Οι πιο επιδραστικοί πρωταθλητές του ελληνικού στίβου, που πηγαίνουν με φόρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, είναι και δύο φίλοι που περνούν καλά στις προπονήσεις.
Η πρώτη φωτογραφία που δημοσίευσε στα κοινωνικά δίκτυα ο Μανόλο Καραλής μετά τον πρόσφατο θρίαμβό του στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου, όπου με άλμα στα 5,87 μέτρα κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο στο αγώνισμα του άλματος επί κοντώ, δεν προερχόταν ούτε από τη στιγμή που πέρασε με χαρακτηριστική άνεση τον πήχη, ούτε καν από τους πανηγυρισμούς του στο βάθρο. Επέλεξε δύο στιγμιότυπα με τον Σουηδό συναθλητή του και πρωταθλητή στη Ρώμη Αρμαντ Ντουπλάντις.
Ο Εμμανουήλ Καραλής ή Μανόλο, όπως τον προσφωνούν οι θαυμαστές του, προτίμησε την ευγενή άμιλλα από τη φιλαυτία και πρόβαλε την αρετή του ευ αγωνίζεσθαι από την προσφιλή πια συνήθεια του φλεξαρίσματος ενός ομολογουμένως μεγάλου ανδραγαθήματός του. Μπορεί η παραπάνω παρατήρηση να μοιάζει με λεπτομέρεια -για κάποιους ίσως ακόμα και ασήμαντη ή επουσιώδης-, είναι όμως αποκαλυπτική της κοσμοθεωρίας και του τρόπου που ο 24χρονος αθλητής έχει αποφασίσει να αγωνίζεται.
Συναισθήματα
Την ίδια συγκινητική συμπεριφορά είχε και στον πανηγυρισμό του φίλου και συναθλητή του Μίλτου Τεντόγλου, με τον οποίο επίσης γνωρίστηκαν πρώτη φορά στο Παγκόσμιο της Κολομβίας, λίγες ημέρες νωρίτερα, στον τελικό του μήκους. Ο Καραλής με ένα χαμόγελο που θα το αδικούσε κανείς εάν το χαρακτήριζε απλώς πλατύ και σχεδόν τραβώντας τα μαλλιά του γιόρτασε στις κερκίδες του Olimpico της Ρώμης το άλμα του σούπερ σταρ της εθνικής ομάδας στίβου στα 8,65 μέτρα, ένα μόλις εκατοστό κάτω από το πανελλήνιο ρεκόρ. Ισως μάλιστα ο Μανόλο ευχαριστήθηκε περισσότερο το άλμα του αενάως ανικανοποίητου και ολύμπια ψύχραιμου Μίλτου. Αυτή η διαφορά τους, ότι δηλαδή ο ένας αφουγκράζεται, αγκαλιάζει και εκδηλώνει το συναίσθημά του ενώ ο άλλος φορά τη στολή του ψυχρού εκτελεστή και πηδά με σιγουριά, αλφαδιά και ακρίβεια ρομπότ, είναι μάλλον που τελικά κάνει το ταίριασμα των δύο φίλων παροιμιώδες – και απολαυστικό για όσους τους παρακολουθούν στα κοινωνικά δίκτυα.
Υπάρχει βέβαια και ένα κοινό πεπρωμένο από το οποίο -και να θέλουν- δεν μπορούν να ξεφύγουν. Στα 24 χρόνια του ο Μανόλο και στα 26 του ο Μίλτος προσωποποιούν τις δύο πιο ενδιαφέρουσες -και προφανώς αγαπητές, μια και όλοι μιλούν για εκείνους με το μικρό όνομά τους- προσωπικότητες του ελληνικού στίβου σήμερα. Κι αυτό δεν αφορά και δεν προκύπτει μόνο από τα ρεκόρ και τις επιδόσεις τους. Αλλά από την επιδραστικότητα και το αποτύπωμά τους είτε σπάνε πλάκα στο Instagram και το YouTube, είτε ξεπερνούν αγωνιστικά τον πήχη που οι ίδιοι θέτουν στον εαυτό τους, είτε σπάζοντας ένα εν πολλοίς ριζωμένο στερεότυπο. Πως δηλαδή οι πρωταθλητές είναι άτρωτοι, αλύγιστοι, αποστραγγισμένοι από το συναίσθημα, κοντολογίς, υπερήρωες με κολάν.
