Το ποσό των 564 εκατομμυρίων ευρώ, θα λάβει η Κρήτη για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021 – 2027, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο, ο οποίος και παρουσίασε το νέο πρόγραμμα σε ειδική ημερίδα στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου.
Όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας, η Κρήτη θα λάβει κατά 25 % προσαυξημένους πόρους σε σχέση με το αντίστοιχο επιχειρησιακό πρόγραμμα 2014 – 2020, οι οποίοι και θα χρηματοδοτήσουν υποδομές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την θωράκιση της δημόσιας υγείας, την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τις χωρικές επενδύσεις για την βιωσιμότητα αστικών πόλεων.
Η εκδήλωση οργανώθηκε υπό τον συντονισμό του προέδρου του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης Παύλου Μπαριτάκη, με την συμμετοχή εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του περιφερειάρχη Κρήτης, της συντονίστριας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, της ΠΕΔ Κρήτης, υψηλόβαθμων στελεχών της Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ, αντιπεριφερειαρχών, δημάρχων, περιφερειακών, δημοτικών συμβούλων, εκπροσώπων βουλευτών, φορέων, κοινωνικών εταίρων που θα συμβάλλουν με τις προτάσεις τους στη βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων.
Εξειδικεύοντας τις δράσεις ο γενικός γραμματέας ανέφερε ότι, «είναι ζήτημα και των τοπικών κοινωνιών και για αυτό σήμερα ξεκινάμε εδώ την δεύτερη φάση της διαβούλευσης για τα προγράμματα, ενώ στα μέσα Οκτωβρίου βάσει προγραμματισμού θα σταλεί το τελικό κείμενο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το ΠΕΠ της Κρήτης. Είναι πολύ σημαντικό στο πλαίσιο της διαβούλευσης να μπουν και οι τελευταίες «πινελιές» για τις δράσεις και τα έργα που θέλουν να δουν οι τοπικές κοινωνίες του νησιού την επόμενη δεκαετία».
Αναφορικά με το τρέχον ΠΕΠ Κρήτης 2014-2021 που ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο του 2023, ο κ. Σκάλκος τόνισε πως «η Κρήτη βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο, πραγματοποιούνται πολύ σημαντικά έργα, και το πιο σημαντικό είναι ότι έχει υψηλό αριθμό συμβασιοποιημένων έργων, νομικών δεσμεύσεων, που σημαίνει ότι υπάρχουν έργα που «τρέχουν» και είναι θέμα χρόνου να ολοκληρωθούν και να αποπληρωθούν.
Αυτές οι δεσμεύσεις φτάνουν το 110% του προγράμματος, που σημαίνει ότι το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί στην ώρα του χωρίς να μείνει αναξιοποίητο και το τελευταίο διαθέσιμο ευρώ».
Από την πλευρά του ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης ευχαρίστησε τον εκπρόσωπο της DG REGIO της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Παναγιώτη Πανταζάτο, τον γενικό διευθυντή Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ Γιάννη Φρίμπα που μίλησαν διαδικτυακά καθώς και τον παρευρισκόμενο πρόεδρο της Επιτροπής Νομικών Εμπειρογνωμόνων που μίλησε για την Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση Γ. Τζώρτζη, καθώς και όλους τους συμμετέχοντες, τονίζοντας, ότι, «τα τελευταία χρόνια, στο ΠΕΠ Κρήτης 2014-2020 έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 432 δημόσια έργα, χρηματοδοτήθηκαν 3.852 επενδυτικά σχέδια, ενισχύθηκαν οι πληττόμενες από την πανδημία επιχειρήσεις με 63 εκ ευρώ.
Μέχρι σήμερα οι συμβάσεις ανέρχονται σε 440 εκ ευρώ, με την απορρόφηση των πόρων να πλησιάζει το 60%, ενώ υπογράμμισε πως δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ μέχρι το τέλος». Αναφερόμενος στη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027 υπογράμμισε πως «κεντρικός μας στόχος παραμένει η πλήρης αξιοποίηση των χρηματοδοτικών πόρων».
