ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Θλιβερή πρωτιά στη διαρροή μαθητών!
Το σχολείο είναι ο χώρος από όπου ξεκινούν όλα τα όνειρα των μαθητών, μπαίνει ο πρώτος λίθος για τη μετέπειτα πορεία τους. Η Κρήτη, δυστυχώς, έχει μια θλιβερή πρωτιά που αφορά στη σχολική διαρροή κι αυτός είναι ο λόγος που επιλέχτηκε να υλοποιηθεί φέτος το πιλοτικό πρόγραμμα με τον τίτλο «Role Models», που γίνεται επίσης στην Ανατολική Μακεδονία- Θράκη και την Ήπειρο, την πρωτοβουλία του οποίου έχει το Ινστιτούτο Κρατικών Υποτροφιών.
Μέλος της εθνικής επιστημονικής ομάδας του έργου και συντονιστής Κρήτης είναι ο αναπληρωτής καθηγητής Συμβουλευτικής Ψυχολογίας του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, κ. Άκης Γιοβαζολιάς, ενώ υπεύθυνη παρακολούθησης/υλοποίησης του προγράμματος είναι η ψυχολόγος, κοινωνιολόγος, υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Ν.Ηρακλείου, κ. Μαρία Παναγιωτάκη.
Πρότυπα για τα παιδιά
Το Πρόγραμμα «Role Models» αφορά στη δημιουργία ενός δικτύου ατόμων που μπορούν να λειτουργήσουν ως θετικά πρότυπα και να εμπνεύσουν νέους που κινδυνεύουν από κοινωνικό αποκλεισμό λόγω καταγωγής ή κοινωνικής και οικονομικής θέσης. Ως ομάδα -στόχος έχει επιλεγεί η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι Ε’, ΣΤ’ Δημοτικού και όλες οι τάξεις Γυμνασίων, ΓΕΛ, ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ.
Οι δράσεις επικεντρώνονται στην αναζήτηση και επιρροή ατόμων που λειτουργούν ως θετικά πρότυπα («Role Models»), τα οποία προτείνονται κατά προτίμηση από τα συμμετέχοντα σχολεία. Ζητούμενο είναι τα άτομα αυτά να προέρχονται από τις ίδιες κοινωνικές ομάδες που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο και να έχουν μια επιτυχημένη πορεία (να έχουν προχωρήσει στις σπουδές τους ή να εργάζονται). Ζητούμενο είναι επίσης τα άτομα αυτά να έχουν ήθος, επικοινωνιακές δεξιότητες και να επιθυμούν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία αυτή εθελοντικά.
«Τι μας ενδιαφέρει λοιπόν… Εκείνοι που δυσκολεύτηκαν στη ζωή τους και σκέφτηκαν κάποια στιγμή να εγκαταλείψουν το σχολείο, ή το έκαναν και αργότερα ξαναγύρισαν, να αναδείξουν το προσωπικό τους βίωμα στην επαφή τους με τα παιδιά. Να μιλήσουν στους μαθητές για το πώς ενεργοποίησαν τα ψυχικά τους αποθέματα, πώς εμπνεύστηκαν –ενδεχομένως- από κάποιον φωτισμένο εκπαιδευτικό προκειμένου να υπερβούν τις δυσκολίες τους, πώς άντλησαν πίστη στον εαυτό και προσήλωση στο στόχο, πώς τελικά τα κατάφεραν. Μας ενδιαφέρει η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών, η ενδυνάμωσή τους, η δημιουργία ενός οράματος στους δύσκολους καιρούς μας και, βέβαια, η έμφαση στον σημαντικό ρόλο του σχολείου» εξηγεί στην «Π» η κ. Μαρία Παναγιωτάκη.
Η τρέχουσα χρονιά υλοποίησης της πρωτοβουλίας αυτής έχει πιλοτικό χαρακτήρα. Συμμετέχουν 18 σχολεία από όλη την Κρήτη, ενώ την ομάδα των ενηλίκων που λειτουργούν ως Role Models απαρτίζουν 16 άτομα. Πρόκειται για επαγγελματίες από διάφορους χώρους, για παράδειγμα ιερείς, επιχειρηματίες, σεφ, άνθρωποι της τέχνης και ειδικοί ψυχικής υγείας, που σήκωσαν το ανάστημα και κόντρα στις αντιξοότητες της ζωής τους ολοκλήρωσαν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και, σε πολλές περιπτώσεις, έκαναν πανεπιστημιακές σπουδές. Οι άνθρωποι που λειτουργούν μέσα από αυτό τον ρόλο έχουν άδεια από το Υπουργείο Παιδείας για να έρθουν σε επαφή με τα παιδιά που θα τους πάρουν συνέντευξη.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 400 μαθητές/τριες και 38 εκπαιδευτικοί των εξής σχολείων από όλη την Κρήτη: 1ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου, 11ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου, 2ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων, 2ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Νικολάου, 2ο Γυμνάσιο Ηρακλείου, 9ο Γυμνάσιο Ηρακλείου, Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Κρήτης, 2ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου, Εσπερινό Γυμνάσιο Ηρακλείου, Γενικό Λύκειο Γαζίου «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος», Γενικό Λύκειο Φουρφουρά, Γενικό Λύκειο Σούδας, 2ο ΕΠΑΛ Ηρακλείου, 1ο ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, 2ο ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, 4ο Εσπερινό ΕΠΑΛ Ηρακλείου, Εσπερινό ΕΠΑΛ Ιεράπετρας και ΕΠΑΛ Αγίου Νικολάου. Τα συγκεκριμένα σχολεία δεν επιλέχθηκαν αυθαίρετα, αλλά ανταποκρίθηκαν σε πρόκληση της Περιφερειακής Δ/νσης Εκπ/σης Κρήτης που εστάλη προς όλα τα σχολεία της Κρήτης, εκφράζοντας επιθυμία και ενδιαφέρον για συμμετοχή στο πρόγραμμα.
