Έχει τιμηθεί με πάνω από 110 βραβεία και υποτροφίες, είναι διακεκριμένη πιανίστρια με διακρίσεις σε διεθνείς και πανελλήνιους διαγωνισμούς πιάνου ενώ τo 2021 έγραψε ιστορία όταν έγινε η πρώτη Ελληνίδα γιατρός που συμπεριελήφθη σε λίστα του Forbes “30 κάτω των 30”.
Σήμερα κάνει την ειδικότητά της στη Νευροχειρουργική και δεν παύει ούτε στιγμή να θέτει στόχους για το μέλλον που περιλαμβάνουν και τις δύο της αγάπες, την ιατρική και την μουσική, αλλά και την έρευνα. Ο λόγος για την δρ Μαριάννα Καψετάκη που στις 31 Μαρτίου θα εμφανιστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για μια ομιλία και ρεσιτάλ για ν’ απαντήσει στο ερώτημα τί συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο όταν ακούει μουσική. “Στην πραγματικότητα”-λέει η ίδια μιλώντας στην “Π”- “μπορεί κανείς να διαβάσει πολλά επιστημονικά άρθρα για να βρει την απάντηση, αλλά μέσα από την εκδήλωση στο Μέγαρο θέλω να δώσω τις απαντήσεις πιο εκλαϊκευμένα και με πιο ευχάριστο τρόπο”.
Μάλιστα η εκδήλωση αυτή επιλέχθηκε από το Ίδρυμα Dana και την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Εταιρειών Νευροεπιστημών για να χρηματοδοτηθεί ανάμεσα στις εκδηλώσεις που γίνο νται παγκοσμίως για να ενημερωθεί ο κόσμος για τον εγκέφαλο. Η νεαρή Ηρακλειώτισσα που μαζί με την δίδυμη αδελφή της Στεφανία ήταν και είναι ένα πολυβραβευμένο πιανιστικό ντουέτο, τονίζει ότι δεν μπορεί να ξέρει αν η γιατρός βοηθά τη μουσικό ή το αντίστροφο. “Δεν μπορώ να ξέρω” -λέει “ποιό από τα δύο με βοηθάει περισσότερο, επειδή σε όλη μου τη ζωή έχω ασχοληθεί και με τα δύο.
Και τα δύο παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στη ζωή μου”. Άλλωστε θεωρεί ως ένα από τα πιο σημαντικά και πολύτιμα επιτεύγματα της ότι έχει καταφέρει να συνεχίσει να ασχολείται και με τα τρία πεδία που την ενδιαφέρουν: ιατρική, έρευνα, και μουσική. “Οι βεβαιώσεις που δίνονται” -αναφέρει-”κατά την ολοκλήρωση ενός μεγάλου μέρους εκπαίδευσης σε καθένα απ’αυτά τα πεδία (π.χ. πτυχίο Ιατρικής, διδακτορικό) είναι από τα σημαντικότερα επιτεύγματα, καθώς είναι αποτέλεσμα σκληρής και μακροχρόνιας δουλειάς από μένα και τους καθηγητές μου”. Η ίδια μιλά ακόμα στην “Π” για το ποιο είναι το σημαντικότερο πεδίο προκλήσεων για τους Νευροεπιστήμονες, για τα 100 βραβεία και τις υποτροφίες και για τα σχέδια της για το μέλλον.
«Η πρώτη φορά στην Ελλάδα»
Τί θα δούμε και τί θ’ ακούσουμε στο Μέγαρο Αθηνών; Θα κάνω μια ομιλία και ρεσιτάλ πιάνου. Κάποια από τα κομμάτια που θα παίξω είναι οι Παιδικές Σκηνές του Σούμαν και τα 24 πρελούδια του Σοπέν. Έχω παρουσιάσει αυτό το συνδυασμό (ομιλία και ρεσιτάλ) σε αρκετά φεστιβάλ στο εξωτερικό (π.χ. Fifteen Seconds Festival στην Κωνσταντινούπολη και στο Graz, Great Exhibition Road Festival στο Λονδίνο, καθώς και στην Οξφόρδη και Στοκχόλμη). Όμως είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζω το συνδυασμό αυτό στην Ελλάδα.
Τί συμβαίνει λοιπόν στον ανθρώπινο εγκέφαλο όταν παίζουμε μουσική; Είναι έκπληξη! Θα το μάθει όποιος έρθει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 31 Μαρτίου! Στην πραγματικότητα μπορεί κανείς να διαβάσει πολλά επιστημονικά άρθρα για να βρει την απάντηση, αλλά μέσα από την εκδήλωση στο Μέγαρο θέλω να δώσω τις απαντήσεις πιο εκλαϊκευμένα και με πιο ευχάριστο τρόπο. Η εκδήλωση αυτή επιλέχθηκε από το Ίδρυμα Dana και την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Εταιρειών Νευροεπιστημών για να χρηματοδοτηθεί ανάμεσα στις εκδηλώσεις που γίνονται παγκοσμίως για να ενημερωθεί ο κόσμος για τον εγκέφαλο (Brain Awareness Week).
