Μεγάλη έρευνα της Metron Analysis παρουσιάστηκε την πρώτη ημέρα του συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών με θέμα «Η Ελλάδα Μετά VIIΙ: Η Ευρώπη, η Ελλάδα και ο καταιγισμός των νέων προκλήσεων. Αναζητώντας πλαίσιο αναφοράς».
Η έρευνα επικεντρώθηκε στο πριν και το μετά της 28ης Φεβρουαρίου 2025. Τότε που συνέβησαν δύο γεγονότα μεγάλης εμβέλειας: για την Ελλάδα οι συγκεντρώσεις για τα Τέμπη, για τον πλανήτη η σύγκρουση Τραμπ-Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο – σε μια συγκυρία όπου συμπυκνώνονται (και συμβολικά) διαδικασίες πολλαπλής αποσταθεροποίησης.
Αυτό το ρευστό τοπίο επιχειρεί να ανιχνεύσει η έρευνα της Metron Analysis, που παρουσιάστηκε στο 8ο ετήσιο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών. Έχοντας ως αφετηρία το ερώτημα εάν βρισκόμαστε σε σημείο καμπής, σε Ελλάδα, Ευρώπη και Δύση.
Ακρίβεια και το Κράτος Δικαίου τα βασικότερα προβλήματα
Εντός της χώρας, αποτυπώνεται ένα συναισθηματικό υπόστρωμα που σημαδεύεται από την Απαισιοδοξία (49% στις συνολικές αναφορές) και τον Θυμό (43%).
Τα κύρια αντιλαμβανόμενα προβλήματα αφορούν την Οικονομία-Ακρίβεια (63% στις συνολικές αναφορές) και το Κράτος Δικαίου (46%), το οποίο συνδέεται σαφώς με τις μαζικές κινητοποιήσεις για τα Τέμπη που θεωρείται ότι έγιναν με κυρίαρχο αίτημα την απόδοση δικαιοσύνης.
Κάτω από τη βάση στη δημοκρατικότητα
Ταυτόχρονα, η ικανοποίηση από το πόσο δημοκρατικά κυβερνάται η χώρα κινείται «κάτω από τη βάση» (μέση τιμή 4,1 σε μια κλίμακα 1-10), και συνδέεται με μια οιονεί «αντισυστημική» προδιάθεση, η οποία περιορίζει το κοινό επιρροής των «συστημικών» πολιτικών δυνάμεων (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ).
Μεταξύ Δεκεμβρίου 2024 και Μαρτίου 20215 το κοινό επιρροής (potentiality) της ΝΔ έχει μειωθεί κατά 15 μονάδες (από 44 σε 29) και τώρα καταγράφεται στην τρίτη θέση, ενώ του ΠΑΣΟΚ που καταγράφεται στην πρώτη θέση έχει μειωθεί κατά 7 μονάδες (από 47 σε 44).
Επιπλέον, οι 2 στους 3 διαφωνούν με την άποψη ότι πέραν του σημερινού Πρωθυπουργού η χώρα δεν διαθέτει πολιτικό προσωπικό ικανό για αυτόν τον ρόλο ενώ κυριαρχούν οι αρνητικές αξιολογήσεις για το κράτος. Καταγράφεται όμως και ένα αίτημα αλλαγών: η πλειοψηφία προτιμά κυβερνήσεις συνεργασίας (57%) και θεωρεί αναγκαία την απλοποίηση διαδικασιών στη Δικαιοσύνη (83%) ή την ενίσχυση της βιομηχανίας αντί της «μονοκαλλιέργειας» μιας οικονομίας υπηρεσιών (71%).
Ο φόβος για Τραμπ και η παρακμή της Δύσης
Ως προς το διεθνές περιβάλλον, η πολιτική Τραμπ επιδρά ήδη στις αντιλήψεις των πολιτών. Θεωρείται απειλή για τη χώρα μας (με 31%, μετά την «παραδοσιακή» απειλή της Τουρκίας με 52%) και αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά ιδίως τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη αλλά και της Δύσης με τον υπόλοιπο κόσμο.
Έτσι, αναδεικνύεται μια σαφής προτίμηση για μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ έναντι της συνεργασίας με τις ΗΠΑ (63% έναντι 34%).
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η 28η Φεβρουαρίου δεν είναι μια τομή αλλά μια συμπύκνωση διεργασιών που επωάζονταν επί μακρόν και τώρα εισβάλλουν στην πολιτική σκηνή. Στην Ελλάδα βαθαίνει η κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης, ο ευρω-ατλαντικός δεσμός διαρρηγνύεται και αποσταθεροποιείται η Δύση, που θεωρείται ότι έχει μπει σε πορεία παρακμής (για το 59%).