Στις 23 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί ημερίδα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ηράκλειο με τη συμμετοχή της σχολικής κοινότητας, όπου θα συζητηθούν οι εμπειρίες και τα αποτελέσματα του προγράμματος, ως προς το αποτύπωμα κυρίως που άφησε στη σκέψη και στη συμπεριφορά των παιδιών.
“Μέλλον από τα θρανία, όχι το δρόμο”
«Μας ενδιαφέρει πρωτίστως να παραμένουν τα παιδιά στο σχολείο και να οργανώνουν το μέλλον τους από τα θρανία, όχι από το δρόμο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σχολείο προστατεύει από προπαραβατικές ή παραβατικές συμπεριφορές, διευρύνει ορίζοντες, καλλιεργεί προσωπικότητες. Παρέχει ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον με δομή, με κανόνες, με πρόγραμμα. Συμβάλλει στην υγιή κοινωνικοποίηση των παιδιών, τα βοηθά να ενταχθούν σε ομάδες με στόχους και θετική προοπτική, δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να επεξεργαστούν εποικοδομητικά τις συγκρούσεις και τις ανασφάλειές τους, τους θυμούς και τις εντάσεις τους, τα στηρίζει ώστε να οργανωθούν ψυχικά και να καλλιεργηθούν πνευματικά.
Είναι σημαντικό και συχνά σωτήριο να είναι κοντά στα γράμματα τα παιδιά, όχι μόνο για τη γνώση αλλά για τις αξίες και την κριτική ικανότητα που αποκτούν, τη διάθεση για πρόοδο και μάθηση, την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής τους και την εσωτερική κινητοποίηση. Το σχολείο αφυπνίζει, δεν αποχαυνώνει» τονίζει η κ. Παναγιωτάκη.
Προγράμματα πρόληψης όπως το «Role Models» που φαίνεται να έχει μεγάλη επιτυχία και συμμετέχουν σ’ αυτό με ενθουσιασμό μαθητές, εκπαιδευτικοί και άτομα που λειτουργούν ως «Role Models», μπορούν οπωσδήποτε να υψώσουν τείχος ενάντια στη σχολική διαρροή και να ενισχύσουν τα παιδιά που βρίσκονται σε επικινδυνότητα λόγω οικονομικοκοινωνικών δυσκολιών, έντονης σχολικής άρνησης εξαιτίας του φόβου της αποτυχίας, ή, λόγω στροφής προς διάφορες μορφές απασχόλησης, όπως κτηνοτροφία.
«Να θυμίσω εδώ ότι είναι υποχρέωση της Πολιτείας να προστατεύει τα παιδιά από την παιδική εργασία και εκμετάλλευση, όπως επιτάσσει και η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Χρειάζεται να τονίζουμε στο σχολείο τις δυνατότητες των παιδιών και όχι τις αδυναμίες τους και να ενδυναμώνουμε την ψυχική ανθεκτικότητά τους.
Ξέρουμε πως η εκπαίδευση του πληθυσμού θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης ενώ η εγκατάλειψη του υποχρεωτικού σχολείου ως ακραία μορφή σχολικής αποτυχίας θέτει σε αμφισβήτηση τον θεσμό της εκπαίδευσης αλλά και τις αξίες και τα δικαιώματα της σύγχρονης κοινωνίας» σημειώνει.
Στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής λειτουργεί «Παρατηρητήριο Μετάβασης στην Εκπαίδευση και την Αγορά Εργασίας Μαθητών ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης». Καταγράφει σε τακτά χρονικά διαστήµατα τη µαθητική διαρροή στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Η σχολική διαρροή στην Ελλάδα ανέρχεται σε ποσοστό που αγγίζει περίπου το 4% και κυρίως αφορά στους μαθητές του γυμνασίου που δεν συνεχίζουν τις σπουδές τους στο λύκειο. Η Κρήτη είναι κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά σε χειρότερη κατάσταση από τον μέσο όρο της χώρας.