“Κανείς δεν θέλει να φτάνει στα άκρα. Ομως όταν δεν έχει άλλη λύση, όταν όλα του λένε “άντε πέθανε”, όταν η στραγαλιστική πολιτική τον εξουθενώνει καθημερινά και βλέπει δίπλα του να συσσωρεύεται πλούτος, δεν αντέχει άλλο και παίρνει τα κλεμμένα με το ζόρι. Δεν καθαγιάζεται η βία έτσι, επιβάλλεται όμως το δίκαιο”.
Ο Κώστας Αρζόγλου, ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου μας, ηθοποιός, δάσκαλος και σκηνοθέτης, μιλά στην “Π” με αφορμή την παράσταση “Πώς να απαγάγετε έναν τραπεζίτη”.
Αν και ο ίδιος έχει υποστεί τα δεινά της κρίσης, καθώς ένα ξένο fund τού έκανε έξωση από το θέατρό του, ξεκαθαρίζει ότι η επιλογή του έργου δεν έγινε με κριτήριο τα όσα βίωσε σε προσωπικό επίπεδο. “Θα ήταν πολύ εύκολο” -επισημαίνει -”να τα συνδυάσει κανείς τα δυο. Ούτε έχω συνηθίσει στη μακρυά διαδρομή μου να αξιοποιώ τέτοιους συνδυασμούς. Η αλήθεια είναι ότι ο θυμός μου προϋπήρχε πολύν καιρό πριν την έξωση. Δεν αντέχω αυτή τη μονότονη οικονομίστικη λογική, η στάση μου έχει βαθειές ρίζες και αγωνίζομαι πάντα γι’ αυτές”.
Απαντώντας στην ερώτηση για τις ακραίες αντιδράσεις, ο γνωστός ηθοποιός αναφέρει χαρακτηριστικά “όταν στριμώχνεις σε μια γωνιά τη γάτα, θα επιτεθεί! Για σκεφτείτε μια γάτα που κάθεται στ’ αυγά της. Φυσικά και θα ορμήξει. Η βλακεία είναι εκείνου που την πλησιάζει και την απειλεί”.
Όπως υπογραμμίζει ο μεγάλος μας ηθοποιός, “για τη δεινή μας θέση φταίει η ληστρική λογική”. “Αν μπήκανε και τράπεζες στη λογική αυτή, αν αντί να εξυπηρετούν, παραπλανούν, τότε φταίνε κι αυτές. Γιατι είναι παραπλάνηση όταν σου λένε ότι με το νοίκι που δίνεις μπορείς να αγοράσεις σπίτι! Ποιος Ελληνας δεν θέλει κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι του; Η εκμετάλλευση όμως αυτής της ανάγκης είναι αμάρτημα. Ξαφνικά βλέπει ο δόλιος ότι το κεραμίδι που τόσο ήθελε πέφτει στο κεφάλι του, το ταβάνι πάει να τον πλακώσει και, το χειρότερο, νομίζει ότι για όλα τα δεινά φταίει η κεφαλή του… Τον πείθουν καθημερινά γι’αυτό”.
Στη συνέντευξή του στην “Π”, ο Κώστας Αρζόγλου μιλά ακόμα για την τηλεόραση, το Ελεύθερο Θέατρο, αλλά και για το ότι όλο και λιγότερο πλέον οι παρέες γράφουν ιστορία.
“Δεν μου αρέσει να κάνω θέατρο – καταγγελία”
Η αλήθεια είναι ότι ο θυμός μου προϋπήρχε πολύν καιρό πριν την έξωση που μου έγινε από το θέατρό μου
Ένα ξένο fund σάς έκανε έξωση από το θέατρό σας. Η επιλογή του έργου «Πώς ν’ απαγάγετε έναν τραπεζίτη» έγινε και για να ξεσπάσετε τον θυμό σας, απέναντι σε όλο αυτό που σας συνέβη;
“Θα ήταν πολύ εύκολο να τα συνδυάσει κανείς τα δυο. Ούτε έχω συνηθίσει στη μακρυά διαδρομή μου να αξιοποιώ τέτοιους συνδυασμούς. Η αλήθεια είναι ότι ο θυμός μου προϋπήρχε πολύν καιρό πριν την έξωση. Δεν αντέχω αυτή τη μονότονη οικονομίστικη λογική.