Πώς αυτό θα αποτυπωθεί μουσικά από σας; Με έναν ιδιαίτερο συνδυασμό ομιλίας, ρεσιτάλ και οπτικοακουστικών μέσων που έχω ετοιμάσει.
Πώς μπήκε η μουσική στη ζωή σας; Έχω δει βίντεο από όταν ήμουν πολύ μικρή όπου φαίνεται ότι μου άρεσε να τραγουδάω και να παίζω με μουσικά παιχνίδια. Επίσης, παρακολουθούσα αρκετές ζωντανές συναυλίες μαζί με τους γονείς μου. Έτσι όταν ήμουν περίπου 8 ή 9 χρονών, μια μέρα τους είπα ότι θέλω να μάθω πιάνο. Άρχισα μαθήματα πιάνου, πρώτα με μια φίλη της μητέρας μου κι έπειτα σε ωδείο, και 10 ετών μαζί με τη δίδυμή μου αδελφή κερδίσαμε το πρώτο μας βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό πιάνου.
Τί είναι μουσική για σας, μια πιανίστρια-νευροεπιστήμονα με ειδίκευση στη μνήμη; Η μουσική για μένα είναι μια πρόκληση π.χ. μου επιτρέπει να εξερευνώ εξαιρετικά έργα διάφορων εποχών. Επίσης μου επιτρέπει να χαλαρώνω, να εκφράζομαι, να βρίσκω καινούργιες ιδέες, να δημιουργώ και να γνωρίζω καινούργια μέρη και ανθρώπους.
Η γνώση φέρνει μια διαφορετική οπτική της μουσικής; Καθένας μας έχει μια διαφορετική οπτική της μουσικής και αυτό μπορεί να αλλάξει σε κάθε άτομο με το χρόνο ανάλογα με τις γνώσεις και εμπειρίες που συλλέγει.
Περισσότερο βοηθά η πιανίστρια την νευροεπιστήμονα ή το αντίστροφο; Δεν μπορώ να ξέρω ποιό από τα δύο με βοηθάει περισσότερο, επειδή σε όλη μου τη ζωή έχω ασχοληθεί και με τα δύο. Και τα δύο παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στη ζωή μου.
«Ο εγκέφαλος εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα όργανα για τα οποία
έχουμε να μάθουμε ακόμα πολλά»
Ποιό είναι το σημαντικότερο πεδίο προκλήσεων για τους Νευροεπιστήμονες στην εποχή μας; Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για έναν νευροεπιστήμονα είναι να κατανοήσει πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος (σε φυσιολογικές καταστάσεις και σε παθήσεις). Θα είναι μεγάλο κατόρθωμα όταν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως τον μηχανισμό όλων των λειτουργιών του εγκεφάλου και όλων των παθολογικών καταστάσεων που τον προσβάλλουν.
Τι εντυπωσιάζει ακόμα και μια γιατρό-ειδική στο θέμα; Με εντυπωσιάζει η πολυπλοκότητα του εγκεφάλου. Παρά τις προόδους της τεχνολογίας και τις τεράστιες γνώσεις που έχουμε ήδη, ο εγκέφαλος εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα όργανα για τα οποία έχουμε να μάθουμε ακόμα πολλά.
Η μουσική πρωτοστατεί τώρα στη ζωή σας ή η ιατρική; Και τα δύο. Για μένα, το ένα συμπληρώνει το άλλο.
«Η ευθύνη μου είναι για τον εαυτό μου, για τους συναδέλφους, τους ασθενείς, και τους μαθητές μου. Αν αυτό φέρει βραβεία, τότε είναι υπέροχο»
To 2021 γράψατε ιστορία όταν γίνατε η πρώτη Ελληνίδα γιατρός που συμπεριλαμβάνεται σε λίστα Forbes “30 κάτω των 30” (Ευρώπη-Επιστήμη και Υγεία). Τι σήμαινε για σας αυτή η διάκριση που… δεν την γνωρίζατε καν; Ναι, ήταν μια έκπληξη για μένα. Δεν είχα ακούσει για αυτή τη λίστα προηγουμένως. Ήταν μια πολύ σημαντική διάκριση. Είναι μεγάλη μου τιμή και είμαι ευγνώμων που με επιλέξανε. Έπειτα από τη διάκριση αυτή, έχω δεχτεί πολλές προσκλήσεις για ομιλίες και ρεσιτάλ από διάφορους φορείς παγκοσμίως.
Έχετε τιμηθεί με πάνω από 100 βραβεία και υποτροφίες. Νιώθετε το βάρος της συνέχειας ή είναι μια ενθάρρυνση; Τα βραβεία είναι μια αναγνώριση από τον κόσμο. Βεβαίως με ενθαρρύνουν να συνεχίσω. Όμως, πρώτα και κύρια για μένα είναι να συνεχίσω να κάνω αυτά που με ενδιαφέρουν. Το να κερδίζω βραβεία, για μένα είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα και δεν αισθάνομαι ότι πρέπει να κερδίσω κάτι. Η ευθύνη μου είναι για τον εαυτό μου, για τους συναδέλφους, τους ασθενείς, και τους μαθητές μου. Αν αυτό φέρει βραβεία τότε είναι υπέροχο, αλλά δεν έχουν καμία σχέση με το πώς νιώθω με την καριέρα μου.
