Ο Σουλεϊμάν 30 ετών, η Φάτμα 30 ετών και η Αμίρα 23 ετών αποτελούν τα μέλη μιας ευτυχισμένης και παράλληλα συνηθισμένης πολύτεκνης οικογένειας της Συρίας. Οι ίδιοι άνθρωποι εξακολουθούν να αποτελούν τα μέλη μιας ευτυχισμένης πολύτεκνης οικογένειας στην Ελλάδα, είναι όμως την ίδια στιγμή και μέλη ενός διαφορετικού μοντέλου οικογένειας για τη χώρα μας, όπου έχουν αποφασίσει να ζήσουν.
Ο 30χρονος είναι πατέρας έξι παιδιών. Τα τέσσερα του τα «χάρισε» η πρώτη του σύζυγος, η Φάτμα, και τα άλλα δύο η δεύτερη σύζυγός του, η Αμίρα.
Η πολύτεκνη αυτή οικογένεια, που βρίσκεται στην Κρήτη τους τελευταίους τέσσερις μήνες, στο πλαίσιο του προγράμματος ESTIA*- (στέγαση αιτούντων άσυλο στην Κρήτη, που υλοποιείται με συντονιστή την Αναπτυξιακή Ηρακλείου), μας άνοιξε την πόρτα του σπιτιού της για να συζητήσουμε για την πολυγαμία, για τη μεταξύ τους συνύπαρξη, τα υπέρ και τα κατά αυτής της συμβίωσης, αλλά ακόμα και για τα συναισθήματα που τρέφει η μία γυναίκα απέναντι στην άλλη.
Η συζήτηση με τον Σουλεϊμάν έχει ως εξής:
Πώς ήρθατε στην Ελλάδα; Αποφασίσατε να έρθετε όλη η οικογένεια μαζί;
“Δεν μπορούσαμε να ζήσουμε στη Συρία. Είναι δύσκολη η ζωή εκεί. Ναι, αποφασίσαμε να έρθουμε όλοι μαζί. Ήρθαμε πριν από περίπου ένα χρόνο. Πέρυσι τέτοια περίοδο ήμουν στη Συρία. Τον περασμένο Δεκέμβριο έφτασα στη Λέρο και στην Κρήτη ήρθαμε στις 13 Ιουνίου”.
Πώς είναι η ζωή με δύο γυναίκες;
“Η ζωή με δύο γυναίκες είναι καλύτερη από τη ζωή με μία γυναίκα! Στη Συρία έχουμε το δικαίωμα να παντρευτούμε μέχρι τέσσερις γυναίκες.
Πόσα χρόνια είστε παντρεμένος με την κάθε μία;
“Με τη Φάτμα είμαι παντρεμένος από το 2005 και με την Αμίρα από το 2011”.
Είναι παράξενο για εσάς που στην Ελλάδα δεν επιτρέπεται η διγαμία;
“Για εμάς αυτό είναι κάτι το φυσιολογικό. Στη θρησκεία μας, το Ισλάμ, ξέρουμε ότι αυτό είναι κάτι που είναι φυσιολογικό. Όμως, το 80% έως και το 90% των μουσουλμάνων έχουν μία γυναίκα”.
Πώς παντρευτήκατε; Από έρωτα;
“Ναι, παντρεύτηκα από έρωτα και τις δύο. Η καρδιά μου έχει χώρο και για τις δύο”!
Χώρο και για άλλες γυναίκες;
“Είχα μία ακόμη σύζυγο στη Συρία, αλλά χωρίσαμε”.
Ποιος είναι ο λόγος που ένας μουσουλμάνος παντρεύεται πάνω από μία γυναίκες;
“Καταρχάς θα πρέπει να σας πω ότι στη Συρία δεν συνηθίζεται ο άνδρας να είναι με τις γυναίκες που έχει παντρευτεί σε ένα σπίτι. Στη χώρα μου για παράδειγμα, η κάθε γυναίκα έχει σαν προίκα το δικό της σπίτι”.
Τα θετικά και τα αρνητικά αυτής της συμβίωσης;
“Το δύσκολο είναι ότι αυτό πουκάνεις στη μία πρέπει να κάνεις και στην άλλη, δεν γίνεται να αγοράσεις κάτι για τη μία και να μην αγοράσεις στην άλλη. Εάν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αυτός δηλαδή ο διαχωρισμός, τότε και μεταξύ των γυναικών υπάρχουν προβλήματα”.
Η γυναίκα γιατί να μην έχει το ίδιο δικαίωμα, να παντρευτεί κι εκείνη δηλαδή δύο ή τρεις άντρες;
“Αυτό δεν το έχουμε ξανακούσει! Δεν γίνεται αυτό!».
Πόσα παιδιά έχετε με την κάθε γυναίκα;
“Από τη Φάτμα έχω τέσσερα παιδιά και δύο από την Αμίρα. Έχω και δύο κόρες στη Συρία από την προηγούμενη γυναίκα μου”.
Τα παιδιά μεταξύ τους ξέρουν ποια είναι η μαμά τους;
“Τα πιο μικρά φωνάζουν και τις δύο θείες. Κανένα από τα μικρά δεν λέει «μαμά». Τα μεγαλύτερα καμιά φορά λένε «μαμά», καμιά φορά λένε «θεία». Ξέρουν όμως ποια είναι η μαμά τους. Επειδή όμως είμαστε πολλοί σε ένα σπίτι και ακούν και τα μικρά, αποκαλούν «θεία» και τις δύο”.
