Οι βόλτες με τη Σίλα στα Αστερούσια, το γλέντι γενεθλίων και ο… Ρουβάς
Σε μία απειροελάχιστη κουκίδα του χάρτη της Ελλάδος, στα Καπετανιανά, χτισμένα στις νότιες πλαγιές των Αστερουσίων με απέραντη θέα στο αχανές Λιβυκό, η είδηση του θανάτου του Θάνου Μικρούτσικου έχει πέσει βαριά… Για τους λιγοστούς κατοίκους του χωριού ο τιτάνας Θάνος Μικρούτσικος ήταν ο …ξένος που έγινε δικός τους, ένας με εκείνους, κομμάτι της «σάρκας» τους, πατέρας, αδερφός και φίλος καρδιακός. Η σχέση τους δεν ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Σαν αντίκρισε τα Καπετανιανά ο Θάνος Μικρούτσικος απογοητεύτηκε, αποκαρδιώθηκε. Όμως δεν είχε άλλη επιλογή. Η πολυαγαπημένη σύζυγός του, η Μαρία, ήταν ενθουσιασμένη με τον τόπο και ήθελε διακαώς να κτίσουν ένα δικό τους σπίτι σε αυτή γωνιά της γης. Ο Μικρούτσικος δεν μπορούσε να της το αρνηθεί. Ο λαογράφος και δικαστικός υπάλληλος Γιώργος Σταματάκης είχε κάνει άψογη δουλειά σαν γνήσιο τέκνο των Καπετανιανών. Ήταν πριν από πολλά πολλά χρόνια όταν η Μαρία Παπαγιάννη (σύντροφος του αείμνηστου συνθέτη) βρέθηκε σε εκείνα τα μέρη. Ο Σταματάκης, αυτός ο «μεγάλος παραμυθάς» όπως τον έχει χαρακτηρίσει ο ίδιος ο μουσικοσυνθέτης, το είχε βάλει σκοπό να «αναγεννήσει» το χωριό, να δώσει νέα πνοή και ζωή. Ανέλαβε να ξεναγήσει τη Μαρία Παπαγιάννη και έβαλε όλο του το ταμπεραμέντο και τη χάρη. Και ο κύβος ερρίφθη.
Ούτε και ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος μπορούσε να φανταστεί ότι με τον καιρό θα λάτρευε τον τόπο εκείνο. Στην αρχή πίστευε ότι θα τη «γλίτωνε» με κάποιες επισκέψεις στη χάση και στη φέξη. Όμως κάποια πράγματα είναι μοιραίο να γίνουν. Άρχισαν να έρχονται Χριστούγεννα, Απόκριες, Πάσχα και ενδιάμεσα κάποια Σαββατοκύριακα. Πέρασαν ολόκληρα καλοκαίρια εκεί στον… Νότο. Ο Θάνος Μικρούτσικος γνώρισε έναν προς έναν τους… συγχωριανούς του. Με κάποιους έγινε κολλητός. Τα πρωινά για καφεδάκι στο μπαλκόνι του, άλλοτε στο καφενείο, στις δικές τους αυλές, στα βολταράκια στο βουνό ή στην παραλία. Τους ήξερε με τα μικρά τους ονόματα. Γνώριζε τις έγνοιες τους, τις αγωνίες τους, τα θέματα και …αναθέματα που τους απασχολούσαν. Σε μία τελευταία τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γιώργο Σταματάκη, ενώ ήταν νοσηλευόμενος, ο άνθρωπος που… χόρευε στο φτερό του καρχαρία είχε το σθένος να ρωτήσει για κάποιον συγχωριανό τους και τις φήμες που τον ακολουθούσαν.
Αν και δεν πίστευε στον Θεό, ο Θάνος Μικρούτσικος σεβόταν απόλυτα εκείνους που πιστεύουν, τις εκκλησιαστικές παραδόσεις και την ιερότητα των χώρων. Συμμετείχε στον στολισμό του Επιταφίου στα Καπετανιανά και του άρεσε να ψάλλει. Χαιρόταν πραγματικά τη διαδικασία. Πήγαινε στις κηδείες και στα μνημόσυνα των ανθρώπων. Του άρεσε πολύ να αυτοσαρκάζεται. Πολλές φορές ανέφερε την ιστορία μιας ντόπιας που απογοητεύτηκε πολύ από το…διάσημο που επέλεξε να εγκατασταθεί στο χωριό τους. «Αυτός τώρα είναι τραγουδιστής; Αυτός μοιάζει με φαμπρικάρη. Χάθηκε να έρθει ένας Ρουβάς;». Διασκέδαζε αφάνταστα ο Μικρούτσικος με τη συγκεκριμένη ιστορία.
