Καταδικάζεσαι σε 3,5 έτη ποινή φυλάκισης; Ξέχνα τη μετατροπή της ποινής σε εξαγοράσιμη. Θα μπεις φυλακή θέλεις δεν θέλεις, έστω και για μερικούς μήνες, οπότε και θα έχεις εκ του νόμου το δικαίωμα να ζητήσεις τη μετατροπή του υπολοίπου της ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας.
Είναι από τις κομβικές αλλαγές που προβλέπει ο νέος Ποινικός Κώδικας, ο οποίος από 1η Ιουλίου έρχεται να διαμορφώσει μία νέα πραγματικότητα στον χώρο απονομής της ελληνικής Δικαιοσύνης.
Από μία πρώτη ανάγνωση, ο νέος Ποινικός Κώδικας έρχεται να εξορθολογήσει τις ποινές σε κάποια αδικήματα, από την άλλη δείχνει αυστηρότερος σε αδικήματα μεσαίου βαθμού και επιεικέστερος σε βαριά αδικήματα.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε τρανταχτές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Αθήνα συνήγοροι κατηγορουμένων μέσω αλλεπάλληλων αναβολών επεδίωκαν να «παγώσουν» ουσιαστικά τη διαδικασία ενόψει του γεγονότος ότι οι εντολείς τους θα έχουν ευνοϊκότερη ποινική μεταχείριση με τις νέες διατάξεις.
Όπως προαναφέρθηκε, μία μεγάλη αλλαγή που επέρχεται είναι ότι δεν προβλέπεται η μετατροπή των ποινών φυλάκισης σε χρήμα και οι ποινές φυλάκισης μέχρι τρία χρόνια αναστέλλονται. Τι γίνεται όμως με εκείνους που θα καταδικάζονται από 3 έως 5 έτη; Θα οδηγούνται στη φυλακή και εφόσον έχουν εκτίσει μέρος της ποινής τους, έστω και τρεις μήνες, θα μπορούν να ζητήσουν αποφυλάκιση με παροχή κοινωφελούς εργασίας.
Η κοινωφελής εργασία γίνεται βασική ποινή πλέον, με τη διαφορά ότι θα την ορίζει το ίδιο το δικαστήριο μέσα από συγκεκριμένους πίνακες. Αυτό που ίσχυε μέχρι πρότινος με τους Δήμους θα πρέπει να το ξεχάσουμε.
Προβλέπεται η κατάργηση της αυτεπάγγελτης δίωξης για συγκεκριμένα εγκλήματα, ωστόσο σε αυτά δεν περιλαμβάνεται η κακουργηματική απιστία, για την οποία είχαν υπάρξει πολύ σοβαρές ενστάσεις από εισαγγελείς και νομικούς κύκλους.
Ευρύτερα, όσοι κατηγορούνται για κλοπή, τοκογλυφία, απιστία, απάτη, διαρρήξεις και υπεξαίρεση θα έχουν ηπιότερη μεταχείριση, καθώς τα αδικήματα αυτά μετατρέπονται σε πλημμελήματα, εφόσον δεν ασκείται βία, δεν θίγεται το Δημόσιο, ενώ ο κατηγορούμενος μπορεί να αθωωθεί πλήρως αν αποκαταστήσει τη ζημιά μέχρι την έκδοση του παραπεμπτικού βουλεύματος ή εφόσον αποδεδειγμένα εξαναγκάστηκε στην τέλεση της πράξης.
Μπαίνει, τέλος, στον περιβόητο νόμο περί καταχραστών του Δημοσίου που προέβλεπε έως και ποινή ισόβιας κάθειρξης. Στη θέση του ενσωματώθηκαν στο νέο Ποινικό Κώδικα διακεκριμένες μορφές διαφόρων εγκλημάτων, καθώς όταν η πράξη στρέφεται κατά της περιουσίας του Δημοσίου, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου ή Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η αξία του αντικειμένου της υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 120.000 €, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών και χρηματική ποινή έως 1.000 ημερήσιες μονάδες.
Στα αξιοσημείωτα του νέου Ποινικού Κώδικα είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση (299ΠΚ), η οποία πλέον δεν τιμωρείται αποκλειστικά με τα ισόβια δεσμά, αφού προβλέπεται και πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών.
Δραματικά αλλάζει το πλαίσιο ποινής για το αδίκημα της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης. Έτσι από ποινή κάθειρξης 10-20 έτη που προβλεπόταν μέχρι πρότινος, από 1η Ιουλίου ο «διευθυντής» μιας εγκληματικής οργάνωσης θα τιμωρείται με ποινή κάθειρξης τουλάχιστον 5 ετών. Επί της ουσίας ο καταδικασθείς για διεύθυνση αντιμετωπίζει πλέον την ίδια ποινή με εκείνη του απλού μέλος μίας εγκληματικής οργάνωσης.
Η παραβίαση του τηλεφωνικού απορρήτου γίνεται πλημμέλημα. Τα 25 εκτιτέα που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα γίνονται 20 εκτιτέα.
Ο νέος Ποινικός Κώδικας καταργεί τα πταίσματα. Συνεπώς με τη θέσπιση του νέου Ποινικού Κώδικα όλες οι σε βαθμό πταίσματος πράξεις ακόμη και για αυτές των οποίων οι καταδικαστικές αποφάσεις δεν έχουν καταστεί τελεσίδικες, αυτές που δεν έχουν καταστεί τελεσίδικες οι σχετικές καταδικαστικές αποφάσεις θα θεωρηθούν μη αξιόποινες πράξεις και θα τεθούν στο αρχείο.
Να σημειωθεί ότι αδικήματα που τελέσθηκαν μέχρι την ισχύ του νέου Κώδικα και εκκρεμεί η εκδίκασή τους θα αντιμετωπιστούν με τις ηπιότερες διατάξεις του νέου Κώδικα.
Οι δωροδοκίες και τα ρουσφέτια
Ενδιαφέρον, μιας και οδεύουμε προς τις εθνικές εκλογές, προκαλεί το άρθρο για τη δωροδοκία κατά τις εκλογές (165ΠΚ), το οποίο όχι μόνο δεν καταργείται αλλά με τον νέο Ποινικό Κώδικα διευρύνεται, καθώς πλέον μπορεί να σχετίζεται όχι μόνο με τις βουλευτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές αλλά και με τις εκλογικές διαδικασίες για την ανάδειξη των ευρωβουλευτών καθώς και με τα δημοψηφίσματα.
Παράλληλα, στη δωροδοκία κατά τις εκλογές περιλαμβάνονται πια και δωρεές σε κοινωφελή ιδρύματα και στην εκκλησία, εφόσον πίσω από αυτές κρύβεται κάποιο αντάλλαγμα που σχετίζεται με την ψηφοφορία.
Ειδικότερα τιμωρείται όποιος από την προκήρυξη κάποιας από τις εκλογές ή τα δημοψηφίσματα και ως το τέλος της ψηφοφορίας υπόσχεται ή κάνει δωρεά για φιλανθρωπικό σκοπό ή για εκτέλεση έργου σε εκλογική περιφέρεια, Δήμο, φιλανθρωπικό κατάστημα, κοινωφελές ίδρυμα ή εκκλησία, ως αντάλλαγμα για να υπερψηφιστεί, καταψηφιστεί ή προτιμηθεί συγκεκριμένος υποψήφιος».