Η στάση μου έχει βαθειές ρίζες και αγωνίζομαι πάντα γι’ αυτές. Δηλαδή, αν το fund ήταν ελληνικό, θα το αγαπούσα; ή αν δεν είχε συμπέσει με την έξωση, δεν θα είχε νόημα το έργο; Ο στραγγαλισμός της οικονομίας της χώρας μου, οι δυναμικές πράξεις που έρχονται σαν η μόνη διέξοδος, η στάση του τραπεζίτη και της τακτικής του, αυτά είναι θέματα που πάντα με απασχολούν.
Δεν μου αρέσει να κάνω θέατρο – καταγγελία. Το σκέτο μήνυμα του έργου που διαλέγω δεν με κέρδισε ποτέ. Θέλω οι θεατές να βγαίνουν απ’ το θέατρο γεμάτοι αισθήματα και νοήματα, και να τα τακτοποιούν μετά μόνοι τους ή με την παρέα τους. Αν θα τα κάνουν πράξη, είναι δικό τους θέμα”.
Στο έργο ερμηνεύετε τον τραπεζίτη που πέφτει θύμα απαγωγής. Γιατί ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μια ακραία πράξη για να περιγράψει την κρίση;
“Η πράξη μπορεί να ‘ναι ακραία, αλλά οι απαγωγείς του τραπεζίτη δεν ξύπνησαν ένα πρωί κι είπαν “σήμερα θα κάνουμε μιά ακραία πράξη”. Κανείς δεν θέλει να φτάνει στα άκρα. Ομως όταν δεν έχει άλλη λύση, όταν όλα του λένε “άντε πέθανε”, όταν η στραγαλιστική πολιτική τον εξουθενώνει καθημερινά και βλέπει δίπλα του να συσσωρεύεται πλούτος, δεν αντέχει άλλο και παίρνει τα κλεμμένα με το ζόρι.
Δεν καθαγιάζεται η βία έτσι, επιβάλλεται όμως το δίκαιο. Αυτό που είναι σπουδαίο στο έργο, είναι το γεγονός ότι απαιτούνται τα χρήματα που χρειάζονται οι απαγωγείς για τα παιδιά τους. Μόνο αυτά τους απασχολούν. Διακινδυνεύουν εκείνοι για χάρη των παιδιών τους. Αυτό είναι κάτι που με συγκίνησε απ’ την αρχή. Οσο για μένα, ερμηνεύω τον τραπεζίτη όσο πιο καλά γίνεται. Με χιούμορ, με ειρωνία, με υπεροψία, με δεύτερες σκέψεις, με τους κρυμμένους φόβους του. Οι ανατροπές είναι απροσδόκητες βέβαια, αλλά και μέσα στο αίμα του. Μήπως και στο δικό μου;”
Εσείς ποια γνώμη έχετε για τις ακραίες αντιδράσεις εν γένει;
“Εγώ ένα ξέρω: όταν στριμώχνεις σε μιά γωνιά τη γάτα, θα επιτεθεί! Για σκεφτείτε μια γάτα που κάθεται στ’ αυγά της. Φυσικά και θα ορμήξει. Η βλακεία είναι εκείνου που την πλησιάζει και την απειλεί.
