Το 1ο Επιστημονικό Συνέδριο της Πανελλαδικής υποδομής για τη μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής (ΠΑΝΑΚΕΙΑ) έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο Μ. Μανασσάκη στην Πανεπιστημιούπολη Βουτών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Η ΠΑΝΑΚΕΙΑ (panacea-ri.gr) αποτελεί τη μοναδική ολοκληρωμένη ερευνητική υποδομή της χώρας για την έρευνα σε θέματα χημικής σύστασης της ατμόσφαιρας και κλιματικής αλλαγής, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη τη Νότια Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο, περιοχές που έχουν αναγνωριστεί ως εξαιρετικά ευάλωτες από την κλιματική αλλαγή.
Η ΠΑΝΑΚΕΙΑ είναι μέλος ευρωπαϊκών και παγκόσμιων υποδομών, όπως το ACTRIS που μελετά τα αιωρούμενα σωματίδια και τις επιπτώσεις τους στην υγεία και την κλιματική αλλαγή, αλλά και το ICOS που καταγράφει τα θερμοκηπικά αέρια.
Στο 1ο επιστημονικό συνέδριο συμμετείχαν συνολικά περίπου 100 ερευνητές και νέοι επιστήμονες από όλη την Ελλάδα, καθώς και διακεκριμένοι επιστήμονες του εξωτερικού, οι οποίοι συνιστούν τα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής της ερευνητικής υποδομής της.
Ο Δρ. Paolo Laj, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Grenoble-Alpes (Γαλλία) και επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Helsinki στη Φιλανδία, αναφέρθηκε στο σημαντικό επιστημονικό δυναμικό της ΠΑΝΑΚΕΙΑ, και εξήρε την ικανότητά του να διατηρήσει την αριστεία κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Ο Δρ. Bojan Bojkov, επικεφαλής του τομέα τηλεπισκόπησης και προϊόντων στο τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης και Έρευνας της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης για την Εκμετάλλευση των Μετεωρολογικών Δορυφόρων (EUMETSAT), παρουσίασε το πρόγραμμα δορυφορικών παρατηρήσεων της EUMETSAT έως το 2040 και τόνισε την αναγκαιότητα διενέργειας επιτόπιων μετρήσεων συστατικών της ατμόσφαιρας από την ΠΑΝΑΚΕΙΑ για τη βαθμονόμηση, αξιολόγηση και επεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων.
Αιτία θανάτου η ρύπανση
Το καλοκαίρι του 2019, στο πλαίσιο της πειραματικής εκστρατείας PANACEA 2019 καταγράφηκαν ταυτόχρονα σε εθνικό επίπεδο οι κυριότερες παράμετροι της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (με έμφαση στα αιωρούμενα σωματίδια-PM) με χρήση επιτόπιων και τηλεπισκοπικών μετρήσεων, σε έξι μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα, Βόλος, Ξάνθη) καθώς και στον εθνικό σταθμό υποβάθρου στον Φινοκαλιά Κρήτης, που λειτουργεί από το 1993.
Η 1η πειραματική εκστρατεία της PANACEA επικεντρώθηκε στη μελέτη των αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 τα οποία έχουν τη μεγαλύτερη διεισδυτικότητα στο αναπνευστικό σύστημα και συνεπώς τη μεγαλύτερη πιθανότητα πρόκλησης προβλημάτων υγείας.
Οι μετρήσεις της PANACEA ανάδειξαν την ελάττωση των επιπέδων των λεπτών σωματιδίων PM2.5 τους καλοκαιρινούς μήνες σε εθνική κλίμακα (αν και υπάρχουν σημαντικά περιθώρια επιπλέον βελτίωσης), ενώ διαπιστώθηκε μια σημαντική χωρική ομοιογένεια στα επίπεδά της συγκέντρωσής τους, γεγονός που υποδηλώνει τη σημαντική συνεισφορά από μεταφερόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η ενδελεχής ανάλυση των δειγμάτων που συλλέχθηκαν θα επιτρέψει τον εντοπισμό των σημαντικότερων πηγών ρύπανσης σε εθνικό, περιφερειακό, και διηπειρωτικό επίπεδο, που επηρεάζουν τη ποιότητα της ατμόσφαιρας στις μεγάλες αστικές περιοχές της χώρας.