Αντίστροφα μετράει πλέον ο χρόνος προκειμένου οι έρευνες για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου όχι μόνο να εντατικοποιηθούν, αλλά και να μπουν στα «βαθιά νερά» περιοχών εκτός των εθνικών χωρικών υδάτων, που η Αγκυρα υποστηρίζει ότι καλύπτονται από το άκυρο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η απόφαση για την προώθηση του έργου του καλωδίου έχει «κλειδώσει», ενώ οι επόμενες κινήσεις της Αθήνας εξετάστηκαν σε άτυπο μίνι ΚΥΣΕΑ που πραγματοποιήθηκε υπό τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη το περασμένο Σάββατο στο Μέγαρο Μαξίμου.
Οι ερευνητικές εργασίες του ιταλικού πλοίου τοποθετούνται χρονικά ακόμη και εντός του προσεχούς δεκαπενθημέρου, παρότι εναλλακτικά δεν έχει αποκλειστεί να μετατεθούν χρονικά για μερικές εβδομάδες, αλλά σε κάθε περίπτωση όχι πέραν του διμήνου. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα και το έργο δεν εγκαταλείπεται».
Η Αθήνα δεν τρέφει αυταπάτες για την πιθανή αντίδραση της Αγκυρας. Εξάλλου το καλοκαίρι η τουρκική πλευρά είχε στείλει πολεμικά πλοία στην Κάσο, ενώ πρόσφατα προέβη σε παρενόχληση του ιταλικού πλοίου δι’ ασυρμάτου, βόρεια της Κρήτης.
Ομως θεωρεί την προώθηση του έργου μονόδρομο για μια σειρά από λόγους:
Πρώτον, η χώρα έχει αναλάβει δεσμεύσεις έναντι της Ε.Ε., αλλά και της γαλλικής εταιρείας που μετέχει στο εγχείρημα, το οποίο έχει προφανώς και οικονομική διάσταση.
Δεύτερον, τυχόν υπαναχώρηση της Αθήνας θα σηματοδοτούσε έμμεση αποδοχή των θέσεων της Αγκυρας περί εγκυρότητας του τουρκολιβυκού μνημονίου, με όλες τις συνεπαγόμενες «παρενέργειες».
Ενόψει της οριστικοποίησης των αποφάσεων για το καλώδιο, στα «συν» για την Αθήνα περιλαμβάνεται ότι στο έργο εμπλέκονται με διαφορετικούς τρόπους δύο από τις πλέον ισχυρές ευρωπαϊκές δυνάμεις – η Γαλλία και η Ιταλία. Επίσης, το έργο είναι απολύτως συμβατό με το διεθνές δίκαιο και δεν συνδέεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο με το καθεστώς των θαλασσίων ζωνών.
Στον αντίποδα, «μείον» μπορεί να θεωρηθεί ότι οι ΗΠΑ όχι μόνο βρίσκονται σε φάση «μετάβασης» και εστιάζουν στο Ουκρανικό, αλλά και είναι σαφές πως δεν έχουν πλήρη εικόνα για τα δεδομένα στην περιοχή. Το γεγονός αυτό μπορεί να συνεκτιμηθεί κατά τη διαμόρφωση της τελικής απόφασης αναφορικά με τον χρόνο επανέναρξης των εργασιών για το καλώδιο.
Αυτή την εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης θα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια στην Ουάσιγκτον, όπου πρόκειται να συναντηθεί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τον νέο Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο, ένα πρόσωπο που –αν μη τι άλλο– γνωρίζει τις ευαίσθητες ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αν και αυτή τη στιγμή στο –αποδεκατισμένο– Στέιτ Ντιπάρτμεντ η προσοχή είναι στραμμένη προς την Ουκρανία και είναι απολύτως σαφές ότι ο πυρήνας των συζητήσεων του κ. Ρούμπιο με τον κ. Γεραπετρίτη θα στραφεί γύρω από το συγκεκριμένο θέμα.
Προκειμένου πάντως να μην προκληθούν αναίτιες εντάσεις η Αθήνα δεν θα αιφνιδιάσει την Αγκυρα:
Μέσω των υφιστάμενων διαύλων προτίθεται να την ενημερώσει για τις κινήσεις της, αλλά και για τους λόγους για τους οποίους αυτές είναι απολύτως συμβατές με το διεθνές δίκαιο.
Εχουν προηγηθεί και άλλες επαφές επί τούτω ανάμεσα στην Αθήνα και στην Αγκυρα, τόσο σε επίπεδο υπουργών (Γεραπετρίτης – Φιντάν στην Ντόχα προ τριών εβδομάδων) όσο και μέσω των υπηρεσιακών διαύλων που υπάρχουν.
Από την Αγκυρα –πέρα από την προφανή κινητοποίηση κορβέτας κάθε φορά που τα ερευνητικά πλοία βρίσκονταν σε σημείο εκτός χωρικών υδάτων, ακόμη και βορείως της Κρήτης– έχει διαμηνυθεί εγγράφως ότι ακόμη και οι έρευνες στη στήλη ύδατος, αναφαίρετη δικαιοδοσία της Ελλάδας με βάση τα δικαιώματα κάθε κράτους στην ανοιχτή θάλασσα, αντιμετωπίζονται ως κινήσεις που γίνονται σε περιοχή τουρκικής ευθύνης (νότια της Κάσου) ή σε εκκρεμότητα (βορείως της Κρήτης). Ολα αυτά, βεβαίως, ενώ στα νότια της Κάσου και της Καρπάθου η Αθήνα έχει ενεργή συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ από τον Αύγουστο του 2020 με την Αίγυπτο.
Την ίδια στιγμή, στη Λευκωσία καταλογιζόταν επαμφοτερίζουσα συμπεριφορά, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία επιχειρεί να διαγνώσει πώς θα εξελιχθεί η ελληνοτουρκική διάσταση του θέματος προτού εμφανιστεί να έχει μια οριστική στάση υπέρ ή κατά της ολοκλήρωσης του έργου.
Το θέμα τέθηκε και το περασμένο Σάββατο (15 Φεβρουαρίου) σε σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ με πολύ περιορισμένη σύνθεση. Στη σύσκεψη αυτή καταγράφηκαν τα κενά επικοινωνίας που υπάρχουν σε κάποια ζητήματα ανάμεσα στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, ωστόσο υπογραμμίστηκε η ανάγκη το έργο να προχωρήσει. Η κατάσταση έχει συζητηθεί και σε επίπεδο επιχειρησιακό, με αντιμετώπιση όλων των πιθανών σεναρίων, θετικών και αρνητικών. Στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας υπάρχει συγκεντρωμένη η πολύτιμη εμπειρία της αντιπαράθεσης των στόλων με επίκεντρο τις έρευνες του «Ορούτς Ρέις» στην περιοχή ανατολικά και νότια της Ρόδου, από την οποία εξήχθησαν τότε συμπεράσματα τα οποία επιβεβαιώνουν το πλεονέκτημα που διαθέτει στην περιοχή η Τουρκία λόγω γεωγραφικής εγγύτητας. Απέναντι από τη Ρόδο το τουρκικό ναυτικό διαθέτει τη βάση του Ακσάζ, η οποία αποτελεί έναν σημαντικό δεύτερο ναύσταθμο με δυνατότητα υποστήριξης μακροχρόνιων επιχειρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.