Με τον καιρό ο Θάνος Μικρούτσικος είχε μάθει πολλούς στην Μεσσαρά, παντοπώληδες, κρεοπώληδες, ταξιτζήδες, καφετζήδες, λυράρηδες… Είχε φέρει λυράρη να διδάξει την κόρη του… Είχε γνωρίσει κόσμο και κοσμάκι. Στα Καπετανιανά έφερε και τα πιάνα του. Άκουγαν οι χωριανοί συνέχεια να χτυπά τα πλήκτρα. Και έγραφε συνεχώς. Σαν έφερε η μεταφορική το δεύτερο πιάνο, βρέθηκε εκεί να το παραλάβει η σύζυγός του. Δεν ήξερε ο υπάλληλος ποιος είναι ο αποδέκτης και σε ποιου το σπίτι το πήγε. «Μάθατε ότι έκανε σπίτι ο Μικρούτσικος στα Καπετανιανά και βαλθήκατε να πάρετε όλοι πιάνα» φέρεται να σχολίασε ο υπάλληλος στη γυναίκα που το παρέλαβε, χωρίς φυσικά να γνωρίζει ποια ήταν…
Πολλοί ήταν οι επώνυμοι φίλοι, καλλιτέχνες, πολιτικοί, που τον επισκέπτονταν στα Καπετανιανά τις καλές ημέρες. Εκείνος όμως περισσότερο όλων απολάμβανε την συντροφιά της οικογένειας του και των φίλων του από το χωριό. Όταν αρρώστησε, δεν κρύφτηκε. Το είπε σε όλους για τον καρκίνο. Τελευταία φορά πήγε στα Καπετανιανά τον Αύγουστο. Τις πρώτες ημέρες έβγαινε στο μπαλκόνι του. Εκεί την έβγαζε. Ήταν οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας. Πιο μετά άρχισε να κατεβαίνει και με τον καιρό έπαιρνε τα πάνω του και είχε περισσότερη όρεξη.
«Ήταν ένας καλός άνθρωπος με σπάνια ψυχή» λέει στην «Π» ο Γιώργος Σταματάκης με τον οποίο έγιναν καλοί φίλοι. Αν και καταξιωμένος, δεν υπήρξε ποτέ ξιπασμένος. Είχε μοναδική ευγένεια και ήταν απλός και καταδεκτικός με τους ανθρώπους του χωριού. Τους αγάπησε και τον αγάπησαν. Πάνω απ’ όλα όμως ήταν ένας καλός οικογενειάρχης. Λάτρευε την σύζυγο και τα παιδιά του. Είχε την έγνοια τους και ήταν πολύ δεμένοι. Τον Απρίλιο του 2017 ο Θάνος Μικρούτσικος γιόρτασε στα Καπετανιανά τα 70οστά γενέθλια του. Μάζεψε όλη την οικογένεια, παιδιά, εγγόνια και φίλους-χωριανούς και έκαναν ένα ωραίο γλέντι. Το τελευταίο στο χωριό…
Όταν δήλωνε στην «Π» πολίτης του κόσμου με σπίτι στα Καπετανιανά
Τον Απρίλιο του 2017, εκεί κοντά στα 70ά γενέθλιά του και πριν διαγνωστεί με καρκίνο, ο Θάνος Μικρούτσικος έδωσε στην «Π» και την Αντωνία Κουτσάκη, μια συνέντευξη “ποταμό”, δηλώνοντας μάλιστα πολίτης του κόσμου με σπίτι στα Καπετανιανά. Το συγκεκριμένο απόσπασμα για τα αγαπημένα του Καπετανιανά, έχει ως εξής:
«Με εντυπωσιάζει το αίσθημα φιλοξενίας των Κρητικών και η ντομπροσύνη.
Αν σταματούσε λιγάκι το “μπαμ-μπαμ” σε γάμους και γιορτές, θα ήταν καλύτερα»
Στη συναυλία που είχατε δώσει στην Φαιστό πριν μερικά χρόνια μιλούσατε συνέχεια για τα Καπετανιανά. Έχετε πολιτογραφηθεί Κρητικός, μετά την απόκτηση του σπιτιού στο νησί μας;
Είμαι πολίτης του κόσμου με σπίτι στα Καπετανιανά. Εκεί που μπορείς να φρενάρεις τον χρόνο. Να κάνεις παρέα με ιπτάμενους αετούς και να ονειρεύεσαι ότι είσαι ιπτάμενος πιανίστας. Να κοιτάς το αχανές του Λιβυκού, τον ιερό Κοφινα και να ψέλνεις τη Μεγάλη Παρασκευή στο εκκλησάκι με τις τοιχογραφίες του 1400. Να τρως στον Μάρκο αντικριστό και ν’ ακούς ιστορίες από τον μεγάλο παραμυθά Γιώργο Σταματάκη. Η γυναίκα μου η Μαρία που το ανακάλυψε μου έκανε μεγάλο δώρο.
-Το επισκέπτεστε συχνά;
– Τουλάχιστον 3 φορές τον χρόνο αλλά θέλω περισσότερο.
– Τι σας εντυπωσιάζει από την ιδιοσυγκρασία των Κρητικών και τι θα θέλατε να αλλάξει;
-Το λαϊκό αίσθημα σε όλους τους τόπους υπάρχει αλλά είναι τραυματισμένο. Βλέπετε στον βάρβαρο καπιταλισμό οι συνήθειες και το γούστο επιβάλλονται από τα μεγάλα ΜΜΕ που βομβαρδίζουν ανηλεώς με χυδαιότητα και υποπροϊόντα τον κόσμο από το πρωί ώς το βράδυ. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Κρήτη αλλά σε ολόκληρη τη χώρα.
Αρκεί όμως ένας μαλεβιζιώτης και ερχόμαστε όλοι στα ίσα μας. Με εντυπωσιάζει το αίσθημα φιλοξενίας των Κρητικών και η ντομπροσύνη τους. Αν σταματούσαν λιγάκι το “μπαμ-μπαμ” στους γάμους και στις γιορτές, θα ήταν καλύτερα. Τις προάλλες έτρεχα για να μην με πάρει καμιά ξώφαλτση.