Το κύπελλο «Μάχη της Κρήτης» αποτελεί μία από τις πιο γνωστές και ιστορικές παγκρήτιες αθλητικές διοργα- νώσεις. Με έτος καθιέρωσης το 1985 αρχικά διεξαγόταν ανάμεσα σε ποδοσφαιρικούς συλλόγους της Κρήτης, κάτι που άλλαξε το 1988 λόγω επεισοδίων μεταξύ οπαδών, με τις Μικτές ομάδες των τεσσάρων Ενώσεων να παίρνουν τη σκυτάλη.
Ο πρώτος τελικός του Κυπέλλου πραγματοποιήθηκε το 1985 στο Ηράκλειο με αντιπάλους τη Μινωική και τη Νίκη Σητείας (3-0 το αποτέλεσμα), για να ακολουθήσει η διοργάνωση των Χανίων το 1986 και ο τίτλος του ΟΦΗ. Το 1987 η ΕΠΣ Λασιθίου φιλοξένησε το τουρνουά, με νικήτρια την Ιωνία Χανίων επί του ΠΑΝΟΜ με 2-1. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που στο Κύπελλο αγωνίστηκαν σύλλογοι καθώς το 1988 συμμετείχαν οι τέσσερις Μικτές των ποδοσφαιρικών Ενώσεων του νησιού με τροπαιούχο την ΕΠΣ Χανίων κόντρα στην ΕΠΣΗ, σε έναν αμφίρροπο τελικό με σκορ 1-0.
Ο πρώτος τίτλος για την Μικτή της ΕΠΣ Ηρακλείου ήρθε το 1989 με αντίπαλο τη Μικτή Λασιθίου και ακολούθησαν άλλες δύο συνεχόμενες νίκες κόντρα στα Χανιά. Το δίδυμο ΕΠΣΗ και ΕΠΣΧ είναι και το πιο συνηθισμένο σε τελικούς, καθώς οι δύο μικτές έχουν συναντηθεί 13 φορές, με τελευταία το 2013.
Συνολικά η Μικτή της ΕΠΣH έχει αγωνιστεί στον τελικό 23 φορές, πανηγυρίζοντας 20 κύπελλα, ενώ στις 4 περιπτώσεις που ηττήθηκε ήταν από την αντίστοιχη των Χανίων. Τα Χανιά έχουν 10 κατακτήσεις, το Λασίθι 2 και το Ρέθυμνο 1, η οποία σημειώθηκε μόλις το 2019.
Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί 35 διοργανώσεις εκ των οποίων τρεις ανάμεσα σε συλλόγους, ενώ 5 τελικοί έχουν κριθεί στα πέναλτι (1990, 1995, 1999, 2003, 2006). Ακατάρριπτο πάντως θεωρείται το ρεκόρ των 5 γκολ σε τελικό,από τον Δημήτρη Μερκουλίδη του ΠOA, το 2004. Αν και στα πρώτα χρόνια οι μικτές εκπροσωπούνταν από τις ομάδες Νέων της Κ18, τα τελευταία αγωνίζονται οι Κ16 σε αγώνες διάρκειας 60 λεπτών (δύο ημιχρόνων των 30 λεπτών) και δικαίωμα 7 αλλαγών για κάθε ομάδα.
Η συμμετοχή όλων των Μικτών Ομάδων των Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων της Κρήτης θεωρείται υποχρεωτική και το τουρνουά διεξάγεται σε συνεργασία της εκάστοτε Ένωσης με την Περιφέρεια Κρήτης. Τα έξοδα των αγώνων βαρύνουν τη διοργανώτρια Ένωση, η οποία αναλαμβάνει να φιλοξενεί το Κύπελλο κάθε τέσσερα χρόνια το μήνα Μάιο στη μνήμη των Ηρώων του Κρητικού λαού που έδωσαν τη ζωή τους το Μάιο του 1941 εναντίον των κατακτητών.
Δυστυχώς η πανδημία του κοροναϊού ανάγκασε την ΕΠΣ Χανίων να αναβάλει τη 36η διοργάνωση του 2020 για την επόμενη αγωνιστική περίοδο, για να ματαιωθεί και πάλι για τον ίδιο λόγο. Παρακάτω παρατίθενται όλοι οι τελικοί και οι θέσεις των ομάδων σε κάθε σεζόν.
Οι τελικοί
1985: Μινωική Ηρ.-Νίκη Σητ. 3-0
1986: ΟΦΗ- ΕΓΟΗ 3-0
1987: Ιωνία Χανίων- ΠΑΝΟΜ 2-1
1988: Χανιά- Ηράκλειο 1-0
1989: Ηράκλειο-Λασίθι 3-1
1990: Ηράκλειο-Χανιά 1-1 (πεν.5-4)
1991: Ηράκλειο-Χανιά 2-0
1992: Χανιά- Λασίθι 3-0
1993: Ηράκλειο-Ρέθυμνο 5-0
1994: Ηράκλειο- Λασίθι 4-0
1995: Λασίθι- Ρέθυμνο 2-2 (πεν.4-3)
1996: Χανιά- Ηράκλειο 2-1
1997: Ηράκλειο-Ρέθυμνο 6-0
1998: Ηράκλειο- Ρέθυμνο 4-0
1999: Ηράκλειο- Χανιά 1-1 (πεν.4-3)
2000: Χανιά-Ηράκλειο 1-0
2001: Ηράκλειο-Χανιά 5-0
2002: Χανιά- Ρέθυμνο 3-0
2003: Χανιά- Ηράκλειο 0-0 (πεν.3-1)
2004: Χανιά- Ηράκλειο 1-6
2005: Ηράκλειο- Ρέθυμνο 2-0
2006: Χανιά- Ρέθυμνο 1-1 (πεν.4-2)
2007: Λασίθι- Ηράκλειο 2-4
2008: Χανιά- Ηράκλειο 0-4
2009: Ηράκλειο- Ρέθυμνο 1-0
2010: Ηράκλειο- Χανιά 3-0
2011: Ηράκλειο- Χανιά 4-0
2012: Ηράκλειο- Λασίθι 3-0
2013: Ηράκλειο- Χανιά 4-0
2014: Χανιά- Λασίθι 2-0
2015: Λασίθι- Χανιά 3-1
2016: Χανιά- Ρέθυμνο 5-0
2017: Ηράκλειο- Ρέθυμνο 3-1
2018: Ηράκλειο- Ρέθυμνο 2-1
2019: Λασίθι- Ρέθυμνο 1-3
2023: Χανιά- Ρέθυμνο 2-0