Πριν από δύο μόλις χρόνια, τον Αύγουστο του 2022, ο Μανόλο ανακοίνωσε μέσω Instagram πως χρειαζόταν ένα διάλειμμα από τον πρωταθλητισμό προκειμένου να εστιάσει στην ψυχική υγεία και ισορροπία του. Προφανώς δεν ήταν μια εύκολη απόφαση για τον 4ο Ολυμπιονίκη των Αγώνων του Τόκιο το 2021, αλλά ήταν απαραίτητη. Μέσα από μια ανάρτηση ο πρωταθλητής του επί κοντώ μίλησε για τις κρίσεις πανικού τις οποίες έζησε για πρώτη φορά στη ζωή του, για το άγχος, αλλά και την κατάθλιψη στην οποία τον βύθισε η προσπάθειά του να αγνοήσει τα σημάδια και να πιέσει ακόμα περισσότερο τον εαυτό του.
Εκείνη τη στιγμή ο Καραλής δεν έκανε απλώς μια θαρραλέα κατάθεση ψυχής, αλλά έθετε στο επίκεντρο της συζήτησης ένα θέμα που για δεκαετίες θεωρούνταν ταμπού. Την ψυχολογική ευρωστία των πρωταθλητών. Η απόφασή του ξάφνιασε όσους είχαν παρακολουθήσει τη μετεωρική πορεία ενός αθλητή ο οποίος μόλις στα 16 του χρόνια είχε καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ στον κλειστό στίβο στην κατηγορία U18 και δύο χρόνια μετά είχε επαναλάβει τον θρίαμβό του και στην κατηγορία U20 – πάντα με ιδανικό σκηνικό το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Εκείνοι που δεν πιάστηκαν εξαπίνης ήταν όσοι γνώριζαν πως ο Μανόλο δεν θα θυσίαζε ποτέ τα τρωτά και ανθρώπινα σημεία του προκειμένου να γίνει μια μηχανή παραγωγής επιδόσεων. Μπορεί το συναίσθημα να είναι πια σχεδόν ενοχοποιημένο σε μια εποχή όπου όλοι έχουν την άρρητη υποχρέωση να μοιάζουν ψυχαναγκαστικά ευτυχισμένοι, όμως ο Καραλής δεν το απαρνήθηκε και δεν το έκρυψε κάτω από το χαλί ποτέ. Μπήκε για πρώτη φορά στον στίβο στα 12 του -προηγουμένως είχε δοκιμάσει κολύμβηση, μπάσκετ, ποδόσφαιρο και τάε κβον ντο-, κυρίως εξαιτίας της επιρροής των γονιών του.
Ο πατέρας του, προπονητής του τα τελευταία χρόνια και άνθρωπος που έχει ενορχηστρώσει την ολική επαναφορά του στους κορυφαίους του κόσμου, Χάρης Καραλής, υπήρξε πρωταθλητής του δεκάθλου, ενώ και η μητέρα του Σάρα -με καταγωγή από την Ουγκάντα- ήταν αθλήτρια του άλματος εις μήκος. Ο Μανόλο δεν χρειάστηκε να παιδευτεί ιδιαίτερα για να αντιληφθεί ότι το άλμα επί κοντώ είναι το άθλημά του.
Μπορεί η πορεία του στον στίβο να διαφαινόταν σχεδόν εξαρχής παραπάνω από ελπιδοφόρα και τα στάδια να λειτουργούσαν για εκείνον ως ζώνη ασφαλείας, όμως στην αληθινή ζωή τα πράγματα ήταν κατά τι σκληρότερα. Ο Καραλής έχει μιλήσει -λυτρωμένος πια σήμερα- για το bullying, τον εκφοβισμό και τον ρατσισμό που δέχτηκαν τόσο ο ίδιος όσο και η -μεγαλύτερη κατά ένα λεπτό της ώρας- δίδυμη αδελφή του Αγγελική στα σχολικά χρόνια τους λόγω του χρώματος του δέρματός τους. Εζησαν την πιο σκληρή πλευρά των ανθρώπων, όμως δεν επέτρεψαν σε εκείνα τα τραυματικά βιώματα να καθορίσουν τη ζωή τους.