Στην Κρήτη, συνέχισε ο κ. Αρναουτάκης, μέσα από τη συνεργασία με όλους τους Δήμους, τα Επιμελητήρια, τα Ερευνητικά και Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, τους παραγωγικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών αντιμετωπίσαμε τις εκκρεμότητες του παρελθόντος. Δημιουργήσαμε ένα τοπικό οικοσύστημα καινοτομίας και έρευνας. Χρηματοδοτήσαμε έργα με πολλαπλασιαστικό κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα. Η Περιφέρεια, λειτούργησε ως καταλύτης για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Ο κ. Αρναουτάκης ευχαρίστησε για την παραγωγική συνεργασία το Υπουργείο Ανάπτυξης, τους δημάρχους της Κρήτης, την διοικήτρια της 7ης ΥΠΕ Ελένη Μπορμπουδάκη, την προϊσταμένη της ΕΥΔ Κρήτης Μαρία Κασωτάκη, το προσωπικό των υπηρεσιών για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Νέο ΕΣΠΑ για την Κρήτη
Η αναπτυξιακή στρατηγική για την Κρήτη στην περίοδο 2021-2027, έχει ως κύριο στόχο την ενίσχυση του παραγωγικού συστήματος και το στρατηγικό πλαίσιο που θα υποστηρίξει χρηματοδοτικά το νέο Ε.Π. θα επιδιώξει:
- Την προώθηση της Καινοτομίας και της Επιχειρηματικότητας.
- Τη στήριξη της πράσινης ανάπτυξης και της μείωσης των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.
- Την ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής προσβασιμότητας.
- Την ενίσχυση της Κοινωνικής Δυναμικής και Συνοχής.
- Την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση της φτώχειας.
- Την ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη των Αστικών Κέντρων και της Υπαίθρου.
- Την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
- Την ψηφιακή αναβάθμιση υπηρεσιών και επιχειρήσεων.
- Την ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής».
«Τα επόμενα χρόνια η προσοχή μας θα είναι στραμμένη στα μεγάλα έργα που θα αλλάξουν τη φυσιογνωμία του νησιού» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Αρναουτάκης για να προσθέσει:
«Ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης, το αεροδρόμιο Καστελλίου και η μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση, θα δώσουν νέα ώθηση στην αναπτυξιακή διαδικασία βάζοντας τέλος σε μια σειρά από ανασταλτικούς παράγοντες που επηρέαζαν αρνητικά τις εξελίξεις και την αναπτυξιακή διαδικασία. Ανάμεσα στις ελληνικές περιφέρειες, η Περιφέρειά μας θα καταφέρει να βρει ένα εκτεταμένο πεδίο για να συνεχίσει να ασκεί τον αναπτυξιακό της ρόλο. Θα συνεχίσει να λειτουργεί ως βατήρας για τα άλματα που όλοι μαζί θα κάνουμε προς τα εμπρός».
Γ. Κουράκης: Να στηριχθεί η Αυτοδιοίκηση
Την επιτακτική ανάγκη στήριξης του δημόσιου τομέα και κυρίως των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης με ανθρώπινο δυναμικό, πόρους και αρμοδιότητες, επισημάνε ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης Γιάννης Κουράκης, στο πλαίσιο παρουσίασης του νέου ΕΣΠΑ στο Ηράκλειο.
Αναφερόμενος στα μεγάλα αναπτυξιακά έργα της Κρήτης και ιδιαίτερα στον νέο ΒΟΑΚ, ο πρόεδρος της ΠΕΔ τόνισε ότι πρέπει να αξιοποιηθούν οι πόροι από όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα ούτως ώστε εκτός των τμημάτων του νέου οδικού άξονα για τα οποία έχουν υπάρξει ανακοινώσεις, να ανακοινωθεί άμεσα η χρηματοδότηση για τα τμήματα του ΒΟΑΚ από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι τη Σητεία.
Επίσης να δρομολογηθεί η σύνδεση του νέου Οδικού Άξονα με την Ιεράπετρα καθώς και η χρηματοδότηση για την ολοκλήρωση και ωρίμανση των μελετών του Διευρωπαϊκού Οδικού Δικτύου του Νότου, δηλαδή της σύνδεσης Ιεράπετρας- Βιάννου- Αγίων Δέκα(Μεσσαρά) αλλά και η σύνδεση με το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλλι.
