Το όραμά του για το μέλλον του Πολιτιστικού και Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου παρουσιάζει σε συνέντευξή του στην «Π» ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, κ. Μύρων Μιχαηλίδης.
«Κοιτάζουμε μπροστά, διότι το ταξίδι που ξεκινάει για την Κρήτη μας, με όχημα αυτή την πρωτοφανή για την ιστορία του νησιού υποδομή, προβλέπεται να είναι συναρπαστικό» τονίζει.
Ο κ. Μιχαηλίδης είναι γενικός μουσικός διευθυντής στην ιστορική Όπερα της Ερφούρτης, καθώς και στη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Ερφούρτης στη Γερμανία. Θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες αρχιμουσικούς.
Στο πλούσιο βιογραφικό του σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι από το 2011 ως το 2017 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής και κύριος αρχιμουσικός της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Την περίοδο 2004-2011 διετέλεσε καλλιτεχνικόςδιευθυντής και κύριος αρχιμουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, ενώ το διάστημα 1999-2004 διατέλεσε μόνιμος αρχιμουσικός και υπεύθυνος σπουδών στην Όπερα της Ανατολικής Σαξονίας στη Γερμανία.
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Η συνέντευξη
Ο πήχης για το Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου τέθηκε ψηλά. Μετά από τα λαμπερά εγκαίνια, τι θα ακολουθήσει;
«Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που οι δύο πρώτες συναυλίες στη μεγάλη αίθουσα «Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού» στέφθηκαν από απόλυτη επιτυχία. Επιχειρήσαμε να περάσουμε ένα μήνυμα συστράτευσης δυνάμεων και να δώσουμε με κάποιες αρχικές, αδρές γραμμές ένα πρώτο σχέδιο για το καλλιτεχνικό μας στίγμα.
Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά η σύμπραξη της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ, δύο εξαίσιων Κρητών σολίστ, του Θεόδωρου Κερκέζου και του Ζαχαρία Σπυριδάκη, και η επιλογή ενός προγράμματος που από τη μία τιμούσε δύο μεγάλους δημιουργούς του τόπου, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Γιάννη Μαρκόπουλο και, από την άλλη, αγκάλιαζε τη μουσική της Μεσογείου ή μουσική που γράφτηκε με έμπνευση θεματολογία από τη Μεσόγειο.
Στο διάστημα ως το τέλος του καλοκαιριού θα ακολουθήσουν κάποιες ακόμη δοκιμαστικές συναυλίες ή παραστάσεις.
Ο σκοπός είναι να τύχει περαιτέρω επεξεργασίας η λεπτομέρεια στο κτήριο και ειδικότερα σε μία αίθουσα που ήδη κατακτά τις καρδιές των φιλότεχνων με την υψηλή αισθητική και την εξαιρετική, μοναδική ακουστική της.
Αρχές του φθινοπώρου θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε τον πρώτο επίσημο καλλιτεχνικό σχεδιασμό για την περίοδο 2019-20”.
Διαπιστώσατε τυχόν προβλήματα που θα προσπαθήσετε να διορθωθούν στο μέλλον;
«Προβλήματα ή, καλύτερα, θέματα προς επίλυση, φυσικά υπάρχουν πάντοτε, πόσο μάλλον σε κάτι καινούριο και αδοκίμαστο. Δεν υπάρχουν όμως παθογένειες. Κι αυτό είναι σημαντικό. Ως προς το επιχειρησιακό σκέλος, υπάρχει ήδη πενταετής στρατηγικός σχεδιασμός και αυτό, επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Ως προς το καλλιτεχνικό σκέλος είναι tabula rasa, άδειος πίνακας και αυτό επίσης θα βοηθήσει να τεθούν πολλά πράγματα σωστά από την αρχή.
Εδώ θα ήθελα να πω πόσο με έχει εντυπωσιάσει και συγκινήσει η αγάπη και το μεράκι με τα οποία έχουν αγκαλιάσει την υπόθεση του Πολιτιστικού οι εργαζόμενοι στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου και ιδίως στη ΔΕΠΤΑΗ”.
Το φορτίο
Γνωρίζετε πως έχει πέσει ένα «βαρύ» φορτίο στις πλάτες σας, δεδομένης και της ιστορίας του ΠΣΚΗ και όλων των προβλημάτων που συνάντησε για την κατασκευή του. Ποιο είναι το όραμά σας για το κέντρο και τι πιστεύετε πως ζητά ο κόσμος του Ηρακλείου από εσάς;
«Το κτήριο κατασκευάστηκε, πάει, τελείωσε. Σε αυτό συνεισέφεραν όλες οι δημοτικές Αρχές και τους αξίζουν πολλά εύσημα. Συνεισέφεραν και αρκετοί άλλοι άνθρωποι, εξειδικευμένοι, αθόρυβοι, ειλικρινείς, αποτελεσματικοί.
Κοιτάζουμε μπροστά, διότι το ταξίδι που ξεκινάει για την Κρήτη μας, με όχημα αυτή την πρωτοφανή για την ιστορία του νησιού υποδομή, προβλέπεται να είναι συναρπαστικό.