Πώς είναι η καθημερινότητά σας; Έχετε χωρίσει τις δουλειές ανά σπίτι και ανά πρόσωπο; Επίσης, έχετε χωρίσει ποια μέρα θα κοιμάστε με τη μία και ποια ημέρα με την άλλη;
“Μία ημέρα κοιμάμαι με τη μία, μία με την άλλη. Όταν για παράδειγμα κοιμάμαι με τη Φάτμα, εκείνη είναι υπεύθυνη για εμένα για όλες τις προσωπικές μου ανάγκες, όλη την ημέρα. Τις δουλειές του σπιτιού τότε τις αναλαμβάνει η Αμίρα και αντίστροφα”.
Εάν μείνετε σε ένα κράτος που δεν αναγνωρίζει αυτό το μοντέλο οικογένειας, έχετε σκεφτεί πώς θα αντιμετωπίσετε αυτό το θέμα;
“Μέχρι στιγμής δεν έχουμε συναντήσει κάποιο εμπόδιο. Όλα τα παιδιά είναι γραμμένα στο όνομά μου και μέχρι στιγμής δεν αντιμετωπίζουμε κάποιο πρόβλημα”.
Η πρώτη σύζυγος έχει τα ίδια δικαιώματα με τη δεύτερη;
“Ναι, τα ίδια δικαιώματα. Και η μία είναι γυναίκα μου και η άλλη επίσης”.
Τι εντύπωση σου έχει κάνει η νομοθεσία στην Ελλάδα σε σχέση με τη θέση της γυναίκας;
“Είναι δύσκολο για εμάς, ειδικά για κάποιον που έχει δύο γυναίκες. Το δύσκολο είναι ότι έχω και τις δύο γυναίκες σε ένα σπίτι. Μπορεί να πάρει μία απόφαση η μία γυναίκα για ένα θέμα και μία άλλη απόφαση η άλλη σύζυγος για το ίδιο θέμα κι εγώ βρίσκομαι στη μέση.
Στη Συρία είναι πολύ πιο εύκολο, γιατί η κάθε μία γυναίκα παίρνει τις αποφάσεις της για το σπίτι της. Τις σοβαρές αποφάσεις τις παίρνει ο άντρας, όμως όταν πρόκειται για καθημερινές υποθέσεις του σπιτιού, αποφασίζουν οι γυναίκες και είναι πιο δύσκολο όταν έχουν διαφορετικές γνώμες.
Στο προηγούμενο σπίτι μας που ήταν μικρότερο, είχαμε περισσότερες δυσκολίες, εδώ ελπίζουμε να μην έχουμε”.
«Η μία θηλάζει το παιδί της άλλης»
Η Φάτμα και η Αμίρα μοιράζονται το ίδιο νοικοκυριό. Μεγαλώνουν μαζί τα παιδιά τους. Μοιράζονται χαρές, αγωνίες και προβλήματα. Μοιράζονται τον ίδιο σύζυγο.
Στις δυτικές κοινωνίες αυτό το μοντέλο οικογένειας όχι μόνο δεν συνηθίζεται, αλλά και είναι μη αποδεκτό. Για εκείνες είναι κάτι φυσιολογικό. Μεγάλωσαν γνωρίζοντας ότι μπορεί να παντρευτούν έναν άνδρα με άλλες δύο ή και τρεις γυναίκες.
Οι δύο γυναίκες έχουν πετύχει την αρμονική συμβίωση και προσπαθούν ν’ αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με κατανόηση η μια απέναντι στην άλλη. Δεν είναι τυχαίο που κάποιες φορές η μια θηλάζει το μωρό της άλλης!
Υπάρχει ανάμεσά σας ανταγωνισμός ή ζήλεια;
Φάτμα: Το να υπάρχει ανταγωνισμός ή ζήλεια συμβαίνει σπάνια. Έχουμε συνηθίσει κι εμείς αυτό τον τρόπο ζωής.
Αμίρα: Δεν υπάρχουν στιγμές ζήλειας. Μία με δύο φορές στο παρελθόν, όχι περισσότερο.
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τη σύζυγο του… συζύγου σας; Είστε φίλες;
Φάτμα: Ζούμε σαν αδερφές, δεν είναι κάτι το περίεργο για εμάς, έχουμε συνηθίσει.
Αμίρα: Συμφωνώ με τη Φάτμα, το ίδιο ακριβώς.
Έχει θηλάσει η μία το παιδί της άλλης;
Φατμά, Αμίρα: Ναι, φυσικά έχει τύχει να θηλάσει η μια το παιδί της άλλης.
Υπάρχει περίπτωση να συνασπιστείτε οι γυναίκες και σε έναν οικογενειακό καβγά να είναι ο Σουλεϊμάν ο «αντίπαλός» σας;
Φατμά, Αμίρα: Ναι, όταν μαλώνουμε ή όταν θυμώνει ο Σουλεϊμάν, εμείς είμαστε ένα, μία ομάδα (γέλια).
* Το πρόγραμμα ESTIA, στήριξη έκτακτης ανάγκης για την ένταξη και τη στέγαση, υλοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) και χρηματοδοτείται από την Πολιτική Προστασία και Ανθρωπιστική Βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECHO).