Ας μιλήσουμε λίγο για ποδόσφαιρο με αφορμή τον ξαφνικό θάνατο του Μαραντόνα και τη λατρεία που τον περιβάλλει, με την άποψή μου ως φίλου του αθλήματος (από τηλεοράσεως μόνο) αλλά με αναλυτική και βαθύτερη ματιά περί αυτού.
Το ποδόσφαιρο είναι αναμφισβήτητα το δημοφιλέστερο και λαϊκότερο άθλημα-σπορ παγκοσμίως και το θέαμα που προσφέρει είναι μεγαλειώδες, όχι μόνο οπτικά αλλά και ψυχολογικά για λόγους που χρήζουν περαιτέρω έρευνας και επεξήγησης κατά τη γνώμη μου. Και αυτό θα προσπαθήσω να κάνω με αυτό το κείμενο από τη σκοπιά του φιλάθλου-θεατή και όχι των αθλητών που έχουν άλλους λόγους περισσότερο επαγγελματικούς, πρακτικούς, ευκαιριακούς και κυρίως οικονομικούς να το αγαπούν.
Ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες με τις τεράστιες αμοιβές των ποδοσφαιριστών και την τρομερή δόξα και λατρεία που τους προσφέρει. Π.χ. “Ο Θεός Μαραντόνα”, “ο βασιλιάς Πελέ”, “ο μάγος Κρόιφ”, “ο δαιμόνιος Πλατινί”, “ο μαέστρος Ζιντάν”, “ο δαιμόνιος Νεϊμάρ”, “ο δυναμίτης Ρονάλντο”, “ο ασυγκράτητος Μέσι” κ.λπ. Γι’ αυτό οι ποδοσφαιριστές αλλάζουν τόσο συχνά ομάδες και παρά ταύτα εξακολουθούν να θαυμάζονται, ενώ οι φίλαθλοι από παιδιά μέχρι να πεθάνουν “ομάδα δεν αλλάζουν”, “η ομάδα είναι ιδεολογία, σχεδόν θρησκεία” πατρίδα μου η ομάδα μου”, κ.λπ, συνθήματα που έχουν ψυχαναλυτική σημασία όταν με φανατισμό λέγονται και υποστηρίζονται και μάλιστα από ενήλικες.
Όλα αυτά δημιουργούν μια μυθολογία που ταιριάζει και συντηρεί τη ψυχολογία των φανατικών θεατών οπαδών των ομάδων και την ανάγκη τους να είναι ισάξια μέλη ενός συνόλου και να αισθάνονται ότι είναι ένα λιθαράκι στο οικοδόμημα δόξας και μεγαλείου και λαμβάνουν ένα μερίδιο ικανοποίησης ζωής που ίσως τους λείπει και το χρειάζονται για να νιώθουν κάτι πιο σημαντικό πολλά βάσανα και ήττες στη ζωή των ανθρώπων, μια έστω και πρόωρη νίκη στον πράσινο τάπητα δίνει κατά προέκταση τη ψευδαίσθηση μιας δικιάς τους νίκης, δίνει μια ικανοποίηση και μια ευτυχισμένη στιγμή στη δύσκολη καθημερινότητα. Το πραγματικά ωραίο θέαμα του ποδοσφαίρου, η γοητεία του θεάματος και η ανάλυση και μελέτη των φάσεων περνά σε δεύτερη μοίρα, με μικρή σημασία, αρκεί να κερδίσουμε!
Και όμως το ποδόσφαιρο είναι ένα γοητευτικό και απολαυστικό σπορ και θέαμα. Η μεγάλης έκτασης εικόνα του, το πλήθος των αγωνιζομένων και των θεατών, οι στολές, τα χρώματα, τα πράσινα γήπεδα, προσφέρουν αισθητική απόλαυση. Αλλά κυρίως η με επιστημονικό τρόπο σχεδιασμένη και με γεωμετρικά σχήματα εκτελεσμένη, στο χαμηλό παιχνίδι, κίνηση και τακτική προς επίτευξη του πολυπόθητου Γκόοολλ!!
Την περιβόητη κραυγή θριάμβου του αθλήματος και ευτυχίας των οπαδών.
Εγώ το ποδόσφαιρο το ονομάζω “ταχύτατα αυτοκινούμενο σκάκι” και θαυμάζω και τους προπονητές που πρέπει να είναι γνώστες του αθλήματος, αλλά και πολύ έξυπνοι άνθρωποι με ψυχολογικές ικανότητες και αρχηγικό προφίλ. Στο ποδόσφαιρο σήμερα απαιτούνται εκτός από ταλέντο και η από πολύ μικρής ηλικίας απασχόληση, πνευματικά – νοητικά προσόντα και μια ηθική υπόσταση χαρακτήρα και αθλητικού πνεύματος μια ιδιαίτερη μορφή εξυπνάδας και εγκεφαλικής λειτουργίας και δευτερευόντως τα σωματικά προσόντα. Τα οποία πολλές φορές, κυρίως στις επιθετικές θέσεις, δεν είναι απαραίτητα.
Απαραίτητα προσόντα είναι η εξυπνάδα και η ταχύτητα στις διαδρομές και στις ενέργειες. Ο αγώνας είναι με την καλή έννοια, μια μάχη μυαλού και ταχύτητας, τακτικής και αιφνιδιασμού, όπως στις μάχες των περασμένων αιώνων. Κερδίζουν οι έχοντες αυτά τα πλεονεκτήματα και εφαρμόζουν σωστά τα σχέδια του προπονητή με αυτοσχεδιασμό όταν χρειάζεται. Βέβαια είναι μια μάχη με αθλητικούς και ηθικούς κανόνες και υψηλό αίσθημα ανταγωνισμού μεν, αλλά όχι μισητής αντιπαλότητας αθλητών και φιλάθλων και “ας κερδίσει ο καλύτερος”. Χειροκροτήστε και τον ηττημένο με τιμή και συμπάθεια.
Είναι υψίστης ποιότητας και ομορφιάς πολιτισμένη χειρονομία και δείκτης καλής αγωγής και βαθύτερου νοήματος του αθλητισμού γενικά. Προκαλεί συγκίνηση και είναι εικόνα αξιέπαινης ευγένειας ειδικά στο πλήθος των χιλιάδων θεατών αγώνων ποδοσφαίρου και εύχομαι κάποτε να συμβαίνει ανελλιπώς. Και τότε συμπίπτει με το πνεύμα του Ολυμπισμού της Αρχαίας Ελλάδας και της ευγενούς άμιλλας, όσο έντονες και να είναι οι εκδηλώσεις των φιλάθλων.
Ήμουν οπαδός από τα παιδικά και μαθητικά μου χρόνια του ΟΦΗ. Ο πατέρας μου Χαράλαμπος, από νεαρός 20άρης στη δεκαετία του 1930, ήταν επιθετικός παίκτης στην Α’ ομάδα για λίγα χρόνια και αναφέρεται στα λευκώματα και παλαιά έντυπα του Σωματείου. Ήμουν υπερήφανος όταν το εξιστορούσα αυτό, αλλά είχα και μια (κρυφή) συμπάθεια στον Εργοτέλη για την ευπρεπή συμπεριφορά του στο γήπεδο, τη σεμνότητα και το επίπεδο των οπαδών του και αργότερα γιατί στο λόφο του γηπέδου του ετάφη ο μέγιστος Νίκος Καζαντζάκης τον Νοέμβριο του 1957.
Ας περιμένουμε λοιπόν το σφύριγμα του διαιτητή στις μεγάλες ευρωπαϊκές και παγκόσμιες οργανώσεις στην τηλεόραση με μπύρες; πίτσες, σουβλάκια και θορυβώδεις φίλους και ας απολαύσουμε μια από τις μικρές χαρές της ζωής ανεξαρτήτως του αποτελέσματος.
Αφιερωμένο στην αγαπημένη μου ομάδα, τον ΟΦΗ και στα ποδοσφαιρικά μου είδωλα εκείνης της εποχής: το επιθετικό του τρίο Βάβουλας, Καρασάββας και ο κορυφαίος όλων Γιώργος Στρατάτης”.
Μάνος Νικηφοράκης
Ιατρός Δερματολόγος
Αθήνα, Δεκέμβριος 2020