Το έργο είναι του Πορτογάλου συγγραφέα, Armando Nascimento Rosa, αλλά όλος ο Νότος βρίσκεται περίπου στην ίδια δεινή θέση. Θεωρείτε τουλάχιστον ότι στα καθ’ ημάς, μόνο οι τράπεζες είχαν αυτό τον ρόλο;
Πολλοί συγγραφείς κατά καιρούς, για να μην πώ σχεδον όλοι οι μεγάλοι, Σαίξπηρ, Σοφοκλής, Αριστοφάνης, Ιψεν, τοποθετούν τα έργα τους αλλού. Διαδραματίζονται π.χ. στην Κυπρο, στην Ιλλυρία ή τη Θήβα ή την Αίγυπτο. Αυτό είναι το δεύτερο πράγμα που μου κέντρισε το ενδιαφέρον, το ότι ενώ διαδραματίζεται στην Πορτογαλλία, ο θεατής θα κάνει τις αναγωγές του. Ειναι ελεύθερος να τις κάνει. Αν τους ήρωες τους έλεγαν Γιάννη ή Μήτσο θα ήταν πιο ελεύθερος;
Όταν στριμώχνεις σε μια γωνιά τη γάτα, θα επιτεθεί!
Για σκεφτείτε μια γάτα που κάθεται στ’ αυγά της.
Φυσικά και θα ορμήξει.
Η βλακεία είναι εκείνου που την πλησιάζει και την απειλεί
Για τη δεινή μας θέση πιστεύω ότι δεν φταίνε μόνο οι τράπεζες, αλλά η ληστρική λογική. Αν μπήκανε κι αυτές στη λογική αυτή, αν αντί να εξυπηρετούν, παραπλανούν, τότε φταίνε κι αυτές. Γιατί είναι παραπλάνηση όταν σου λένε ότι με το νοίκι που δίνεις μπορείς να αγοράσεις σπίτι! Ποιος Ελληνας δεν θέλει κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι του; Η εκμετάλλευση όμως αυτής της ανάγκης είναι αμάρτημα. Ξαφνικά βλέπει ο δόλιος ότι το κεραμίδι που τόσο ήθελε πέφτει στο κεφάλι του, το ταβάνι πάει να τον πλακώσει και, το χειρότερο, νομίζει ότι για όλα τα δεινά φταίει η κεφαλή του.. Τον πείθουν καθημερινά γι’ αυτό.
Ήσασταν από τους πρωτεργάτες στη δημιουργία του Ελευθερου Θεατρου, μεσούσης της δικτατορίας. Ο Γιώργος Κοτανίδης το χαρακτηρίζει μια «φωτιά με μεγάλες φλόγες» που άλλους έκαψε κι άλλους εξακολουθεί να θερμαίνει ακόμη. Εσείς με ποια γεύση έχετε μείνει;
“Κάτι μέσα μου έχει μείνει” λέει το τραγούδι, μα έτσι λέω κι εγώ. Πρωτεργάτης ήμουνα όχι μόνο στο Ελεύθερο Θέατρο, αλλά και στο Αεικίνητο που δημοσιεύτηκε απ’ τον Πήτερ Μπρουκ σαν παγκόσμια λύση θεάτρου, ήμουν πρωτεργάτης στο Underground Θέατρο.
Γιατί σήμερα οι παρέες γράφουν όλο και λιγότερο ιστορία;
Ειναι γεγονός. Οι παρέες γράφουν όλο και λιγότερο ιστορία, γιατί έχουν απομονωθεί, δεν “πουλάει” ή κερκίδα, μόνο το γκολ. Μας κάνει παρέα μια οθόνη και με το τηλεκοντρόλ, ψάχνουμε απελπισμένα τις εκπομπές και τα κανάλια. Ομως η ιστορία θα γραφτεί σίγουρα με νέους τρόπους που ούτε καν τους φανταζόμαστε.
