα;
Σίγουρα όχι πολύ, αφού το μοντέλο της αυτοδιοίκησης που εφαρμόζεται στη χώρα μας, μάλλον δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια δράσεων στις τοπικές κοινωνίες, αλλά επιτρέπει στην κεντρική εξουσία να ελέγχει οικονομικά αλλά και διοικητικά αρκετούς καίριους τομείς της τοπικής εξουσίας.
Πρόκειται λοιπόν για μια ενδιάμεση κατάσταση που οι τοπικές κοινωνίες μάλλον δεν χαρακτηρίζονται αρκετά ώριμες να αυτοδιοικηθούν συνολικά. Ενίοτε η διάκριση “κράτους” και “τοπικής αυτοδιοίκησης” μπορεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον σύγχυσης και ίσως ανταγωνισμού σε ότι αφορά στην ευθύνη δράσεων και προγραμματισμών. Απαιτεί επίσης χρόνο για την τήρηση των όχι και λίγων γραφειοκρατικών διαδικασιών που χρειάζονται για την συνεργασία των δύο διοικητικών μονάδων.
Πάραυτα όμως η τοπική αυτοδιοίκηση παραμένει ένας απόλυτα δημοκρατικός θεσμός που οδηγεί σε δικαιότερη και αποδοτικότερη διακυβέρνηση και αποτελεί προϋπόθεση για να την ευρύτερη αναδιάταξη του κράτους. Αντιπροσωπεύει ένα σύστημα διοίκησης προσαρμοσμένο στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών με ταχύτερες αντιδράσεις και μεγαλύτερη δημιουργικότητα.
Είναι βεβαίως σαφές ότι η εικόνα που εισπράττει ο δημότης μιας πόλης από το περιβάλλον διαβίωσής του δεν είναι απόρροια και ευθύνη μόνο του Δήμου. Είναι αποτέλεσμα μιας συνισταμένης ενεργειών που γίνονται με την ευθύνη και την υποχρέωση περισσότερων διοικητικών μονάδων (αυτών του Δήμου, της Περιφέρειας και του κράτους).
Ζητούμενο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι η βελτιστοποίηση της συνεργασίας όλων των διοικητικών μονάδων με κοινό στόχο το συμφέρον των πολιτών.
* Ο Γιώργος Ανδ. Βλαχάκης είναι πτυχ. μηχανολόγος μηχανικός και υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Ηρακλείου με τον συνδυασμό “ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΛΙΤΩΝ” του Βασίλη Λαμπρινού.