Θεωρίες που κάποτε φάνταζαν αποκύημα της επιστημονικής φαντασίας και φιλοσοφίες σήμερα έχουν αποδειχτεί πραγματικότητα μέσα από το εργαστήριο.
Ο κορυφαίος καθηγητής φυσικής δρ Μηνάς Καφάτος θέλει μέσα από το βιβλίο του «Είσαι το Σύμπαν» να φέρει ένα βήμα πιο κοντά τον απλό κόσμο με την επιστήμη. Το βιβλίο, που συνυπογράφει με τον Deepak Chopra, παρουσιάζεται απόψε στις 8 στην αίθουσα Ανδρόγεω του Δήμου Ηρακλείου. Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο ίδιος ο επιστήμονας. Διοργανωτές είναι οι εκδόσεις Π. Ασημάκης και το βιβλιοπωλείο ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ.
«Η κβαντομηχανική, στην οποία βασίζεται η καινούργια επιστήμη, την οποία προωθούμε, λέει πράγματα που έχουν αποδειχτεί πια στο εργαστήριο, δεν είναι φιλοσοφίες. Αν τα αναλογιστεί κανείς δεν είναι δυνατό παρά να αλλάξει τον τρόπο σκέψης τους. Παραδείγματος χάριν, η έννοια του χρόνου ότι πάει μόνο μπροστά δεν είναι σωστό» αναφέρει ο ίδιος σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Π».
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Η συνέντευξη
Ο στόχος του βιβλίου είναι να φέρει το κοινό ένα βήμα πιο κοντά στην επιστήμη;
«Ο στόχος του βιβλίου είναι να δείξει πού πάει η μοντέρνα επιστήμη. Είχαμε φτάσει σε ένα σημείο που λέγαμε ότι η επιστήμη πάει ενάντια στη φιλοσοφία, αυτό δεν ισχύει πια. Το βιβλίο θέτει μεγάλα ερωτήματα για την επιστήμη, για τα οποία η κλασική επιστήμη έχει φτάσει σε αδιεξόδους, δε βρίσκει απάντηση.
Ο τρόπος που τα παρουσιάζουμε, αυτό είναι το νόημα του βιβλίου, είναι ότι η καινούργια σκέψη, που δεν είναι ακριβώς καινούργια, λέει ότι αν ο κάθε άνθρωπος δε λάβει μέρος στο σύμπαν, το σύμπαν δεν υπάρχει. Ο ρόλος της συνειδητότητας είναι πολύ σημαντικός και το πλησιάζουμε με ερωτήματα, όπως ποια είναι η αρχή του χρόνου, γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη αρμονία στο σύμπαν.
Λέμε ότι όλα αυτά αντικατοπτρίζονται και στο άτομο, αυτοί οι παγκόσμιοι νόμοι, η αρμονία, η φυσική, ξεκινάνε από τον άνθρωπο τον ίδιο. Θέτουμε δύο πολύ βαθιά ερωτήματα και ελπίζουμε η επιστήμη να έρθει στην καθημερινότητα. Τώρα είναι μακριά από τον κοινό άνθρωπο.
Εγώ πιστεύω ότι αυτό δεν είναι αλήθεια, πιστεύω ότι η επιστήμη αντανακλά την καθημερινή ζωή και το αντίθετο. Το βιβλίο έχει εννιά μεγάλα ερωτήματα και μετά το τελευταίο μέρος του βιβλίου λέει ποιος είναι ο ρόλος του ανθρώπου για την αναγνώριση όχι μόνο του σύμπαντος».
Συναρπαστική
Η αστροφυσική ενδιαφέρει πολύ τον κόσμο, τον συναρπάζει. Πολίτες σάς πλησιάζουν για να τους λύσετε απορίες για το σύμπαν, τη γη και τους πλανήτες;
«Ναι, αυτά μπορεί να τα βρει κανείς στην κλασική αστρονομία. Εμείς πάμε πέρα από αυτό, από την παραδοχή ότι από το σύμπαν προήλθαμε κι εμείς, τα στοιχεία που είναι στο σώμα μας προέρχονται από τα άστρα, έχουμε μέσα μας σύνδεση άμεση με το σύμπαν. Αυτό το λέει και η κανονική αστροφυσική.