Πιστεύω ακράδαντα ότι το έργο αυτό είναι σε θέση να αλλάξει ακόμη και την οπτική γωνία μας για πολλά πράγματα, όχι μόνο στον πολιτισμό και την ανάπτυξη αλλά ακόμα και για την καθημερινότητά μας.
Αν θα μπορούσα να περιγράψω το όραμά μας σε λίγες σειρές, θα έλεγα πως η Κρήτη παίρνει επιτέλους αυτό που αξίζει στην ιστορία και τον πολιτισμό της: ένα έργο που μπορεί να καταστεί πρότυπο και εξωστρεφές περιφερειακό πολιτιστικό κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οραματιζόμαστε υψηλότατο καλλιτεχνικό επίπεδο, έμφαση όχι μόνο στη λόγια, μουσική αλλά και στον λαϊκό πολιτισμό, ανάδειξη της κρητικής παράδοσης, διάδραση μεταξύ των τεχνών και των πολιτισμών, στήριξη των σύγχρονων καλλιτεχνικών τάσεων, συμμετοχικές διαδικασίες, ανάδειξη του έργου των νέων καλλιτεχνών, τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης, συνεργασίες με σημαντικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού. Βασικός στόχος είναι να αναδειχθεί η υπεραξία αυτού του έργου για την ανάπτυξη και τον τουρισμό.
Όποτε είχα στο παρελθόν την τιμή να υπηρετήσω μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς, η επαφή με την κοινωνία και η διαρκής εξωστρέφεια με τη λεγόμενη “επίθεση πολιτισμού” ήταν το άμεσο ζητούμενο.
Για παράδειγμα, με δύο πρωτοβουλίες παλαιότερα στη Λυρική αγκαλιάσαμε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες (Όπερα της Βαλίτσας) και τους μαθητές (Η όπερα διαδραστικά στα δημοτικά σχολεία με τον «Κουρέα της Σεβίλης»). Τα αποτελέσματα αυτών των δράσεων, εκτιμώ πως άλλαξαν εν πολλοίς τη σχέση της κοινωνίας με το λυρικό θέατρο”.
Έχετε «λευκή επιταγή» από πλευράς δημοτικής Αρχής για τη διαχείριση του ΠΣΚΗ;
«Είχα άριστη συνεργασία κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια με όλες τις δημοτικές Αρχές και εξακολουθώ να έχω. Νομίζω πως ο εκατέρωθεν σεβασμός δεν μπορεί να επιβάλλεται αλλά κατακτιέται. Ναι, αισθάνομαι ελεύθερος.
Και θα προσπαθήσω να προσφέρω με όλες μου τις δυνάμεις. Καθημερινά διαπιστώνω πολύ θετική διάθεση από όλους, προκειμένου να υπηρετηθεί ένας υψηλός στόχος”.
Τι εκδηλώσεις θα φιλοξενούνται στο ΠΣΚΗ; Θα αφορούν αποκλειστικά ποιοτικές εκδηλώσεις ή και εμπορικού χαρακτήρα που ίσως προσφέρουν επιπλέον έσοδα;
«Έχει επανειλημμένα αποδειχθεί πως, με κατάλληλες κινήσεις, οι ποιοτικές εκδηλώσεις μπορούν να αποφέρουν και καλά έσοδα. Αλίμονο, αν οι λεγόμενες “ποιοτικές” εκδηλώσεις παρουσιάζονται σε άδειες αίθουσες.
Όμως δεν θα διαχώριζα τις εκδηλώσεις σε ποιοτικές και εμπορικές αλλά σε καλές και κακές. Εμείς θα έχουμε την ευθύνη να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις. Επιπλέον, ένας οραματικός προγραμματισμός μπορεί συγχρόνως να είναι και φροντισμένος, το ένα δεν αναιρεί το άλλο.
Και, φυσικά, στους πολιτιστικούς οργανισμούς το ζητούμενο δεν είναι και δεν μπορεί να είναι η κερδοφορία αλλά η υγιής λειτουργία και η βιωσιμότητα. Προς αυτόν τον στόχο θα κινηθούμε.
Επιπλέον, θα ήθελα να τονίσω πως, παρά το γεγονός ότι θα φιλοξενούνται και παραγωγές τρίτων, η λογική μας δεν θα είναι “μεταπρατική”, δηλαδή να λειτουργούμε ως “μοτέλ” εκδηλώσεων αλλά, κυρίως, παραγωγική. Το Πολιτιστικό Κέντρο οφείλει να παράγει πολιτισμό, αξιοποιώντας με τους δικούς του όρους τις άξιες εγχώριες ή μετακαλούμενες δυνάμεις και υπηρετώντας τις ανάγκες της κοινωνίας με σαφήνεια και συνέπεια.
Για να το πούμε με όρους μάνατζμεντ: στοίχημα είναι να παραχθεί ικανό πρωτογενές πολιτιστικό προϊόν. Η πλούσια λαϊκή παράδοση και η δημιουργικότητα της νέας γενιάς είναι δύο γερά όπλα μας!».
Θα μοιράζετε τον χρόνο σας μεταξύ Ηρακλείου και Γερμανίας; Πώς θα καταφέρετε να αντεπεξέλθετε στις απαιτήσεις της θέσης σας στο ΠΣΚΗ;
«Αλίμονο, αν ο διευθυντής ενός πολιτιστικού οργανισμού αυτοπεριορίζεται στους τέσσερεις τοίχους του γραφείου του. Ο πολιτισμός συμπορεύεται με την επικοινωνία και τη διάδραση. Υπό τη συνθήκη αυτή και επιτρέψτε μου να πω, αισθανόμενος ως πολίτης του κόσμου, θα προσπαθήσω, η καλλιτεχνική κινητικότητά μου να αποφέρει τα μέγιστα οφέλη ως προς τη διεθνή απήχηση του Κέντρου και τη σχέση του με άλλους μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η νέα μου βάση θα είναι πλέον η Κρήτη μας”.
Ως Ηρακλειώτης, τι διαπιστώνετε πως λείπει από την πόλη μας όσον αφορά στον τομέα του πολιτισμού;
«Λείπουν οι ολοκληρωμένες δομές έμψυχων επαγγελματικών καλλιτεχνικών σχημάτων. Ας μην ξεχνάμε πως τη ζωή στα κτήρια δεν την δίνουν οι τοίχοι και οι εξοπλισμοί. Τη δίνουν οι άνθρωποι και η δράση τους.
Επίσης, παρά τις κατά καιρούς φιλότιμες ή αξιόλογες προσπάθειες, η πόλη δεν έχει “αγκαλιάσει” ακόμη όλους τους όμορφους τόπους, όπως αυτοί για παράδειγμα κοντά στα ενετικά τείχη. Ένας από αυτούς είναι και ο περίφημος Λάκκος, που τώρα με αφορμή το Πολιτιστικό Κέντρο μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς για την πόλη.
Πάντως, το αισιόδοξο είναι πως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που διψούν να παράγουν πολιτισμό ή να τους ”προσφερθεί» πολιτισμός”.
Γιατί αποφασίσατε να επιστρέψετε στο Ηράκλειο σε μία κορυφαία στιγμή για την πορεία σας;
«Είναι ένα θέμα συνειδησιακό και συναισθηματικό συγχρόνως. Κάποιοι συμπατριώτες μου, που δρέπουν δάφνες στο εξωτερικό και περνούν για λίγο από την Ελλάδα, για να ασκήσουν, εν μέσω των διακοπών τους, αφ’ υψηλού κριτική, με στενοχωρούν. Πρέπει να προσφέρουμε, όταν έχουμε τη δύναμη και τις δυνατότητες να προσφέρουμε.
Διαφορετικά, αν όλοι σκέφτονται εγωκεντρικά και προσδοκούν να κάνει τη δουλειά κάποιος άλλος, στο τέλος δεν θα υπάρχει κανένας άλλος…
Η συνείδησή μου λοιπόν μού απαγορεύει να κάνω το ίδιο. Από την άλλη, σε αυτό το νησί γεννήθηκα, μεγάλωσα, πήγα σχολείο, εδώ έχω πολλές αναφορές που με δένουν συναισθηματικά και ναι, βλέπω την υπόθεση αυτή με μεγάλη αγάπη αλλά και σιγουριά”.
Οι Ηρακλειώτες και το savoir vivre
Τελικά, οι Ηρακλειώτες είναι έτοιμοι για θεάματα τέτοιου είδους; Τηρήθηκε το λεγόμενο savoir vivre;
«Όχι μόνο στην πόλη μας αλλά σε ολόκληρη την Κρήτη υπάρχει εξαιρετικό και δυνητικά πολύ μεγάλο κοινό. Τώρα θα έρθει και το έναυσμα. Στις πρόσφατες συναυλίες διαπίστωσα εξαιρετική διάθεση, προσήλωση, ενθουσιασμό και πάθος.
Αυτά είναι καθοριστικά στοιχεία και θέτουν σημαντικές βάσεις. Και τι σημαίνει savoir vivre στο χειροκρότημα; Μήπως όσοι φωνάζουν “σσσσς” σε εκείνους που χειροκροτούν αυθόρμητα, δεν ενοχλούν;
Ακόμη και σε φημισμένες, λόγω παράδοσης, αίθουσες, πολλές φορές ο κόσμος ξεσπάει σε αυθόρμητο χειροκρότημα με τη λήξη του πρώτου μέρους ενός κοντσέρτου.
Εξάλλου, με κατάλληλα προγράμματα, μικροί και μεγάλοι, νεανικό κοινό, καθώς και ευρύτερα κοινωνικά στρώματα θα μυηθούν πολύ σύντομα στον ιδιαίτερο, μαγικό χώρο της τέχνης!
Το κοινό δεν έχει ανάγκη επιβολής καθοδήγησης τρόπων. Όλα θα γίνουν, με τον τρόπο που αρμόζει σε έναν χώρο πολιτισμού”.