Το βιογραφικό σας είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Εσείς τι θα κρατούσατε ως τα πιο σημαντικά και πολύτιμα επιτεύγματά σας; Πιστεύω ότι το πιο πολύτιμο επιτεύγμα είναι ότι έχω καταφέρει να συνεχίσω να ασχολούμαι και με τα τρία πεδία που με ενδιαφέρουν: ιατρική, έρευνα, και μουσική. Οι βεβαιώσεις που δίνονται κατά την ολοκλήρωση ενός μεγάλου μέρους εκπαίδευσης σε καθένα απ’ αυτά τα πεδία (π.χ. πτυχίο Ιατρικής, διδακτορικό) είναι από τα σημαντικότερα επιτεύγματα, καθώς είναι αποτέλεσμα σκληρής και μακροχρόνιας δουλειάς από μένα και τους καθηγητές μου.
Γίνατε γνωστή και πέρα από τα ελληνικά σύνορα με την δίδυμη αδελφή σας την Στεφανία βιολόγο, δίνετε πλέον συναυλίες ως ντουέτο; Ναι, συνεχίζουμε να δίνουμε συναυλίες μαζί, αλλά τώρα τελευταία οι περισσότερες είναι ξεχωριστά, επειδή εγώ εργάζομαι στην Κρήτη και η Στεφανία εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια σε ένα πανεπιστήμιο στη Βοστώνη.
Πώς είναι να δίνεις συναυλία χωριστά, τι αλλάζει; Παίζοντας μόνη, είναι εντελώς διαφορετικό αλλά εξίσου ευχάριστο! Σε σόλο ρεσιτάλ, η καθεμία αναλαμβάνει την απόλυτη κυριαρχία της σκηνής. Αντιθέτως, με την Στεφανία, μοιραζόμαστε την παράσταση και δημιουργούμε πράγματα μαζί (δηλαδή 4 χέρια στο ίδιο πιάνο ή αν ο χώρος εκδηλώσεων έχει δύο πιάνα τότε έργα για δύο πιάνα).
Έχετε σχέδια για το μέλλον; Βεβαίως. Από κλινικής πλευράς, αφού τελειώσω την ειδικότητα της Νευροχειρουργικής θέλω να εξειδικευτώ στη Λειτουργική Νευροχειρουργική. Από ακαδημαϊκής πλευράς, θέλω να συνεχίσω τις ερευνητικές μελέτες που κάνω τώρα, να κάνω καινούργιες συνεργασίες με άλλους επιστήμονες, να συνεχίσω να διδάσκω σε διάφορα πανεπιστήμια και να δίνω ομιλίες. Από μουσικής πλευράς, θέλω να συνεχίσω να κάνω συναυλίες (σόλο, με την αδελφή μου, και με ορχήστρες) και ενδιαφέροντα πρότζεκτ όπως αυτό που θα παρουσιάσω στο Μέγαρο.
Αυτή τη στιγμή σας βρίσκουμε στο Βενιζέλειο να κάνετε ειδίκευση. Γιατί επιλέξατε να μείνετε στην Ελλάδα και την Kρήτη, ειδικά σε ένα σημείο καμπής για την δημόσια υγεία; Μόλις πήρα το πτυχίο Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο Κρήτης πήγα κατευθείαν στο Λονδίνο για να κάνω έρευνα (μεταπτυχιακό, διδακτορικό, μεταδιδακτορικό). Ήμουν εκεί περίπου 6 χρόνια. Για αρκετό καιρό σκεφτόμουν σε ποιά χώρα θα ήταν καλύτερα να κάνω ειδικότητα π.χ. Αμερική, Αγγλία, ή Ελλάδα. Ζύγισα τα θετικά και αρνητικά κάθε χώρας/περιοχής (π.χ. τρόπος ζωής, διατροφή, καιρός, μισθός, έξοδα, οικογένεια, φίλους, διάρκεια ειδικότητας, δυνατότητα να συνεχίσω το πιάνο και την έρευνα) και αποφάσισα να ξεκινήσω ειδικότητα στην Κρήτη.
Αν κάποιος ξένος συνάδελφός σας, γιατρός ή μουσικός, σας ζητούσε να του συστήσετε την Κρήτη πού θα τον πηγαίνατε και τί θα του δείχνατε; Εξαρτάται από τα ενδιαφέροντα του συναδέλφου. Αν του αρέσει η ιστορία τότε στο Αρχαιολογικό Μουσείο και την Κνωσσό. Αν του αρέσει η ορειβασία τότε στο φαράγγι της Σαμαριάς. Από παραλίες και εστιατόρια θα του έγραφα μια ολόκληρη λίστα, καθώς έχουμε τόσες όμορφες παραλίες και καλά εστιατόρια.