Εμείς λέμε ότι η υπόθεση πάει παραπέρα, όχι μόνο αυτό είναι αλήθεια αλλά ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την αναγνώριση του σύμπαντος είναι βασικά διότι είμαστε άνθρωποι. Αν ήμασταν ένα άλλο ον, το σύμπαν θα ήταν διαφορετικό για μας».
Τι να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια από την επιστήμη σας; Τι από όσα πιστεύουμε σήμερα ότι αγγίζουν τη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας θα γίνει πραγματικότητα;
«Πρώτα πρώτα, η κβαντομηχανική, στην οποία βασίζεται η καινούργια επιστήμη, την οποία προωθούμε, λέει πράγματα που έχουν αποδειχτεί πια στο εργαστήριο, δεν είναι φιλοσοφίες.
Αν τα αναλογιστεί κανείς δεν είναι δυνατό παρά να αλλάξει τον τρόπο σκέψης τους. Παραδείγματος χάριν, η έννοια του χρόνου ότι πάει μόνο μπροστά δεν είναι σωστό.
Ο χρόνος πάει και πίσω, ενώ στην καθημερινή μας εμπειρία πιστεύουμε ότι ο χρόνος πάει μόνο μπροστά. Η βιολογία βασίζεται στην κβαντοβιομηχανική, όχι μόνο από την οργανική χημεία, που παραδέχονται όλοι, αλλά τα συμπεράσματα της κβαντοβιομηχανικής έχουν να κάνουν με τη βιολογία. Βλέπω ότι έχουμε έναν τρόπο πιο ενωτικό να βλέπουμε τις επιστήμες πια, όχι χωρισμένη τη μία από την άλλη. Τον χωρισμό των επιστημών τον έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος, αλλά με μια ενιαία επιστήμη, στην οποία μέσα η συνειδητότητα και ο ρόλος του ανθρώπου θα είναι πολύ βασικά και όχι όπως πιστεύουμε σήμερα».
Στο Ηράκλειο
Η παρουσίαση γίνεται στη γενέθλια πόλη. Αισθάνεστε συγκίνηση και νοσταλγία όταν επιστρέφετε στο Ηράκλειο;
«Βέβαια, είμαι Ηρακλειώτης. Το μήνυμα που φέρνω είναι παγκόσμιο, δεν είναι μόνο κρητικό, ηρακλειώτικο.
Οπωσδήποτε, όμως, ο τόπος αυτός είναι πολύ σημαντικός για μένα. Τόσα άρχισαν από εδώ, από εδώ ξεκίνησα.
Η Ελλάδα γενικά, αλλά κυρίως η Κρήτη και το Ηράκλειο μού φέρνουν εικόνες στο μυαλό».
Θεωρείτε ότι με την ονομασία του κτηρίου του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης σε «Φώτης Καφάτος» αποδόθηκε η τιμή που θα έπρεπε στη μνήμη του αδελφού σας;
«Νομίζω ότι αποδόθηκε, ήταν μία συγκινητική εκδήλωση, οι συνάδελφοι μίλησαν πολύ ωραία. Ο Φώτης ήταν παγκόσμια φυσιογνωμία. Τι μπορεί να κάνει ένα οποιοδήποτε πανεπιστήμιο;
Ήταν άνθρωπος παγκόσμιας εμβέλειας. Όμως, χάρηκα ιδιαίτερα που ήμουν στην εκδήλωση. Το να δοθεί το όνομά του στο κτήριο, νομίζω ότι είναι φυσική εξέλιξη του τι έκανε ο Φώτης για το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ».