Με αφορμή τη χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης χθες, η Όλγα Νικολαΐδου (fosonline.gr) εξετάζει τους παράλληλους βίους ποίησης και ποδοσφαίρου.
«Goal! Goal! στα δίχτυα των εχθρών
Όχι, ποτέ, στα δίχτυα του θανάτου».
Ο παραπάνω στίχος είναι του Αντρέα Εμπειρίκου. Από το ποίημά του «Ηχώ». Ποιος είπε ότι το ποδόσφαιρο δεν μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και για τους ποιητές;
«Τα απογεύματα της Κυριακής
ανοίγω το ραδιόφωνο
σηκώνω το καπάκι της σιωπής
Ποδόσφαιρο. Χρωματιστές φανέλες.
Κοντρολάρει έξω από την μεγάλη περιοχή.
Έτσι, στοχάζομαι προβάλλει η ψυχή στην ματαιότητα: Λάμπει.
Τώρα μπερδεύτηκα πια μες στις φωνές.
Ουρλιάζουν τα πάντα».
Απόσπασμα από το ποίημα του Νίκου Καρούζου, με τον εξόχως εύγλωττο, για κάθε ποδοσφαιρόφιλο, τίτλο: «Αγχώδης εμπειρία».
Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης η 21η Μαρτίου κι είπαμε, σ’ αυτό το μικρό αφιέρωμα, να καταδείξουμε τη σχέση της με τη θεά μπάλα. Άλλωστε είναι γνωστό τοις πάσι ότι η ποίηση ανέκαθεν σχετιζόταν στενά με τους θεούς και τις θεότητες, αφού όπως έχει χαρακτηριστικά ειπωθεί, είναι η γλώσσα τους. Η θεϊκή γλώσσα, που στην αρχαία Ελλάδα, προστατευόταν από τον Απόλλωνα και εμπνεόταν από εφτά μούσες! Εφτά στις εννιά μούσες ενέπνεαν στους κοινούς θνητούς τα διάφορα είδη της ποίησης.
Κι ίσως δεν είναι τυχαίο ότι μια γυναίκα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου, ήταν εκείνη που πρότεινε ως ημέρα εορτασμού της σπουδαίας αυτής τέχνης την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό πρόσωπο της αισιοδοξίας, με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους.
Τι είναι ποίηση; Δεν ξέρω πόσοι από εμάς έχουμε αναζητήσει απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Αν και ένας σπουδαίος δάσκαλος του θεάτρου, ο Εουτζένιο Μπάρμπα, λέει ότι κάθε φορά που κάνουμε τέτοιες ερωτήσεις, το σημαντικό είναι να τις διατυπώνουμε ως εξής: «Τι είναι θέατρο, εν προκειμένω τι είναι ποίηση, όχι γενικώς και αορίστως, αλλά τι είναι ποίηση για μένα;». Θα αποτολμούσα να μοιραστώ μια προσωπική σκέψη: Ποίηση είναι η σπηλιά που μέσα της χωνόμαστε, για να κρυφτούμε από τον κόσμο, ή για να τον ανακαλύψουμε. Ο Μανώλης Αναγνωστάκης το θέτει λίγο διαφορετικά: Η ποίηση δεν είναι ο τρόπος να μιλήσουμε, αλλά ο καλύτερος τοίχος για να κρύψουμε το πρόσωπό μας.
Ο Μανώλης Αναγνωστάκης που καθόλου τυχαία, για να γυρίσουμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε, στη σύνδεση της ποίησης με το ποδόσφαιρο δηλαδή, ήταν γνώστης του «βασιλιά των σπορ» κι έχει γράψει ένα ποιητικό άρθρο για την ομάδα που λάτρεψε:
«Γιατί, φίλοι που ζήσαμε και γεράσαμε στα γήπεδα, ψάχνοντας όχι μόνο τη νίκη, όχι μόνο τους πανηγυρισμούς, όχι μόνο τη δύναμη, την τεχνική ή τον εντυπωσιασμό, αλλά πάντα το κάτι άλλο, την πνοή που μεταβάλλει ένα «ομαδικό παιχνίδι» σε έργο τέχνης, ανεπανάληπτο όπως όλα τα γνήσια έργα τέχνης – γιατί, φίλοι, το βρήκαμε κάποτε αυτό το όνειρο και τώρα μας καταδιώκει και θέλουμε να το ξαναζήσουμε και δε βολεί να το ξαναζήσουμε.
Εραστές της μπάλας όλου του κόσμου, παραμερίστε! Περνά η Μεγάλη Κυρία των γηπέδων (αυτή η πραγματική Κυρία κι όχι οι ψιμυθιωμένες εταίρες των πολυεθνικών) περνά ο μεγάλος ΑΓΙΑΞ!».
Κι αν ο Αναγνωστάκης εμπνεύστηκε από τους «Γιους των θεών» -τι άλλο αν όχι γιος θεού ήταν ο Γιόχαν Κρόιφ;- , ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε κι αφιέρωσε μια μπαλάντα στον ποδοσφαιρστή που χαρακτήρισε «Αιώνιο πάθος», στον Τζορτζ Μπεστ δηλαδή.
Μη νομίζετε ωστόσο ότι όλη την δόξα την… ποιητική την έχουν πάρει οι κυνηγοί της μπάλας και των ονείρων μας· δεν είναι έτσι τα πράγματα. Κι οι… ταπεινοί τερματοφύλακες που φυλάνε τις αγαπημένες και ιερές εστίες, έχουν το μερίδιό τους.
Χαρακτηριστικοί οι στίχοι που ακολουθούν του Νίκου Εγγονόπουλου:
«Ένα σας λέω:
Όλοι να τρέξουμε αμέσως
στα γκολπόστ παιδιά!
Άγρυπνοι -ακοίμητοι φρουροί- πανέτοιμοι, το μάτι εδώ κι εκεί να γρηγορούμε
Μην αρχίσουνε να πέφτουνε τα τέρματα βροχή και ηττηθούμε».
Ο Πάμπλο Νερούδα έχει πει: Η ποίηση δεν ανήκει σε αυτούς που την γράφουν, αλλά σε εκείνους που την έχουν ανάγκη.
Αλήθεια, και στο ποδόσφαιρο δεν ισχύει αυτό; Οπότε ας κλείσουμε με παραφρασμένη αυτήν την φράση του σπουδαίου Χιλιανού συγγραφέα και ποιητή:
«Το ποδόσφαιρο δεν ανήκει σε αυτούς που το παίζουν, αλλά σε αυτούς που το έχουν ανάγκη».
Και πώς να το κάνουμε; Είμαστε πολλοί.