Η σκόνη δεν είναι αθώα! Με μία μόνο πρόταση ο καθηγητής Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Μανόλης Γαλανάκης τα λέει όλα. Σε συνέντευξή του στην «Π» μιλά για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE+ MEDEA «Μείωση των Επιδράσεων των Καταιγίδων Σκόνης της Ερήμου στην Υγεία Υιοθετώντας Στρατηγικές Μείωσης της Έκθεσης» που παρουσιάζεται αύριο, Τετάρτη 8 Ιουνίου, στις 6 το απόγευμα στο Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου (αίθουσα «Πειραματική Σκηνή»).
Σκοπός του προγράμματος είναι η ανάπτυξη πολιτικών αντιμετώπισης των επιπτώσεων της σκόνης στην υγεία, η δημιουργία εργαλείων για έγκαιρη ενημέρωση του κοινού και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού και η μεταφορά των αποτελεσμάτων στις ρυθμιστικές αρχές προκειμένου να αναπτυχθούν στρατηγικές προστασίας της υγείας.
Από το Πανεπιστήμιο Κρήτης συμμετείχαν η Παιδιατρική Κλινική που συντόνιζε και τη μελέτη, η Καρδιολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής και το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών -ΕΠΕΧΗΔΙ- του τμήματος Χημείας σε συνεργασία με τα αντίστοιχα τμήματα στην Κύπρο και το Ισραήλ.
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
– Ποιος είναι ο στόχος του προγράμματος, τι έχει γίνει μέχρι σήμερα σε επίπεδο Κρήτης και τι θα γίνει στη συνέχεια;
´Το πρόγραμμα άρχισε το Σεπτέμβριο 2017 και ολοκληρώνεται Δεκέμβριο 2022 (η αρχική ημερομηνία ολοκλήρωσης ήταν για τον Αύγουστο 2021, αλλά η μελέτη παρατάθηκε λόγω της πανδημίας). Σκοπός του προγράμματος η ανάπτυξη πολιτικών αντιμετώπισης των επιπτώσεων της σκόνης στην υγεία, η μεταφορά των αποτελεσμάτων στις ρυθμιστικές αρχές και ανάπτυξη πολιτικών προστασίας της υγείας και ανάπτυξη των εργαλείων για έγκαιρη ενημέρωση του κοινού και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες πεδίου, έχει γίνει πρόδρομη ανάλυση των αποτελεσμάτων και έχουν ήδη δημιουργηθεί και δοκιμάζονται τα προαναφερθέντα εργαλεία. Η όλη εργασία είναι συνεργατική και αφορά την Ελλάδα (Κρήτη), την Κύπρο και το Ισραήλ.ª
´Οι οδηγίες αποφυγής της σκόνης αποδείχθηκαν κατανοητές, απλές, εύκολες με ικανοποιητική συμμόρφωση των παιδιών με άσθμα και των ενήλικων με καρδιοπάθεια. Έγινε συλλογή δεδομένων για την ποιότητα αέρα σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους στα σπίτια και τάξεις των συμμετεχόντων. Με τη χρήση καθαριστή αέρα και κλείσιμο πορτοπαράθυρων έγινε δυνατή η μείωση των σωματιδίων με προέλευση από εξωτερικούς χώρους και η συγκέντρωσή τους στους εσωτερικούς χώρους. Με τις παρεμβάσεις παρατηρήθηκε βελτίωση στην ποιότητα ζωής ασθενών με κολπική μαρμαρυγή και σημαντική βελτίωση ελέγχου άσθματος, κύρια στα αλλεργικά ασθματικά παιδιά και μέτρια βελτίωση στη χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών.
– Από όσο βλέπω στο πρόγραμμα της εκδήλωσης, υπάρχει εστιασμός στα παιδιά και τους καρδιοπαθείς. Τελικά πόσο επικίνδυνη είναι η σκόνη; Τι πρέπει να προσέξει κανείς;
´Σίγουρα δεν είναι αθώα. Πέραν των βλαβών που μπορούν na προκαλέσουν τα σωματίδιά της στο καρδιοαναπνευστικό σύστημα, «μεταφέρει» και συστατικά στοιχεία ή/και μικροοργανισμούς, όλα επιβλαβή. Το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη και υπό διερεύνηση. Περισσότερο αναλυτικά στοιχεία θα δοθούν στην επί τούτου εκδήλωσή μας, αύριο, Τετάρτη 8 Ιουνίου στο Πολιτιστικό.ª
– Υπάρχουν δεδομένα για να συγκρίνουμε το χθες και το σήμερα; Επειδή υπάρχει η αίσθηση ότι παλιότερα το πρόβλημα της σκόνης δεν ήταν τόσο έντονο. Υπάρχει προβληματισμός ότι μπορεί να δούμε ακόμα και παθήσεις στο μέλλον που να οφείλονται στη σκόνη;
´Το φαινόμενο των καταιγίδων σκόνης της ερήμου σχετίζεται και με την κλιματική αλλαγή. Όσο επιδεινώνονται τα φαινόμενα λόγω κλιματικής αλλαγής, τόσο θα χειροτερεύουν και οι καταιγίδες σκόνης. Υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για θέματα υγείας και συνέπειες λόγω ΚΣΕ και από όσα βλέπουμε μέχρι τώρα -ακόμα μαθαίνουμε- πιθανά να αυξηθούν παθήσεις που είτε επιδεινώνονται είτε οφείλονται στις καταιγίδες σκόνης.ª