Κομβικό ρόλο σε αυτό έπαιξε ο πυρήνας της οικογένειας, οι γονείς που ήταν πάντα πλάι στα δύο παιδιά και τους έμαθαν από νωρίς ότι κάθε είδους διαφορετικότητα κάθε άλλο παρά μειονέκτημα ή τροχοπέδη μπορεί να είναι για τη ζωή τους. Πολλοί θα θυμούνται πως στο Τόκιο το 2021 ο πρωταθλητής του επί κοντώ ευχαρίστησε δημόσια τους γονείς του κρατώντας ένα μικρό πλακάτ που έγραφε «Thank you Mom + Dad». Ο Καραλής παραδέχεται πάντως πως τα επιτιμητικά σχόλια που δεχόταν τον ανάγκασαν να ενηλικιωθεί πριν από την ώρα του.
Ρατσισμός
Ομως η σιωπή δεν ήταν ποτέ επιλογή για εκείνον. Ούτε η στάση απολογίας επειδή απλώς είναι αυτός που είναι. Τον Μάιο του 2019 ο Καραλής υπέβαλε καταγγελία στον ΣΕΓΑΣ κατά του ομοσπονδιακού προπονητή Δημήτρη Κυτέα.
Τον κατηγορούσε για επαναλαμβανόμενη ρατσιστική συμπεριφορά απέναντί του, αλλά και για τη χρήση απαξιωτικών χαρακτηρισμών απέναντι στην οικογένειά του. Δύο χρόνια νωρίτερα η Σάρα Καραλή είχε προσφύγει ξανά στην ομοσπονδία κατά του Κυτέα, ο οποίος προπονούσε τότε τον Κώστα Φιλιππίδη. Σύμφωνα με όσα κατέθεσαν ο Καραλής και η μητέρα του, ο προπονητής απέτρεπε άλλους αθλητές να «βγαίνουν φωτογραφία με τον μαύρο», γιατί σύμφωνα με το σκεπτικό του εκτίθονταν – είχε φτάσει στο σημείο να διαδίδει φήμες ότι ο Καραλής έκανε βουντού στους αντιπάλους και τους συναθλητές του και συνήθιζε να τον αποκαλεί όχι με το όνομά του αλλά ως «ο μαύρος».
Το παραληρηματικό ρατσιστικό κρεσέντο του Κυτέα επιβεβαίωσαν μέσω καταθέσεών τους τρεις αθλητές και ένας ακόμα μάρτυρας, όμως η αρμόδια επιτροπή του ΣΕΓΑΣ επέβαλε τελικά στον προπονητή μια ποινή που χαρακτηρίστηκε ως χάδι, στερώντας του για ένα χρόνο την ιδιότητα του φιλάθλου.
Το πείσμα του Μίλτου
Το 2019, όμως, ήταν μια κομβική χρονιά και για τον Τεντόγλου. Ο Μίλτος ήθελε να τα παρατήσει. Εχοντας κατακτήσει τα πρώτα του ευρωπαϊκά χρυσά μετάλλια -ένα στον κλειστό στη Γλασκόβη το ’19 και ένα στον ανοιχτό στίβο στο Βερολίνο την προηγούμενη χρονιά- αισθανόταν πως πήγαινε σε μετωπική σύγκρουση με το burn out. Τελικά, αποφάσισε, όπως συνηθίζει, να πάει κόντρα στα προγνωστικά και να συνεχίσει ακαταπόνητος. Την εν λόγω αφήγηση την έκανε στον φίλο και συναθλητή του Μανόλο Καραλή σε ένα βίντεο που είχαν ανεβάσει όντες ελεύθεροι πολιορκημένοι -λόγω πανδημίας- στο Ολυμπιακό Χωριό του Τόκιο το καλοκαίρι του 2021.