“Η τηλεόραση δανείστηκε την πείρα μας και πλήρωσε γι’ αυτό. Σήμερα μάς ζητάνε το δώρο πίσω”
Έχετε ζήσει και τις καλές εποχές της τηλεόρασης. Κοιτάζοντας πίσω βλέπετε να είχατε κάνει υπερβολές;
“Καλες εποχές σημαίνει ότι τώρα ζούμε τις κακές. Ε, λοιπόν, πρέπει να πούμε την αλήθεια: Η τηλεόραση δανείστηκε την πείρα μας, φυσικά πλήρωνε γι’ αυτό. Σήμερα μάς ζητάνε πίσω το δώρο. Ξερετε εσείς κάποιον που να ζητάει πίσω το δώρο του; Δάνειο της κάναμε! Χάρη της κάναμε! Υπηρχαν όμως και κάτι ξύπνιοι, ιθαγενείς τηλεοπτικοί, που μυρίστηκαν χρήμα και μπήκαν στα κανάλια. Χωρίς καμία εμπειρία, σπουδή μηδέν, τσίτσιδοι, που μοσχοπουλούσαν φύκια για μεταξωτές κορδέλλες. Όταν γύριζα τα “Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά” αυτοί οι φελλοί θα πήγαιναν σπίτι τους. Σήμερα πουλιέται στη μαύρη αγορά το δώρο μου για να αμειφθούν οι φελλοί. Έλεος!
Σήμερα θα λέγατε “ναι” σε κάτι που δεν σας αντιπροσωπεύσει για να τα βγάλετε πέρα;
Οι καριέρες χτίζονται και με αυτά που δεν έχεις κάνει! Που έχεις αρνηθεί να κάνεις! Όχι μόνο με αυτά που κατάφερες!
Μόνο σήμερα η παράσταση
Όσοι έχουν προμηθευτεί εισιτήριο κι εφόσον δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την σημερινή παράσταση, παρακαλούνται να επιστρέψουν τα εισιτήριά τους για να λάβουν πίσω και το αντίστοιχο αντίτιμο.
Η παράσταση εντάσσεται στο 3ο Φεστιβάλ Πολιτισμού Ηρακλείαύριου «Τεχνικές Λύσεις Κτιρίων-Αντώνης Καρακωνσταντάκης».
Το έργο
Το έργο του σημαντικότερου σύγχρονου πορτογάλου θεατρικού συγγραφέα Armando Nascimento Rosa, γραμμένο στο ζενίθ της πορτογαλικής κρίσης περιγράφει με σπάνια ακρίβεια την εμπειρία των τελευταίων χρόνων για εκατομμύρια ανθρώπους κατά μήκος και πλάτος της «πολιτισμένης» Δύσης.
Δύο απελπισμένοι δανειολήπτες που έχουν χάσει όλα τους τα υπάρχοντα χάρις στην αυστηρότητα του πορτογαλικού μνημονίου οργανώνουν και εκτελούν την απαγωγή του μεγαλοτραπεζίτη Ολιβέιρα και της δικηγόρου του. Σκοπός τους είναι να αποσπάσουν λύτρα, ώστε ο ένας να μπορέσει να χρηματοδοτήσει τη θεραπεία του άρρωστου παιδιού του και ο άλλος να πληρώσει τα έξοδα για τις σπουδές του δικού του. Η εξέλιξη της δράσης αποκαλύπτει τον σκοτεινό ρόλο του τραπεζικού συστήματος και των στελεχών του που λειτουργεί ως αόρατη «κυβέρνηση» στις χώρες του Νότου που τελούν υπό επιτροπεία.
Πρωταγωνιστούν, εκτός του Κώστα Αρζόγλου, η Στέλλα Παπαδημητρίου στον ιδιαίτερο ρόλο της δικηγόρου του τραπεζίτη, του οποίου γνωρίζει όλα του τα μυστικά, ενώ τους δύο απαγωγείς ερμηνεύουν ο Χρήστος Ευθυμίου και ο Χάρης Μαυρουδής. Τη μετάφραση του κειμένου από τα πορτογαλικά έχει κάνει η Κατερίνα Χαλκίδου.
Τιμές εισιτηρίων: 13 ευρώ γενική είσοδος και 10 μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων). Σημείο προπώλησης: Ταμείο Θεάτρου Αστόρια.
Πληροφορίες – Κρατήσεις: Αρβανιτίδου Χρύσα, 2310257218, 6934115555.