Ο κ. Κουράκης στην τοποθέτηση του παράλληλα επεσήμανε ότι στη νέα αναπτυξιακή στρατηγική για την Κρήτη την περίοδο 2021-2027 πρέπει να σχεδιαστούν υποδομές και δράσεις αναφορικά με τη στήριξη της υπαίθρου και των αγροτών, τη μετάβασή του σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο βιώσιμου τουρισμού, τη στήριξη και τη συνεργασία με τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κρήτης, την θωράκιση της Κρήτης από τα έντονα καιρικά φαινόμενα, τη στήριξη του πολιτισμού και ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων σε όλη την Κρήτη, αλλά και τη στήριξη των κοινωνικών δομών και την ανάπτυξη δράσεων για την άρση των ανισοτήτων και της φτώχειας.
Τέλος ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης αναφερόμενος στο πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για την Κρήτη αλλά και τα ζητήματα της ενέργειας, τόνισε ότι είναι ανάγκη να προχωρήσει εντός χρονοδιαγράμματος η μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα και να υπάρξει άμεσα κλείσιμο των ρυπογόνων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε Λινοπεράματα και Ξυλοκαμάρα, ενώ παράλληλα πρέπει να αποκατασταθεί το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των περιοχών αυτών.
Η παρέμβαση Μποκέα
Στις προοπτικές που ανοίγονται στην περιοχή των Λινοπεραμάτων με την απομάκρυνση του εργοστασίου της ΔΕΗ αναφέρθηκε ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας κατά την τοποθέτησή του στη 2η Διαβούλευση για τον σχεδιασμό του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΚΡΗΤΗ» 2021-2027» που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο από την Περιφέρεια Κρήτης, παρουσία του γενικού γραμματέα του Υπουργείου Ανάπτυξης, αρμόδιου για το ΕΣΠΑ, Δημήτρη Σκάλκου.
Όμως ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου επεσήμανε πως «τουρισμός χωρίς υποδομές ύδρευσης και επάρκεια νερού δεν μπορεί να υπάρξει» και τόνισε την αναγκαιότητα υδροδότησης του Μαλεβιζίου τόσο από νέα μονάδα αφαλάτωσης όσο και από το φράγμα Αποσελέμη προσθέτοντας πως χρειάζεται συνεννόηση και πολιτική παρέμβαση.
Παράλληλα ο δήμαρχος Μαλεβιζίου αναφέρθηκε στην τεχνική υποστήριξη που θα πρέπει να υπάρξει προς τους δήμους ώστε να καταφέρουν να απορροφήσουν άμεσα πόρους του ΕΣΠΑ ενώ ζήτησε από τον γ.γ. του υπουργείου Ανάπτυξης να εξεταστεί αν μπορούν να χρηματοδοτηθούν είτε από το ΕΣΠΑ είτε από άλλες πηγές χρηματοδότησης οι πράξεις εφαρμογής των σχεδίων πόλης που έχουν κυρωθεί.
Νικολιδάκης: Το μοντέλο έχει αποτύχει
Το σημαντικό ζήτημα της κλιματικής αλλαγής σε συνδυασμό με την απώλεια στόχευσης του νέου προγράμματος χρηματοδότησης για την Κρήτη, σε ουσιαστικές επενδύσεις για το νότο, ανέδειξε στην τοποθέτηση του, στο πλαίσιο παρουσίασης του νέου ΕΣΠΑ και του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης παρουσία και του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα Δημήτρη Σκάλκου, ο δήμαρχος Φαιστού Γρηγόρης Νικολιδάκης.
«Αν συνεχίσουμε το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης που χωρίζει στα δύο το βόρειο με το νότιο τμήμα της Κρήτης, έχουμε αποτύχει» τόνισε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Φαιστού επισημαίνοντας πως πρέπει να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές.
«Όταν ο υδροφορέας της Κρήτης νιτριποιείται διαρκώς, σε μερικά χρόνια δεν θα έχουμε νερό για να πίνουμε» επισήμανε ο δήμαρχος Φαιστού, κάνοντας σαφές πως αν δεν υπάρξει μια ουσιαστική μέριμνα απονιτροποίησης κι εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα κι αν δεν υπάρξει προγραμματισμός που τουλάχιστον θα εξισορροπεί τις ανισότητες μεταξύ βορρά και νότου , τότε ο όλος σχεδιασμός οδεύει προς την καταστροφή.
Ο κ. Νικολιδάκης αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη ενίσχυσης του προσωπικού στους δήμους, αλλά και στην ανάγκη μιας ουσιωδέστερης πολιτικής για τη συνολική διαχείριση των φυσικών και υδατικών πόρων.