Αλλωστε είναι γνωστό ότι ο Τεντόγλου όσο πεισμώνει ή όσο περισσότερο εκνευρίζεται με τη σύντροφό του τόσο μακρύτερα προσγειώνεται στο σκάμμα. Αν και δηλώνει φύσει τεμπέλης και ράθυμος, λέει πως εκείνο που τον κινητοποιεί να προπονείται επίπονα και να προσπαθεί είναι το γεγονός ότι μπορεί να είναι ο καλύτερος. Στην περίπτωσή του -έπειτα δηλαδή από τρία ευρωπαϊκά, ένα παγκόσμιο και ένα ολυμπιακό χρυσό μετάλλιο- δεν μιλάμε για αλαζονεία ή υπεροψία, αλλά για αγνό παρθένο ρεαλισμό.
Ηταν η αγάπη του στο παρκούρ και η έμφυτη αεικινησία του που τράβηξαν το ενδιαφέρον του προπονητή Βαγγέλη Παπανίκου το 2013, όταν ο τελευταίος τον είδε σε ηλικία 15 ετών να κάνει τα «ακροβατικά» του στο στάδιο της γενέτειράς του, των Γρεβενών.
Το πρώτο του μεγάλο άλμα προς την παγκόσμια ελίτ το έκανε τον Αύγουστο του 2018 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου του Βερολίνου. Πήδηξε στα 8,25 μέτρα, κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο και έκτοτε μοιάζει να έχει δώσει μια άρρητη υπόσχεση στον εαυτό του: να τον ξεπερνά σε κάθε επόμενο αγώνα του. Υπό την καθοδήγηση του Γιώργου Πομάσκι το αστέρι του Μίλτου Τεντόγλου ξεκίνησε να λάμπει ολοένα και πιο φωτεινό.
Ο αντιστάρ
Ομως περισσότερο και από τις εντυπωσιακές αθλητικές επιδόσεις του, εκείνο που κάνει τον Γρεβενιώτη άλτη ακαταμάχητο είναι ο απροσποίητος τρόπος του, το γεγονός ότι συχνά εκφράζει τα πράγματα άφιλτρα, όπως ακριβώς τα σκέφτεται, αλλά και η επιλογή του να μη σπαταλιέται σε κενές περιεχομένου δημόσιες δηλώσεις και εμφανίσεις δεξιά κι αριστερά. Αντίθετα, θα έλεγε κανείς ότι φροντίζει να παραμένει ακριβοθώρητος, καλλιεργώντας εκών άκων την εικόνα του απρόθυμου αλλά περιζήτητου σταρ.
Φαίνεται πάντως πως για τη συμπληρωματική σχέση που έχουν αναπτύξει με τον Καραλή δεν ευθύνεται μόνο το γεγονός ότι περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε προπονήσεις, meetings και αθλητικά events ή οι επιτυχίες τους, αλλά και τα κοινά ενδιαφέροντά τους. Ο Μανόλο είναι πάντα πρόθυμος και έτοιμος για μια παρτίδα σκάκι με τον Μίλτο, αγαπούν αμφότεροι την ιαπωνική κουλτούρα -μικρός ο Καραλής ορκιζόταν στα Πόκεμον, ενώ είναι γνωστή η λατρεία του Τεντόγλου σε οτιδήποτε ιαπωνικό- και τα video games, παίζουν και οι δύο μουσικά όργανα -ο Μανόλο κιθάρα, ο Μίλτος μπουζούκι-, κυρίως όμως έχουν βίους παράλληλους, οι οποίοι θα συναντηθούν για μία ακόμα φορά σε έναν μήνα και κάτι στο Παρίσι.
Οι πρωταθλητές του άλματος επί κοντώ και του μήκους είναι οι δύο από τους τέσσερις Ελληνες στιβιστές που έχουν εξασφαλίσει ήδη την πρόκρισή τους για τους Ολυμπιακούς Αγώνες -οι άλλες δύο είναι η Αντιγόνη Ντρισμπιώτη στα 20 χλμ. βάδην και η Κατερίνα Στεφανίδη στο άλμα επί κοντώ-, οι οποίοι θα είναι μεν οι δεύτεροι της καριέρας τους, αλλά θα μοιάζουν σαν να είναι οι πρώτοι αφού θα διεξαχθούν κάτω από κανονικές συνθήκες και όχι υπό καθεστώς social distancing. Και φυσικά, πριν από αυτό ως σταρ του αθλήματός τους θα πρωταγωνιστήσουν σε δύο events που φέρουν την υπογραφή τους.