Οι Έλληνες καπνίζουν περισσότερο από όλους στην Ευρώπη, παρόλο που έχουν περάσει 14 χρόνια που απαγορεύτηκε το κάπνισμα σε κλειστούς δημόσιους χώρους.
Σύμφωνα με άρθρο της New York Times, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση προτρέπει τις χώρες να επεκτείνουν το μέτρο για την απαγόρευση του καπνίσματος και σε εξωτερικούς χώρους, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για την «επίτευξη μιας γενιάς χωρίς καπνό» έως το 2040, η επίσημη απάντηση της Ελλάδας ήταν: «Όχι, ευχαριστώ».
Πέρυσι, ένα υγειονομικό προφίλ της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ότι περίπου το ένα πέμπτο των θανάτων της χώρας το 2019 θα μπορούσε να αποδοθεί στο κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένου του άμεσου και του παθητικού καπνίσματος.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί στην Ελλάδα επιμένουν στο τσιγάρο – από συνήθεια, προκλητικότητα ή απλώς επεiδή θεωρούν ότι μπορούν να τη γλιτώσουν.
«Όταν ένας καπνιστής γνωρίζει ότι υπάρχουν κενά στο σύστημα που μπορεί να εκμεταλλευτεί για να καπνίσει, θα το κάνει», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Στάθης Παπαχρήστου, ψυχολόγος και στέλεχος του γραφείου διακοπής του καπνίσματος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας.
Πάνω από το ένα τρίτο των Ελλήνων καπνίζει
Αυτές τις μέρες, πάνω από το ένα τρίτο των Ελλήνων καπνίζει – δεύτερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία – σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Ελλάδα απαγόρευσε το κάπνισμα σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους το 2010 και η στατιστική υπηρεσία της χώρας έχει καταγράψει σημαντική μείωση του καπνίσματος.
Ωστόσο, η απαγόρευση παραβιάστηκε ευρέως, οπότε το 2019 θεσπίστηκε ένας αυστηρότερος νόμος. Περιλάμβανε πρόστιμα 100 ευρώ (περίπου 105 δολάρια) για όσους καπνίζουν σε κλειστό δημόσιο χώρο και έως 10.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις, ανοίγοντας και μια τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών.
Για την επιβολή της απαγόρευσης, οι αρχές διενήργησαν 3.376 ελέγχους σε κλειστούς δημόσιους χώρους τους πρώτους 11 μήνες του τρέχοντος έτους, εκ των οποίων περίπου 2.200 στην Αθήνα, σύμφωνα με την αρμόδια υπηρεσία.
Εκδόθηκαν 659 πρόστιμα, συνολικού ύψους 529.400 ευρώ, για παραβάσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, κυρίως για ιδιοκτήτες ή διαχειριστές επιχειρήσεων.
«Οι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς» – Ομίχλη καπνού στα μπαρ της Αθήνας
«Οι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς», δήλωσε ο Παναγιώτης Μπεχράκης, πνευμονολόγος και ιδρυτής της Smoke Free Greece, μιας πρωτοβουλίας κατά του καπνίσματος που διοργανώνει σεμινάρια στα σχολεία.
Πρόσθεσε ότι πολλές επιχειρήσεις επιτρέπουν το κάπνισμα σε πρώην ανοιχτούς χώρους που κλείνουν με πλαστικά προστατευτικά.
«Κάθε φορά που είμαι αγχωμένος, απλά ανάβω και σβήνω», είπε ο Αντώνης Βασιλειάδης, 45 ετών, που καθόταν με φίλους σε ένα μικρό, πολυσύχναστο μπαρ.
Είπε ότι η σχετικά χαμηλή τιμή των τσιγάρων στην Ελλάδα -περίπου 4,50 ευρώ για ένα πακέτο των 20- του επέτρεψε να διατηρήσει τη συνήθειά του να καπνίζει ένα πακέτο την ημέρα.
Όσο για τους μη καπνίζοντες, είπε: «Είναι επιλογή τους να βρίσκονται εδώ».
Η Κατερίνα Θεοφίλου, 29 ετών, μια μη καπνίστρια που καθόταν κοντά, είπε ότι ο καπνός από τα διπλανά τραπέζια την ενοχλούσε, αλλά όχι τόσο ώστε να την κάνει να φύγει ή να καταγγείλει κάποιον. «Έχω βγει για να περάσω καλά», είπε, “όχι για να καταγγείλω τους ανθρώπους”.
«Το κράτος δεν έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει το κάπνισμα»
Ο Σπύρος Μανάκης, 38 ετών, περιγράφει τον εαυτό του ως «μανιακό καπνιστή».
Προσπάθησε να το κόψει μια φορά, αλλά όπως είπε αποφάσισε ότι το κάπνισμα ταιριάζει στον καθιστικό τρόπο ζωής του, που περιλαμβάνει εργασία σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και βιντεοπαιχνίδια.
Όσον αφορά τους κυβερνητικούς περιορισμούς, είπε: «Το κράτος δεν έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει το κάπνισμα».
«Πρέπει να αλλάξουμε την ελληνική νοοτροπία»
Ο κ. Μπεχράκης επισημαίνει τη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να επεκταθεί το μέτρο των περιορισμών του καπνίσματος στους εξωτερικούς χώρους, με τον οργανισμό να υποστηρίζει ότι «οι ολοκληρωμένοι νόμοι για την απαγόρευση του καπνίσματος προσφέρουν το μόνο αποτελεσματικό μέσο για την εξάλειψη των κινδύνων που σχετίζονται με το παθητικό κάπνισμα».
Αυτό δεν ενοχλεί τον Νίκο Λούβρο, 69 ετών, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης ενός δημοφιλούς μπαρ στην Αθήνα και ίδρυσε ένα πολιτικό κόμμα για τα δικαιώματα των καπνιστών. Όπως είπε μία μόνο φορά επισκέφθηκαν το μπαρ του για έλεγχο το 2012, και δεν επέστρεψαν.
«Όποιος έρχεται εδώ ξέρει ότι μπορεί να καπνίσει», είπε. Οι ειδικοί δήλωσαν ότι η πρόκληση είναι να ξεπεραστούν τέτοιες βαθιά ριζωμένες συμπεριφορές.
«Δεν μπορούμε να επιθεωρούμε κάθε καπνιστή», δήλωσε ο κ. Παπαχρήστου, ο ψυχολόγος. «Πρέπει να αλλάξουμε την ελληνική νοοτροπία ότι ο διπλανός σου είναι υποχρεωμένος να εισπνέει τον καπνό σου».